EXPOSITIO TEXTUS.

Deinde ostendit in quo fuerit mansuetus, et ponit duo in quibus apparuit ejus mansuetudo. Primum est, Num XVI, 7 et seq., quando Core et Dalilan et Abiron ac Hon de tribu Ruben insurrexerunt contra eum, pro principatu sacerdotii et principatu gentis : volebant enim principarum populi sibi vindicare Hon, qui erat de tribu Ruben, et Core qui erat de tribu Levi, volebat enim esse summus sacerdos. Sed ipse excessit, id est, dimisit omnem jactantiam et ambitionem. Non enim praetulit se illis, neque pugnavit pro principatu : sed concessit, quod acciperet populi praelationem quemcumque Dominus judicaret. Unde dixit : Quemcumque elegerit Dominus, ipse erit sanctus. Secundum est, Num. XIV, 1 et seq. Et consurrexerunt in ipsum multitudo filiorum Israel, murmurantes contra eum et Aaron et comminabantur improperantes priora, dicentes : Vos interfecistis populum Domini : et jam orta seditione et tumultu populi crescente, pene praevaluerant contra eum, nisi quod fugit ipse et Aaron in tabernaculum : et Moyses invocabat Dominum ad salvationem populi, et dixit ad. Aaron, quod acciperet thuribulum et iret ad populum, et rogaret pro eis. Confidebat enim, quod ipse non esset causa in agressis, id est, in malis quae populus inchoaverat : et sciebat quod ille qui debet loqui Deo, oportet eum fugari a contrariis ad similitudinem Dei quantum

possibile est, vel melius figurari : et oportet quod sit sibi conscius operationum quas Deus amat, quae sunt mansuetae operationes. Unde dicit Philosophus in Ethicis, quod " si aliquae operationes " humanae amarentur a Diis, illae maxi-" me sunt in quibus homines imitantur " Deos. "

Deinde (sig. 2) ponit secundum exemplum de David, qui dicitur Dei pater, quia ex ipso natus est Christus secundum carnem : et de hoc quidem dicit Dominus : Inveni virum secundum cor meum : quasi ita misericors et mansuetus sicut et ego : quia erat in se bonus et inimicis bonus : quia Saul persequentem ipsum noluit occidere, ut patet in primo Regum (XXIV, 5 et seq.).

Deinde ponit tertium exemplum de lege, quae praecipit jumentis inimici providere, Exod. xxiii, 4 : Si occurreris bovi inimici tui, aut asino erranti, reduc ad eum.

Deinde ponit quartum exemplum de Jacob, qui per innocentiam justificatus est, dum ad fratrem persequentem mansuete se habuit, fugiendo eum, et verba pacifica loquendo (Genes. xxvii et XXXIII ).

Deinde ponit quintum exemplum de Joseph, qui non se vindicavit de fratribus qui eum vendiderant, sicut patet, Genes. L, 19 et seq.

Deinde ponit sextum exemplum de Abel, qui ambulavit cum fratre homicida sine suspicione (Genes. IV, 8 et seq.).

Deinde colligit universaliter, quod omnis sacra Scriptura laudat bonos, qui non praeintendunt aliis facere malum, neque per malitiam aliorum transmutantur a prima bonitate (sicut enim dicit Glossa in Matth. v, 4, " Mitis est, quem " nec rancor nec ira afficit, sed omnia " aequanimiter sustinet)), sed ad similitudinem Dei malis et inimicis benefaciunt, et extendunt etiam in eos suam bonitatem, et provocant eos per mansuetudinem ad similem bonitatem.

Deinde (g 3) manifestat (quasi transeundo) per exemplum Angelorum, et dicit, quod vult respicere ad superius quasi ad ipsius Dei mansuetudinem, et non curat dicere mansuetudines sanctorum virorum, neque bonitates Angelorum, qui amant homines et miserantur gentium, sicut patet in Dan. x, quod Angelus egressus est in auxilium populi Haebreorum : et deprecantur etiam Deum pro hominibus, sicut patet Zach. 1, 12, de Angelo qui clamavit ad Deum, et dixit : Usquequo Domine non aedificabuntur civitates Judae? Et etiam increpant multitudines , id est, populos malum operantes, sicut patet in libro Judicum, quando apparuit Angelus, et reprehendit filios Israel. Et etiam tristantur in malis hominum : unde dicitur Isa. xxxiii, 7 : Angeli pacis amare flebunt. Et gaudent in salvatione hominum, qui convertuntur ad salutem, sicut dicit Luc. xv, 7 : Gaudium erit in caelo super uno peccatore paenitentiam agente. Nec oportet alia dicere quaecumque sacra Scriptura tradit de beneficiis Angelorum, et commemorat.

Deinde (sig. 4) ponit exemplum de mansuetudine Christi, et primo respectu omnium causatorum, secundo etiam respectu eorum, qui ab ipso recedunt, ibi, Quid autem et quod recedentes, etc.

Dicit ergo primo : ita non oportet dicere de bonitate hominum et Angelorum, sed ipsius Christi radios beneficos, id est, emanationes, suae bonitatis ostensivas, quibus nobis bonum facit, in silentio, id est, in quiete mentis tacentis, recipientes, ab ipsis, id est, ut per ipsos illuminemur ad videndum et imitandum divinas Dei operationes : ex ineffabili enim bonitate ejus est, quod omnia ad esse perduxit, et quod omnia esse facit conservando in esse, et omnia vult assimilare sibi, communicans eis propria sua, secundum eorum capacitatem.

Deinde ostendit mansuetudinem ejus circa inimicos, dicens, quod etiam rece-dentes ab ipso, amat, et certat revocare ad se, et vult quod non despiciantur ab amicis suis : etiam amabiliter se habet, conterentibus seipsos, id est, eos qui sua bona deliciose vivendo consumunt, sicut dicitur de filio prodigo : Et vane incusantes patienter sustinet sicut fratrem majorem : et ipse excusat, dicens : Perierat, et inventus est : et promittit quod curabit eos, et restituet in propria bona, etc. Prosequitur enim parabolam de filio prodigo recepto a Patre, ut sit omnium laetantium habitatio. Hoc sumitur de Psal. lxxxvi, 7 : Sicut laetantium omnium habitatio est in te.

Deinde (sig. 5) arguit Demophilum de hoc quod contraria praedictis fecit, dicens, quod Demophilus recte increpatur, et quicumque alius, non solis malis, sed et bonis mala inferens, et in hoc bonum ei impeditur, dum provocatur ad Dei similitudinem. Inquam, id est, dico, vel " inquit " secundum aliam translationem, id est, aliquis vere potest dicere, quod Deum bonum decet laetari in perditorum salvatione et vita morientium, sicut Deus dicit de filio prodigo : Mortuus erat,et revixit : perierat, et inventus est.Et super humeros levat difficulter conversum, et convocat bonos Angelos ad laetitiam. Hoc sumitur de parabola de centum ovibus, Luc xv, 4. Et ingratis est bonus, et solem suum, etc. Matth. y, 45. Et animam suam ponit pro refugientibus, id est, inimicis, ad Rom. v, 6 et seq. Sed tu non ita fecisti : sed, sicut scripsisti mihi, retrusisti, id. est, exclusisti peccatorem paenitentem procedentem ad pedes sacerdotis, nescio quomodo praesens : quia non licebat tibi intrare locum illum : et ille poenitens precabatur te, et confitebatur se venisse ad paenitentiam, et tu non horruisti, id est, non miseratus es ejus : sed et sacerdotem temere repulisti a sacro loco, cum injuria corporis, injecisti enim ei manus violentas, et dixisti eum esse miserabilem, quia justificavit impium. Et dixisti ad ulti-

mum : Exi cum similibus, id est, cum peccatoribus, sicut tu es : et insiluisti ad adita, id est, ad portas sanctorum, scilicet chori, cum non esset tibi fas, et sancta sanctorum confregisti, id est, locum, ubi colebantur divina, et ubi sunt clerici : et tamen commendasti te, quod salvaveris loca sancta, quae corrumpenda erant, et quod adhuc custodias ea.

Deinde (sig. 6) arguit temeritatem ipsius, ex ordine hierarchico, et primo ostendit propositionem. Secundo inducit similitudinem in principatibus humanis, ibi, Et quidem de principatu gentis, etc.

Circa primum tria facit. Primo ostendit quomodo secundum ordinem hierarchicum non liceat sibi arguere sacerdotem. Secundo ponit quomodo hoc significatur ex ordine hierarchico, ibi (sig. 7), An non sancta signa istud clamant, etc. Tertio ostendit, quod ipse totum pervertit, ibi (sig. 8) Donec tyrannice, etc.

Circa primum duo facit. Primo ponit propositionem, secundo removet quamdam excusationem illius, ibi, Si enim inornatus, etc.

Dicit ergo primo : Nunc audi quid ego rescribo ad tuas litteras : dico scilicet, quod non est fas ministris, id est, diaconis, qui sunt supra te, et multo minus tibi, et monachis qui sunt de ordine tuo, redarguere sacerdotem, etiamsi fecerit aliquid contra legem Dei impie vel contra ordinationem Ecclesiae.