ARTICULUS II.

De opere ornatus.

Secundo, Quaeritur de opere ornatus.

Et videtur, quod non aliquod opus sex dierum sit opus ornatus.

1. Ornatus enim pertinet ad bene esse : opera vero sex dierum pertinent ad esse principiorum naturalium, ut patet percurrent per singula : ergo videtur, quod nullum opus sex dierum pertineat ad ornatum.

2. Item, Ornatus fit de aliquo pulchro et pretioso, quod est alterius naturae quam id quod ornatur : sed?luna et stellae non sunt alterius naturae quam coe lum, ut probat Philosophus in libro se-

cundo de Coelo et Mundo . Similiter pisces et animalia non sunt alterius naturae quam de natura elementorum. : et ita videtur, quod talia non pertineant ad ornatum.

3. Item, Videtur quod opus dispositionis et ornatus non differant : quia dicit Strabus super Genesim super illud : Fiat lux, quod pulchre ornatum mundi a luce inchoat, sine qua caetera opera indecora et invisibilia remanerent. Et constat, quod ibi incipit opvs distinctionis. Ergo videtur, quod opus distinctionis et ornatus non differant.

4. Item, Si opera sex dierum sunt ad instauranda opera naturae, videtur quod. ex hoc accipitur, quod Deus requievit die septimo ab universo opere quod patrarat . Et dicit Augustinus, quod quievit, id est, ab opere cessavit : quia nihil novum postea fecit, quod ante in specie et materia non fecerat. Si, inquam, sic est, tunc ornatus videtur esse opus, principia naturae moventia agentia et patientia ad determinatas species conducens, quibus speciebus motus et actiones eorum determinentur, ut res determinatae, in forma et specie ab eis possint produci. Si autem hoc est, tunc productio plantarum videtur pertinere ad opus ornatus : quia in illis activa et motiva principia in natura ad specialium formarum productionem sunt determinata. Quod si concedatur, erit contra Glossam supra Genesim, quae dicit vegetabilia ad opus dispositionis sive distinctionis pertinere, eo quod radicibus terrae sunt affixa.

Solutio. Dicendum, quod opus ornatus, ut praehabitum est, est opus ad speciales formas conducens prima na?urae principia. Et ad hoc intelligendum notandum, quod, superiora dicuntur movere dupliciter, secundum quod in eis invenitur duplex motus : secundum enim motum diurnum qui est coeli quod est uniforme, movent uniformiter. Idem enim eodem modo se habens, ut dicit Philosophus in libro secundo de Generatione ei corruptione , semper facit idem. Secundus motus superiorum est coelorum inferiorum, et difformium, et ille est motus, qui proprie est zodiaci, et ab Occidente in Orientem, ut supra habitum est. Et ille in motibus habet diversitatem secundum diversitatem stellarum, quae accipiunt diversos situs et diversas elevationes et depressiones et accessus et remotiones ex motu suo qui sequitur circulum obliquum. Et ille motus est causa diversorum in specie in interioribus : quia sicut idem eodem modo se habens semper facit idem, ita diversum diversimode se habens natum est facere diversa semper. Similiter in inferioribus principia naturae activa et passiva, quae sunt in elementis, non sufficiunt ad productionem perfectorum in specie et forma : commixtio enim elementorum non facit hominem nec leonem : sed oportet efficientia esse in simili actu cum effectis, ut homo hominem, et leo leonem producit : et propter hoc exigitur opus ornatus post opus distinctionis, et ut determinentur principia naturae agentia et moventia ad formas determinatas in speciebus diversis.

Ad primum ergo dicendum, quod est ornatus additus ad venustatem ejus quod jam perfectum est, et ille pertinet ad bene esse : et est ornatus in hoc ornans quod determinat ad. pulchritudinem formae id quod ante indeterminatum erat et commune, et hoc pertinet ad esse. Et hoc est idem cum eo quod alii dicunt, quod est ornatus cujus finis est id quod ornatur, et hic pertinet ad bene esse : et est ornatus qui finis est ejus quod ornatur, et ille pertinet ad esse in specie determinata. Finis enim in natura est forma, et ultimus finis est ultima forma quae est anima.

Ad aliud dicendum, quod ornatus primo dictus qui est de bene esse, est alterius naturae quam res quae ornatur : sed ornatus secundo modo dictus est in re quam ornat sicut species in materia : et non oportet, quod habeat diversitatem ab ipsa.

Ad aliud dicendum, quod Strabus accipit ornatum generali nomine pro omni forma, sive sit communis sive determinata in specie : et hoc modo verum est, quod opus distinctionis comprehenditur sub opere ornatus : sed quia ornatus dicit decorum, et decorum non ita apparet in communi sicut in speciali, ideo alii Sancti opus ornatus dividunt contra opus distinctionis sive dispositionis.

Ad aliud dicendum, quod tribus de causis vegetabilia pertinent ad opus distinctionis et non ornatus. Quarum prima est et praecipua haec : quia planta non de necessitate producitur a planta, sed ad productionem plantae sufficit proportio mixtionis agentium et patientium in inferioribus ad naturam plantae, et proportio stellarum moventium in superioribus : in animalibus autem maxime perlectis non sufficit hoc : oportet enim, quod animal ex animali producatur. Et hanc causam tangit Philosophus in primo de Vegetabilibus, quod principium cibi plantarum est a terra, et principium generationis fructuum a sole : quia Anaxagoras dixit, quod earum fructus est ab aere : et ideo dixit Letynion, quod terra est mater plantarum, et sol pater. Quod autem animal producatur ab animali, et non sufficiant elementa et stellae ad. productionem perfectorum animalium, expresse dicit Averroes in commento super XI Metaphysicae , et Damascenus in secundo libro de Fide orthodoxa, dicens quod oportet scire, quod quorumlibet animalium primae hypostases factae sunt per creationem..

Secunda causa est quam tangit Glossa, scilicet quod radicibus terrae adhaerent immobiliter : une et ipsa diversitatem ac cipiunt in sapore et fructu et natura secundum diversitatem locorum in quibus plantantur. Et hoc est quod dicit Philosophus in primo de Vegetabilibus : Planta est terrae affixa, et non separatur ab ea : quidam vero loci sunt meliores quibusdam. Similiter meliores sunt fructus in uno loco quam in alio. Et alibi circa finem primi Vegetabilium dicit, quod belenium perniciosum natum in Persia, in aegyptum et Jerusalem transplantatum, factum est comestibile.

Tertia causa est, quia cum praecipuus ornatus in inferioribus sit adeptio animae, plantae non habent animam perfectam. Et ideo dicit Gregorius in quadam Homilia paschali, quod plantae vivunt non per animam, sed per viriditatem. Et Philosophus dicit in primo de Vegetabilibus : Planta non indiget dormitione propter multas causas : quia posita est et plantata in terra, et alligata ei non habet motum in se, neque terminum terminatum in partibus suis, hoc est, quod anima ipsius non terminatur ad specialia organa in suis operibus, nec habet sensum, nec motum voluntarium, nec animam perfectam, imo non habet nisi partem partis animae. Et ideo dixit etiam Abrutallus, quod planta habuit generationem mundo adhuc diminuto et non perfecto in complemento suo, et eo completo generabatur animal.