ARTICULUS 111.

Utrum omnia intelligibilia suni in anima ?

Tertio quaeritur, Utrum omnia intelligibilia sunt in anima, aii abstrahantur a rebus extra ?

Et videtur, quod sint in anima.

1. Dicit enim Augustinus in libro decimo de Trinitate: " Ad doctrinas cognoscendas plerumque nos laudantium atque praedicantium accendit auctoritas : et tamen nisi breviter impressam cuiusque doctrinae haberemus in anima notionem, nullo ad eam discendam studio flagraremus C " Et ex hoc accipitur, quod omnis doctrinae notio impressa est in anima ante studium : et sic intelligentia cujuscumque doctrinae impressa est per se, et semper est in anima,

2. Item, Augustinus in eodem libro : " Omnis amor studentis animi, hoc est, volentis scire quod nescit, non est amor ejus rei quam, nescit, sed quam scit. " Ergo studens amat quod scit ante studium : sed nihil scitur nisi, cujus scientia est in anima : ergo scientia cujuslibet studii est in anima antequam discatur per studium,,

3, I t e m , Dicit Augustinus ibidem : " Non so lu m qui d i ci t , scio, et verum dicit, necesse est ut quid sit scire sciat : sed etiam qui dicit, nescio, id que confidenter e t ver u m dicit., e t sc i t verum se dicere, sc it utique quid sit scire : quia et discernit a sciente nescientem, cum veraciter se intuens dicit, nescio. "

2, Item, A u gus tin us i " Percurro omnes januas carnis meae, nec invenio qua ingressae sunt res quae per sonos significantur. Oculi quidem dicunt: Si coloratae sunt, nos eas nuntiamus. Aures dicunt: Si sonuer unt , a nobis i ndi ca t ae sunt. Nares dicunt : Si oluerunt, per nos transierunt. D i c i t etiam sensus gustandi : Si sapor non es t , n ihil me interroges, Tac tu s dicit : S i corp ul entum non est, non contrectavi, non indicavi.Unde et qua hae intraverunt in memoriam meam?Nesc i o quomodo : nani cum ea didici, non credidi alieno cordi, sed in meo recogno v i e t veram esse approbavi, et commendavi ei tamquam reponens, unde proferrem cum vellem. Ibi ergo erant, et antequam ea d idi c i ssem . "

5. Item, A ugu st i n u s, ibidem : " Ubi ergo ? aut quare cum discerentur agnov i , et dixi : Ita est, et verum est : nisi quia jam erant in memoria, sed tam remota et retrusa, quasi in caveis abditioribus, ut nisi admonente aliquo er u erentur, ea fortasse cogitare non possem? " Ex hoc accipitur, quod omnia intelligibilia sunt in anima, et quod sensus non faciant nisi excitare animam ut convertatur ad ea quae sunt apud se.

6. Item, D i c i t Augustinus : " In v enimus nih i l esse aliud discere ista, quorum, non per sensus haurimus imagines, sed sine i magin ib us, sicuti sunt quae per seipsa intus cernimus, nisi ea quae passim atque indisposite memoria conti- n ebat, cogitando quasi colligere;, atque anima divertendo c u rare, ut tanquam

ad manum posita in ipsa memoria, ubi sparsa prius et neglecta latitabant, jam familiari intentione facile occurrant . " Ex hoc accipitur, quod discere n i h i l. aliud est quam ordinare et a d manum ponere intelligibilia q u ae prius erant apud an i mam.

7. Item, Ibidem : " Animus sibi hoc verbum proprie vindicavit, ut non quod alibi.,, sed quod in anima colligitur, id est, cogitur, cogitari proprie jam dicatur. "

8. Item, Boetius in libro de Consolatione Philosophiae ;

Quod si Platonis musa personat verum, Quod quisque discit, immemo r recordatur,

9. Ratio a u tem omnium horum haec est : Si intelligibilia non essent apud animam, nullo modo scirentur : et quod nullo modo scitur, nullo modo discernitur : ergo intelligibilia nullo modo discernerentur : sed intelligibilia discernuntur, cum inveniuntur : ergo per aliquid quod luit in anima ante inventionem : et hoc non f ui t nisi species intelligibilis : ergo species intelligibilis fuit i n anima ante inventionem.

10. Item, Cum discens consentit principium docenti, a u t i lli us consensum, accipitur a Doctore, a u t est in anima discipuli. Si primo modo : ergo discipulus omnia accipit a Doctore tamquam nesciat : et nescitis nemo conse nti t : ergo discipulus in nullo consentiet docenti, quod falsum est. Si secundo modo : cum igitur nemo consentiat nisi per hoc quod sc i t illud es.se verum quod dicitur scientia, veritas i l li us dicti ante doctrinam f ui t in anima discipuli.

