DUBIUM.

Hic quaeritur : Si ex abundantia divini luminis relinquantur tenebrae in intellectu nostro, et utrum hoc etiam sit verum in intellectibus Angelorum. Et videtur, quod non.

1. Ex abundantia luminis non relinquuntur tenebrae, nisi propter victoriam objecti super potentiam visivam, sive visu interiori, aut exteriori: sed potentia omnibus modis separata non vincitur ab objecto, quia victoria talis non fit nisi in quantum objectum excellens, solvit harmoniam quae est in organo : intellectus autem angelicus, non utitur organis, neque secundum se, sicut virtutes sensitivae neque quantum ad virtutem a qua accipit, sicut intellectus noster, qui accipit a virtutibus affixis organis, ex, qua parte accidit sibi fatigatio in sua operatione : ergo in intellectu Angeli non relinquuntur tenebrae ex abundantia divini luminis.

2. Ad idem, Ex eodem accidit quod potentiae et debilitentur et vincantur : sed debilitas accidit virtutibus ex obligatione ad materiam. Unde dicit Philosophus in I de Anima , quod " virtutes animae " per se non senescunt : et quod si senex " accipiat oculum juvenis, videbit sicut

" juvenis : " cum igitur intellectus Angeli nullo modo sint obligati ad materiam, videtur quod non accidat eis victoria vel debilitas ex abundantia luminis divini.

3. Ad idem, " Quod maxime mani-" festa sint nobis ignota (ut dicit Philo " sophus) non contingit ex parte ipso-". rum, cum ipsa sint in se maxime nota, " sed ex adjunctis, q uia scilicet a.ccipiun-" tur in intellectu nostro cum continuo " et tempore : " sed intellectus angelicus non accipit cum continuo et tempore, et non accipit neque a sensibus neque ab imaginatione : ergo manifestissima natuturae quae sunt divina, non erunt eis aliquo modo tenebrosa.

4. Ad idem, Quorum est symbolum, facilis est transitus et unio : sed intellectus separatus omnino, sicut intellectus Angeli, habet convenientiam symbolorum cum Deo, in hoc quod uterque separatus est : ergo potest maxime Deo uniri : sed tenebrae non proveniunt ex abundanti lumine nisi propter defectum participationis vel unionis : ergo intellectus angelicus non habet tenebras ex abundantia divini luminis.

Ad oppositum :

1. Illud quod est connaturale alicui, numquam aufertur, quantumcumque res illa perficiatur, quia natura substat perfectioni : sed lumen intellectus angelici quo constituitur, in esse intellectuali, est sibi naturale : ergo quantumcumque illuminetur, semper sub illo videbit quidquid videbit : hoc autem constat quod est deficientius quam lumen divinum : cum igitur majus lumen non manifestetur perfecte in minori, videtur quod intellectus angelicus sit aliquis intellectus terminatus, et quantumcumque perficiatur per gratiam vel gloriam, numquam lumen divinum perfecte inspiciet, et sic semper relinquetur ignorantiae tenebrositas.

2. Ad idem. Secundum proportionem luminis est proportio visus in claritate : unde in lumine candelae non ita clare videtur res sicut in lumine solis : sed lumen naturale intellectus angelici vel cujuscumque . alterius creaii, a quo numquam absolvitur, est minus quam lumen divinum in infinitum : ergo quilibet intellectus creatas in infinitum distat a limpiditate qua Deus suo lumine clare se videt, et sic quod prius.

3. Praeterea, Videmus in eclipsibus, quod propter minorationem luminis videntur res minoris claritatis, et sic alba videntur pallida, et similiter in lumine lunae ea quae in lumine solis videntur alba : ergo intellectus creatus numquam limpide etiam videbit claritatem divini luminis, sed in quadam obscuritate propter defectum sui luminis naturalis.

Et hoc concedimus, et rationes ad hoc concedimus.

Ad primum vero dicendum, quod cum objectum sit proportionatum alicui potentiae, Deus non potest dici proprie objectum intellectus creati : non enim est possibile alicui intellectui, quod recipiat in se formam ipsius, et ideo quilibet intellectus creatus deficit a cognitione perfecta ipsius. Quod autem objicit, quod illud quod non habet harmoniam, non vincitur objecto : dicendum quod verum est de victoria dissolutionis proportionis organorum sensuum, sed intellectus Angeli non corrumpitur lumine divino : sed vincitur, quia deficit a comprehensione tantae claritatis. Et similiter dicendum etiam ad secundum.

Ad tertium dicendum, quod manifesta naturae dicuntur a Philosopho principia entium, quae sunt inter nos, et habent proportionem ad lumen intellectus : unde in eis non causatur tenebrositas ex eminentia, sicut est in divina cognitione, sed tantum ex adjunctis, ut dictum est: et ideo non est simile.

Ad quartum dicendum, quod quamvis intellectus angelicus sit separatus, tamen non dicitur habere symbolum ad ipsum Deum, quia non habet aliquam proportionem ad ipsum.