ARTICULUS I. ''De convenientia, Angeli et animae .

Circa primum proceditur sic : Dicit beatus Dionysius in libro de Divinis nominibus: " Divinae mentes sunt super reliqua existentia, et vivunt super reliqua viventia, et intelligunt et cognoscunt super sensum et rationem, et plus quam omnia existentia pulchrum et bonum desiderant?. " Ex hoc accipitur, quod in Angelo est esse et vivere et sensibilium habere cognitionem et

intelligibilium : et ita videtur, quod in his conveniant ad animam rationalem.

Si forte aliquis diceret, quod anima habet cognitionem sensibilium per sensus, et Angelus non habet sensus. Hoc non videtur facere impedimentum : quia anima post mortem adhuc habebit cognitionem sensibilium. Unde hoc videtur esse per accidens, quod in corpore accipit cognitionem sensibilium per sensus.

Si dicatur, quod vita animae est actus vegetabilis, et distribuitur per nutritivam, augmentativam, et generativam : sic autem non est in Angelis. Hoc iterum non videtur impedire : eo quod haec omnia videntur accidere animae in quantum est in corpore. Et ideo reprehendit Dominus Sadducaeos querentes de muliere septem virorum, cujus in

resurrectione futura esset uxor. Et dixit eis, quod errarent ''nescientes Scripturas, neque virtutem Dei. In resurrectione enim, neque nubent, neque nubentur, sed erunt sicut Angeli Dei in coelo .

Praeterea, Dominus post resurrectionem ut probaret veritatem vitae, comedit cum discipulis , ostendens in hoc secundum Augustinum, quod habuit potestatem comestivam, non tamen habens indigentiam comestionis : ergo videtur, quod habere vitam secundum potestatem, et habere eam secundum aliquos actus indigentiae non faciant differentiam nisi per accidens : et ita relinquitur convenientia Angeli et animae in illis.

Praeterea, Dicit Boetius, quod quidquid potest potentia inferior, potest et superior : et ita videtur, quod omnis potestas quae est in anima, sit etiam in Angelo.

Item, Dionysius in libro de Divinis nominibus facit objectionem : quia si non haberent Angeli nisi intellectum, tunc alia quae habent esse, vivere, sentire, et ratiocinari, viderentur esse propinquiora Deo quam Angeli :. quia plures bonitates pulchri et boni in se colligerent. Et dicit, quod iste sermo bene se haberet, si superiora non haberent bonitates inferiorum. Sed quia superiora habent ea quae sunt inferiorum potenter et eminenter, ideo superiora magis appropinquant Deo.

Praeterea, Dicit Philosophus , quod vegetativum est in sensitivo sicut trigonum in tetragono. Ergo similiter sensibile erit in rationali, et rationale in intellectuali.

Si forte dicatur, quod non est differentia in rationali, sensibili, et vegetabili, sed in virtutibus motivis : in Angelo autem non est synderesis, eo quod synderesis est data homini existenti in via ad beatitudinem, ut remurmuret malo, et moveat ab bonum : Angelus autem non est in via, et ideo non indiget illo. Si, inquam, sic dicatur, hoc non videtur: in Angelis enim quoddam est naturale judicatorium boni et mali, et appetitus boni, et displicentia mali: aliter enim in daemonibus non esset vermis conscientiae: et ita videtur, quod in illa virtute quae est synderesis, non differant. Si dicatur, quod differant in ratione practica, quae dividitur per virum et mulierem, ut dicit Augustinus in libro XII de Trinitate : quia scilicet in Angelo non sit ratio quae sit vir et mulier. Contra: Dicit Augustinus super epistolam I ad Corinthios, XI, 7, super illud: Vir non debet velare caput suum : " Vir est pars rationis eminens quae se in id. quod aeternum est, extendit contemplando veritatem : mulier autem est pars inferior quae se extendit ad actionem temporalium. " Cum igitur in Angelo sit visio matutina et vespertina, ut supra habitum est, et similiter sit in eis virtus assistrix et virtus ministratrix, videtur quod habeant conversionem ad temporalia et aeterna, ista contemplando, et illa agendo et disponendo.

Solutio. Dicendum, quod anima et Angelus non habent convenientiam propinquam tamquam ea quae sunt ejusdem generis, sed remotam : vita enim in Angelis et in animabus non est ejusdem rationis. Similiter etiam caeterae potestates : et hoc patet : quia cum potentiae differant per actus, in aliis actibus sunt potestates in Angelis et in animabus : quod patet in singulis potestatibus : in vegetando enim animae semper est et erit potestas ad nutrire et augere et generare : et haec potestas proportionata est organo corporali : et licet quandoque non sit in corpore, sicut post mortem, nihilominus tamen maneret proportio illarum pote-

statum ad corpus. In vita autem Angeli nihil est talium : quia non est in eo vegetativum, sed vivere tantum. Similiter in potestate sensitiva anima habet proportionem ad organa secundum partes sensitivas. Unde secundum unam partem accipit sensibile, quod non accipit secundum aliam. Sed in Angelo una potestas accipit omnia sensibilia, et haec etiam potestas non est proportionata alicui organo. Qualiter autem accipiat sensibilia, supra determinatum est. Similiter anima rationalis accipit rationabilia discernendo et conferendo unum cum alio : et potestas rationis suae secundum virtutem proportionata est ad talem actum. Angelus autem talia accipit simpliciter, et ex his quae habet apud se. Et sic patet, quod non est omnimoda convenientia in potestatibus illis Angeli et animae.

Ad hoc autem quod quaeritur de virtutibus appetitivis, dicendum quod synderesis bene est in Angelis, sed non est ejusdem omnino rationis cum illa quae est in anima : synderesis enim animae est de universalibus viribus determinabilibus per studium et inquisitionem et experimenta casuum ad hoc opus et illud. In Angelis autem synderesis est et universale et particulare simul et secundum similitudinem unam : utriusque enim, scilicet universalis et particularis, notitiam habet ex his formis quas habet apud se, ut supra determinatum est.

Ad hoc autem quod quaeritur de viro et muliere, dicendum quod non est in Angelis : non enim quaecumque conversio in aeterna dicitur vir ab Augustino, sed illa tantum quae fit propter regimen mulieris, ne decipiatur a serpente. Similiter non quaecumque conversio in inferiora agenda vel disponenda dicitur mulier, sed illa tantum quae persuasibilis est a motu sensibili vel sensuali qui dicitur serpens.

Patet autem, quod secundum istas rationes conversio in aeterna et temporalia non est in Angelis.