Sed contra :

1. In principio Meiap hysicae , d i cit Ari- stoteies : " Evenit autem scientia et ars propter experimentum hominibus, et experimentum quidem arieni facit, quemadmodum affirmat Polus recte dicens. " Cum igitur experimentum sit cognitio singularium, ut ibidem habet, ars et scientia accipiuntur ex cognitione singularium ; sed cognitio singularium accipitur per sensus : ergo scientia et ars a sensibus generantur in anima.

2. Item, Ibidem dicit Aristoteles, quod cum ex multis experimentis intellitur universaliter, una fit de similibus acceptio,

3. Item, Ibidem, Experimentum lit ex memoria hominibus : multae enim memoriae ejusdem rei experimenti potentiam perficiunt. Cum igitur memoria sit ex sensibus, ab hoc accipitur universale quod est artis et scientia) principium.

4. Item, In Posterioribus in fine libri secundi i Ex sensu quidem fit memoria : ex memoria autem multoties facta experimentum : multae enim memoriae numero experimentum est unum. Experimento autem ex omni quiescente, universali in anima uno praeter muita, quod cum omnibus unum sit, illud idem artis est principium et scientiae.

5. Item, In libro 111 de Anima etiam habetur, quod anima potentia est omnia, et nihil actu antequam intelligat, Q. Per rationem autem idem probatur : Discretio fit sensibilium per sensum communem : principium autem illius discretionis est diversitas sensibilium propriorum quae accipiuntur per diversos sensus, et non sunt in anima antequam accipiantur. Curii igitur intellectus potentior sit in discernendo, ad hoc quod ponat discretionem in rebus, non indiget quod species rerum sunt in anima antequam discernat.

7. Item, Complexum causatur ab incomplexo ; si igitur incomplexa non suni in anima, nec complexa erunt in ipsa : sed incomplexa non sunt scita nisi

sint : ergo non sunt in anima nisi sint : sed sunt tamen in rebus extra : ergo ad hoc quod sint cognita, oportet quod sint in rebus extra, Aut igitur ex hoc ipso cognoscuntur quod sunt, aut prius sunt et ab ipsis facientibus fit cognitio eoram in anima. Si primo modo, tunc omnia a quolibet cognoscuntur statim ut essent, quod falsum est. Si secundo modo, tunc sunt res causae nostrae scientiae per hoc quod generant suas similitudines in nostris animabus, et sic semper fuerunt in ani oi a.

Solutio. Dicimus, quod omnia scibilia possunt considerari in suis principiis, vel in seipsis. Si in seipsis, tunc non sunt in anima antequam discantur nisi potentia. Si in principiis, tunc duobus modis considerantur, scilicet seculi duni terminos principiorum et terminorum naturam : et sic generantur a sensu, sicut scammonea est illius naturae, quod purgat choleram. Considerantur etiam in terminorum, habitudine, et sic semper sunt in anima, sed tamen in potentia, cui potentiae sufficit notitia terminorum ad hoc quod reducatur ad actum. Unde dicit Philosophus, quod principia scimus in quantum terminos cognoscimus. Et haec est sententia Aristotelis. Augustinus autem dicit, quod scibilia sunt in memoria, et accipit memoriam large pro mente in qua est notitia scibilium, sive sint praesentia, sive praeterita, sive futura. Est autem scibile in triplici specie, scilicet intelligibilis secundum quod intelligibilis est : et hanc speciem habet ab intellectu agente. Et est species mentis, et sic sunt semper in anima : sed hoc est in potentia, ut supra dictum est, donec adveniat phantasia quae abstrahitur ad species intellectus agentis : tunc enim efficitur in actu, et conjungitur intellectui possibili,, et mediante ipsa discernitur hoc quod quaerebatur : et hoc est quod dicit Augustinus, speciem latere et

in abditis thesauris esse reconditam ante studium. Est etiam, species intelligibilis, quae est species rei, .et haec abstrahitur a rebus, et non semper est in anima. Et per hoc etiam patet solutio ad

objecta. Consensus enim et discretio sunt in discipulo per speciem, intellectus agentis, quae conjungibilis est cuilibet intelligibili, ad hoc quod fiat actu in intellectu possibili.

QUAESTIO iJK,

Ile comparatione intellectus ad sensibilem animam.

Deinde quaeritur de comparatione intellectos ad sensibilem, animam. Et quaeruntur duo.

Quorum, primum est de differentia et convenientia sensus et intellectus. Secundum est, quam utilitatem conferat sensos intellectui, etc?