80

καὶ τῶν ἀρχιερέων καθ' ὅσον ἰσχύοιεν· τὸ δ' ἀναχωρεῖν μὴ προφανῶς 161 τὰς αἰτίας λέγοντι, μὴ καὶ μάταιον νομισθῇ τὸ ἐγχείρημα. Ἦν δὲ ἄρα καὶ ἀμφοτέροις ἀνήνυτα τὰ πραττόμενα, τοῖς τ' ἐπιστέλλουσι καὶ τῷ ἡσυχά ζοντι, δοκήσει τῶν μὲν τοῦ μὴ ἔχειν ἀποσπᾶν ἐκεῖθεν ἐκεῖνον, κἂν ὅ τι λέγοιεν, τοῦ δὲ τοῦ μὴ ἐπὶ ῥητοῖς ἱστᾶν τὰ τῆς ἀναχωρήσεως αἴτια, ἐφ' ᾧ πολλάκις καὶ θεραπεία γένοιτο. Τριβομένου δὲ τοῦ καιροῦ, φθάνει καὶ ἐς βασιλέα τὸ δρᾶμα καὶ βαρὺ αὐτίκα δοκεῖ ἀκουσθέν· καὶ ὃς τοῖς ἀμφ' αὑτὸν ἀρχιερεῦσι τὸ πραχθὲν τῷ πατριάρχῃ κοινοῦται καὶ τὸ ποιητέον ζητεῖ. Τοῖς μὲν οὖν προτροπὴ ἦν ἐπὶ τὸ διὰ πλείστου τιθέναι τὴν ἀναχώρησιν τό τε τοῦ πράγματος ἄηθες καὶ ἡ τῆς εἰρήνης συνήθεια καὶ τὸ μὴ ἐξ ἑτοίμου δόξαι ἀποπροσποιεῖσθαι τὸν πρῶτον καὶ ζητεῖν ἕτερον, πρὸ δὲ τούτων ἁπάντων ἡ τοῦ βασιλέως παράκλησις Μιχαήλ, λιπαρῶς δεδιότος μὴ ἐφ' αὑτῷ τὰ τῆς ἀναχωρήσεως γένοιτο αἴτια· τὸ γὰρ συνειδὸς ἀρρεπὲς κριτήριον ἦν, καὶ τὸ λυποῦν οὐκ ἠγνόει, κἂν ἐκεῖνος οὐκ ἔλεγε φανερῶς, λύπην μόνην κωφὴν καὶ καταφρόνησιν προβαλ λόμενος. Ἐκεῖσε γοῦν τῶν ὁπουδήποτε συναχθέντων ἱεραρχῶν, ζήτησις ἦν περὶ τούτων καὶ σκέψις. Καὶ τέλος πέμπουσι τοὺς περὶ τὸν Νικομηδείας Ἰωάννηνἔτυχε γὰρ τότε καὶ πατριάρχης τῇ μονῇ τοῦ Ἁγίου ∆ιομήδους προσμένων, ἀγγελοῦντας μὲν πρὸς αὐτὸν καὶ τὰ ἀπὸ τῆς συνόδου, μετα καλουμένης αὐτὸν καὶ βαρεῖαν δοκούσης ἡγεῖσθαι τὴν ἀναχώρησιν, ἑτοίμου τ' οὔσης πρὸς τὸ μαθεῖν εἰπόντος τὰ αἴτια, πλὴν δὲ καὶ ὀνειδιοῦντας ὡς οὐ δεόντως διαπράξοιτο, ἀλλά, συναρπασθεὶς ἴσως ἐξ ὀδύνης, τὸ μὴ κατὰ τὸ εἰκὸς ποιήσειεν, ἣν ἔδει συναχθεῖσι δηλοῦν καὶ διορθοῦν ἀξιοῦν, πατριάρχην ὄντα καὶ τοὺς τῶν πατέρων κανόνας διὰ πλείστου τιθέμενον· ποῦ γὰρ τὸ ἐλέγχειν, ποῦ τὸ παρακαλεῖν, ποῦ τὸ ἐπιτιμᾶν, εἰ καὶ τούτου δεήσειε; Τέως δὲ καὶ ὡς θέλοιεν πάλιν μαθεῖν τὰς αἰτίας, ὡς καὶ θεραπεύειν, εἰ δύναιντο, ἕτοιμοι. Καὶ ταῦτα μὲν ἦσαν τὰ πρὸς ἐκεῖνον· προστέτακτο δὲ τοῖς ἀπαγγελοῦσιν ὡς, εἰ μὲν πραΰνοιτο, καὶ ἐπανήξειν ὑπόσχοιτο· εἰ δ' οὖν, ἀλλ' αὐτοὺς ἀναγ κάζειν δυοῖν θάτερον ἐκτελεῖν, ἢ ἐπανελθεῖν πάλιν καὶ τὰ τῆς ἐκκλησίας 163 ἀναλαβεῖν, ἢ μήν, εἰ μὴ βούλοιτο, διδόναι λίβελλον παραιτήσεως· μηδὲ γὰρ καλὸν εἶναι τὴν ἐκκλησίαν ἀποίμαντον. Ταύτας οἱ ἀμφὶ τὸν Νικομηδείας δεξάμενοι τὰς ἐπιστολὰς ἐπὶ Νικαίας ἐχώρουν, σπουδῇ τὰ προστεταγμένα ἐπιτελέσοντες. Ὡς δ' ἐξελθόντες ἐπέστησαν τῇ ἐν ᾗ κατῴκει μονῇ, προσ ελθόντες τῷ πατριάρχῃ καθὼς εἶχον, τῆς ἀπὸ τῆς συνόδου κελεύσεως ἔλεγον. Ὁ δέ, τὸν μὲν τῆς αἰτίας καιρὸν αὐτοῖς παρῳχηκέναι φήσας, πρέπειν δὲ σιγῇ τῶν πραγμάτων ἐξίστασθαιμηδὲ γὰρ εἶναι θεραπεύειν τὰ ἀνι άτρευτα, ὅλος ἦν πρὸς τῷ παραιτεῖσθαι. Οἱ δ' ὡς πολλάκις προσβαλόντες ἐφ' ᾧ τῆς ἐκείνου γνώμης κρατήσειαν, ἐν ἀμηχανίᾳ τοῦ πράττειν τι καὶ ἀνύειν ἐγένοντο, ὅπερ εἶχον δι' ἀπορρήτων πράττειν, ἐπὶ τούτοις ἐξέφαινον· καὶ ἐξαιτούντων ἐκείνων παραίτησιν, εὐθὺς παρῃτεῖτο. Ὡς δ' ἔδει συντάτ τεσθαι ταύτην καὶ συνετάττετο, τοῦ Ἡρακλείας ὑπαγορεύοντος, τὸ ἀνάξιος προστεθὲν τῆς ἱερωσύνης εἰς τὸ τῆς παραιτήσεως εὔλογον ἠγρίαινέ τε τὸν ἄνδρα, καὶ ταραχὴ ἦν. Καί· «Τί δ' οὐκ ἀρκούμενοι, ἔλεγε, τῇ ἐκ λόγων ἢ μὴν καὶ πράξεως παραιτήσει, καὶ αἰτίαις οὐκ ἀγαθαῖς συμπλέκειν ἡμᾶς βούλεσθε; Ἑκόντες ἐξιστάμεθα τῶν πραγμάτων, οὐδὲν ἡμῖν μέλον, κἂν ὅ τι γένηται.» Οὕτω τοίνυν ἀποκρουσθέντες ἐμβριθῶς ἀποπεμπομένου, διὰ ταχέων τὸ μεταξὺ διανύσαντες, πρὸς τὸν κρατοῦντα καὶ τὴν σύνοδον ἀπαντῶσι· καὶ ἀπαγγέλλουσι μὲν τὰ τῷ πατριάρχῃ λεχθέντα, τέλος δὲ καὶ τὰ τῆς παραιτή σεως παρενείροντες ἀμετάθετον τὴν ἐκείνου γνώμην διεβεβαίουν· ἀπο λήψεσθαι δὲ καὶ τὴν πεῖραν ἀσφαλεστέραν, εἰ, τινῶν σταλέντων, τὴν βακτη ρίαν καὶ τὸ λαμπαδοῦχον ἀναλαβεῖν αὐτὸς εὐθέως παράσχοι. Ὃ δὴ καὶ γέγονε, καὶ παρεχώρει λαμβάνειν, εἰ βούλοιντο. Ὁ βασιλεὺς δ' ἐπὶ τούτοις οὐκέτ' ἀνεκτὸν ἡγούμενος ἀναμένειν, εἰς ἱκανὴν ἀπολογίαν τῷ πατριάρχῃ τῶν ἐπιγενησομένων καὶ τὴν παρ' ἑαυτοῦ λιπαρὰν νομίσας ἀξίωσιν, ἄλλως τε δὲ καὶ τοῦ