ARTICULUS II.

De ipsis corporibus, utrum assumentibus uniantur ?

Secundo quaeritur de ipsis corporibus, Utrum faciant unum cum assumente ?

Et videtur, quod sic.

1. Dicit Augustinus in libro de Civitate Dei : " Providentia divina ob hoc daemonibus quibus nos constat esse potiores, data sunt quaedam potiora corporum munera, ut illud quo eis praeponimur, etiam isto modo nobis commendaretur multo majori cura excolendum esse quam corpus : ipsamque excellentiam corporalem quam daemones habere nossemus, prae bonitate vitae, qua illis

anteponimur, contemnere disceremus, habituri et nos immortalitatem corporum, non quam suppliciorum aeternitas torqueat, sed quam puritas praecedat animorum . " Ex hoc accipitur, quod daemones habeant corpora naturalia : et cum sint naturae angelicae, videtur a simili, quod etiam habeant Angeli.

2. Item, Ibidem, " Sicut enim fieri potuit ut aereae volucres terrestribus nobis non solummodo non praeferantur, verum etiam subjiciantur propter rationalis animae, quae in nobis est, dignitatem : ita fieri potuit, ut daemones quamvis magis aerei sint, terrestribus nobis, non ideo meliores sint, quia est aer quam terra superior : sed ideo eis homines praeferendi sunt, quia spei piorum hominum nequaquam illorum desperatio comparanda est. "

3. Idem accipitur ex diffinitione Apuleii quam ibidem innuit Augustinus, quod " daemones sunt genere animalia, animo passiva, mente rationalia, corpore aerea, tempore aeterna . " i. Item, Augustinus : " Daemones aerea dicuntur animalia, quia corporum aereorum natura vigent nec per mortem dissolvuntur, quia praevalet in eis elementum aptius ad agendum quam ad patiendum : ad patiendum enim humor et humus, ad faciendum vero aer et ignis aptitudinem praebent . "

5. Item, Augustinus movet quaestionem, Cum Angeli mittantur, utrum manentes in corporibus suis spiritualibus assumant ex corpulenta interiorum elementorum materia aliquam speciem corporalem, quam coaptatam quasi aliquam vestem mutarent in quaslibet vestes corporales veras quidem, aut corpus suum verterent proprium in species aptas actionibus suis per virtutem a Deo sibi datam?

6. Item, Bernardus in libro V de Consideratione : " Cives sanctos spiritus esse illic, potentes, gloriosos, beatos, distinctos in personas, dispositos in dignitates, ab initio stantes in ordine suo, perfectos in genere suo, corpore aethereos, immortalitate perpetuos, impassibiles, non creatos, sed sanctos, id est, gratia, non natura, mente puros, affectu benignos, religione pios, castimonia integros, unanimitate individuos, pace securos, a Deo conditos, divinis laudibus et obsequiis deditos. Haec omnia legendo comperimus, fide tenemus. Quamquam de corporibus horum non modo unde sint, sed unde aliquatenus sint, haberet sententia aliquorum. Unde si quis inter opinabilia magis id ponendum censuerit, non contendo . "

7. item, Super cantica, sermone 5 : " Quonam modo implent ministerium suum absque corpore, praesertim apud viventes in corpore? Denique non est discurrere, neque de loco ad locum transire, nisi corporum, quod frequenter Angelos facere tam indubitata, quam nota probat auctoritas. "

8. Item, Ibidem, " Cum absque corporis adminiculo nec bestialis spiritus servilis conditionis solvere debitum, nec spiritualis caelestisque creatura implere ministerium pietatis, nec rationalis anima tam proximo quam sibi sufficiat consulere ad salutem, liquet omnem spiritum creatum sive ut iuvet, sive ut juvetur simul et juvet, corporis prorsus indigere solatio. "

9. Item, Isidorus : " Angeli boni corpora in quibus hominibus apparent, de superno aethere sumunt, solidamque spiritum ex solido induunt elemento, per quod demonstrentur : mali vero de inferiori aere. "

10. Item, Gregorius in homilia Epi-

phaniae dicit, quod Judaeis Angelus existens animal rationale evangelizavit : sed omne animal est substantia corporea : ergo naturalia habent corpora.

11. Item, Gregorius et Damascenus dicunt, quod Angeli in comparatione ad. incircumscriptum spiritum corpora sunt.

12. Item, Per rationem videtur idem : omnis enim operatio supponit esse operantis : ergo operatio conjuncti supponit esse conjuncti : sed loqui, ire, et hujusmodi, sunt operationes conjuncti : et tales operationes sunt Angeli apparentis in corpore : ergo unum conjunctum erit ex. corpore et Angelo : et ita videtur, quod Angelus cum corpore assumpto facit unum.

13. Item, Quidquid habet operationem alicujus naturae, potest in naturam illam potentia quae est anterior : sed Angelus potest in actum substantiae corporeae : ergo et naturali potest uniri corpori, cum igitur nulla naturalium potentiarum sit incompleta, Angelus habebit corpus ex natura.

