DUBIUM.

Et adhuc objicitur de quaestione Caii.

1. Joan. I, 5, dicitur : Lux in tenebris lucet, supple, Christus, ad destructionem tenebrarum : sed " simpliciter " sequitur ad simpliciter, et magis ad " magis, et maxime ad maxime, " ut dicit Philosophus: ergo multiplicato lumine multiplicatur destructio tenebrarum, et ita multiplicatis negationibus de Deo per accessum in ipsum imminuntur tenebrae, et in perfecta unitione penitus annulantur.

2. Ad idem, Sicut dicit Avicenna, " Unum oppositorum non juvat aliud ad esse : " tenebrae autem et lumen, sive ignorantia et cognitio sunt opposita : ergo ex multitudine luminis vel cognitionis non confortantur tenebrae vel ignorantia.

3. Ad idem, In multiplicatione luminis multiplicatur virtus ejus : sed virtus luminis est pellere tenebras : ergo multiplicato lumine magis poterit super tenebras, et sic idem quod prius.

4. Ad idem, Quae est proportio luminis corporalis ad tenebras corporales, eadem est proportio luminis spiritualis ad spirituales tenebras : sed corporale lumen multiplicatum magis destruit tenebras : ergo et cognitiones multiplicatae magis destruunt ignorantiam, et hoc est exemplum suum, per quod exemplum corporalis luminis concludit de spirituali.

Sed ad hoc dicendum est, sicut dicit ipse Dionysius, quod tenebrae causantur dupliciter : aut ex defectu luminis, et sic verum est quod multiplicato lumine attenuantur tenebrae : sed quando tenebrae causantur ex abundantia luminis et per excessum super virtutem cognoscitivam: ei tunc quanto majus est lumen, tanto magis multiplicantur tenebrae: ex lumine enim divino obtenebratur oculus, sicut ex lumine solis : similiter quanto majorem ignorantiam habemus de Deo, tanto magis cognoscimus eminentiam ipsius super nos, et sic magis invenimus intellectum nostrum deficere a comprehensione Dei. Unde dicit Gregorius, quod " tunc magis se aestimat longe a Deo, quando sibi magis prope est. " Et per hoc patet solutio ad primum : quia lumen dissipat tenebras, quando nascuntur ex defectu luminis.

Ad secundum dicendum, quod oppositum non conducitur a suo opposito ad esse per se, sed per accidens, sicut dicit Philosophus in VIII Physicorum quod " frigidum calefacit quodammodo cor-" pus quod ambit, in quantum constrin-" gendo poros, includit intus calorem, et " sic calor multiplicatur, cum non possit " exire : similiter et calidum per accidens " juvat ad majorem infrigidationem, in " quantum patefacit meatus, et frigus " vehementius intrat: propter quod aqua " calefacta citius congelatur, et in aestate " fiunt majores grandines ". Similiter multum lumen inducit per accidens tenebras, in quantum excedit proportionem videntis. Et per hoc patet solutio ad duo alia.