Sed contra :

1. Omne corpus materiale est : nullus Angelorum materialis est : ergo nullus Angelorum est corporeus. Probatio primae est per Philosophum in XI Metaphysicae : quia omne corpus vel est simplex, vel est compositum. Et si est compositum, tunc est ex quatuor elementis. Si autem est simplex, tunc est unum ex quatuor elementis, vel coelum : sed unumquodque eorum habet materiam secundum quod habet potentiam et transmutationem vel motum naturalem. Probatio minoris est in libro de Coelestia hierarchici , ubi dicitur, quod immateriales hierarchias sacra theologia materialibus figuris et formalibus compositionibus verificans, tradidit proportionaliter nobisipsis.

2. Item, Omne corpus figuratum est : nullos Angelorum figuratus est : ergo nullus Angelorum corporeus est. Prima patet per se : quia nullum corpus est infinitum. Probatio secundae est in libro de Caelesti hierarchia , ubi dicitur : " Valde artificialiter theologia sacris poeticis formationibus in non figuratis intellectibus usa est, nostrum, ut dictum est, animum revelans et ipsi propria et naturali reductione providens, et ad ipsum reformans anagogicas sanctas scripturas. "

3. Item, Omnis substantia spiritualis determinata ad corpus, determinatur ad ipsum ut forma et actus ejus : omnis autem talis substantia principium vitae est in corpore tali : si igitur Angeli haberent corpus, esset Angelus substantia spiritualis principium et causa vitae in corpore : et sic nulla esset differentia sui et animae, quod est inconveniens.

4. Item, Omne corpus sumptum de elemento generabili et corruptibili, est generabile et corruptibile. Si igitur Angeli haberent corpora aerea, vel ignea, cum aer et ignis sint elementa generabilia et corruptibilia, essent corpora Angelorum generabilia et corruptibilia : et ita oporteret eos generare, et discretiones sexus habere, nuptiis uti et mori : quod est contra Damascenum , qui dicit quod extra substantiam sanctificationem a Spiritu sancto habent : et non sunt nuptiis indigentes, quia non sunt mortales.

5. Item, Omne corpus tribus dimensionibus est determinatum : nullus Angelorum tribus dimensionibus est determinatus : ergo nullus Angelorum est corporeus. Probatio primae accipitur in libro primo de Coelo et Mundo . Et in V Metaphysicae , ubi dicit Philosophus, quod magnitudinum quae unam habent

dimensionem, est linea : quae duas, superficies : quae tres, corpus. Minor probatur ex Damasceno in libro de Fide orthodoxa, ubi dicit sic : " Intellectus vero existentes in intellectualibus locis sunt, non corporaliter circumscripti : non enim corporaliter secundum naturam figurantur, neque tres habent dimensiones . "

6. Item, indirecte : Si Angelus habet corpus, aut est simplex, aut compositum corpus illud. Si est compositum, cum omne corpus compositum sit ex contrariis, et per consequens generabile et corruptibile, oporteret Angelum generari, et corrumpi, et comedere, et dormire, et talia absurda pati. Si autem esset simplex, sequuntur plura inconvenientia, quorum unum est, quod nullum simplex est distinguibile per organa : sed corpora Angelorum ponuntur habere organa. Secundum est, quod nullum simplicium corporum magis est vivificabile in parte una quam in altera : ergo oporteret ipsum totum simplex corpus habere organa vel nullam partem. Tertium est, quia illud esset vel coeleste, vel elementare. Et si esset coeleste, tunc non moveretur nisi circulariter. Si autem esset elementare, tunc esset ignis, vel aer, etc, et haberet motum rectum de medio, vel ad medium.

Item quaeritur juxta hoc, Utrum moveant Angeli corpora per medium, vel sine medio?

Et videtur, quod cum medio. Anima enim quae non est adeo simplex, utitur medio spiritu animali naturali et vitali, qui secundum Philosophos est corpus : ergo videtur, quod multo fortius Angeli.

Item quaeritur ulterius, Cum anima rationalis per voluntatem movens corpus moveat per virtutes affixas membris, utrum similiter Angelus corpus suum moveat per virtutes affixas partibus ipsius corporis ?

Et videtur, quod sic : quia distinctio organorum apparet in corporibus Angelorum.

Sed si hoc datur, tunc videtur, quod habent visum in oculo, et auditum in aure, et sic de aliis : et tunc non videbuntur differre a corporibus, vel a corpore animato.

Praeterea quaeritur, Cum loquitur Angelus, vel videt, utrum organa illa moveantur a motore intrinseco, vel extrinseco ? Si ab intrinseco, cum non moveantur a natura, oporteret quod motor ille sit anima. Si autem ab intrinseco, tunc oporteret, quod Angelus esset extra corpus, et moveret ipsum violenter : et cum sint quatuor species motus violenti, ut dicitur in VII Physicorum , sic : Qui enim sunt ab altero motus quatuor sunt, scilicet pulsio, tractio, vectio et vertigo : oporteret quod uno istorum motuum moverentur : et constat, quod nullo : ergo nec moventur naturaliter nec violenter.

Item quaeritur, Utrum corpora Angelorum interius sicut exterius habeant lineamenta membrorum?

Et videtur, quod non : ut enim dicit Augustinus, adaptant ea ad sensus eorum quibus apparent : et sensus hominum non pertingunt ad interiora corporum : ergo videtur, quod non sit necessaria distinctio illa membrorum interiorum propter se : interiora enim membra maxime sunt propter vires animae vegetabilis ordinatae ad vitam animalem, sicut nervi ad ligamenta membrorum, venae ad viam sanguinis et spirituum, stomachus ad digestionem, et sic de aliis: et talia non habent Angeli : ergo non indigent tali distinctione membrorum.

Sed contra :

Angeli in apparitionibus non intendunt decipere eos quibus apparent. Cum ergo appareant in figura corporis humani vel alterius, ostendent veritatem illius corporis quantum ad figuram : et ita oportet perfectam esse assimilationem unius corporis ad aliud : perfecta autem assimilatio consistit in figuratione interiorum et exteriorum : et ita corpora eorum habebunt distinctiones interiorum membrorum.

Solutio. Dicendum, quod daemones non habent corpora eis naturaliter unita : aliter enim unitur motor organo ad actum, et aliter instrumento ad. actum. Organum enim est, quod movetur a motore intrinseco unito sibi per animam : quod patet in diffinitione animae in II de Anima, ubi dicitur, quod " anima est endelechia corporis organici vitam habentis potentia. " Anima enim est motor intrinsecus indigens ad actus suos organo naturaliter sibi unito. Instrumentum autem est, quod movetur a motore extrinseco, non naturaliter sibi unito, sed conjuncto tantum, ut securis ad secantem se habet : et hoc modo corpora Angelorum uniuntur Angelis. Et hujus conjunctionis duplex est causa, scilicet qualitas operis, et natura eorum circa quos est opus. Exemplum primi est comedere, bibere, ambulare, et hujusmodi actiones quae sine motibus corporalibus expleri non possunt. Exemplum secundi est sensibilitas humana, quae spiritualia non percipit naturaliter nisi sub figuris et apparitionibus corporalibus.

Dicimus ergo ad primum, quod daemones naturaliter non habent corpora, et auctoritates Augustini (ut volunt quidam) loquuntur secundum hypothesim antiquorum Philosophorum Platonicorum, qui ponebant ipsos habere corpora. Vel potest dici, quod daemones habent corporum munera, non ex quibus constet natura eorum, sed in quibus tentant homines : et illis dicuntur torqueri :

quia quocumque vadunt, infernum inferiorem interius secum portant, sicut in quaestione de inferno disputabitur.

Ad sequentem autem auctoritatem dicimus, quod corpora daemonum dicuntur aerea propter tria : quorum unum est, quod habitans et habitaculum sive locus et locatum unius debent esse naturae, quemadmodum terrestria locantur in terra, et aquestria in aquis, et aerea in aere. Sic cum daemones quamdiu sunt in exercitio tentationum, habent caliginosum aerem tamquam locum proprium. Unde corpora in quibus apparent, magis dicuntur aerea quam alterius elementi. Secundum est, quia inter quatuor elementa aer facilius recipit condensationem et subtiliationem : subtiliatur enim in ignem, et condensatur in aquam. Et similiter potest condensari in figuras corporales facile iterum solubiles, quae figurae sunt in ipso contentae non virtute alicujus mixti depressi et densi, sicut retinentur figurae in organis naturalibus corporalibus, in quibus humidum figuraliter terminatur sicco admixto sibi ut figura remaneat, sed retinentur virtute spiritus apparentis in eis qui format eas : et est similitudo illius de figuris sensibilium, quae imprimuntur in aere, quae sub eisdem terminationibus quibus aeri imprimuntur, perveniunt ad sensum et phantasiam : sed tantum additur, quod istae figurae corporum in aere sunt sicut in re figurata, non sicut in medio,quando in corporibus aeris apparent Angeli. Tertium est resolutio corporum eorum : cum enim quaelibet resolutio cujuslibet corporis indicet naturam compositionis ejusdem corporis, et corpora Angelorum disparentia solvantur in aerem, naturae aereae esse probantur.

Animalia autem dicuntur propter animales actus quos exercent in corporibus illis.

Et dicuntur vigere natura eorum corporum non simpliciter, sed in exercitio tentationum.

Quod autem dicit, Nec per mortem

dissolvuntur, non intelligitur de morte quae est divisio spiritus moventis a corpore moto, sed de morte quae est corruptio secundum naturam : corruptio autem secundum naturam proprie putrefactio est : putrefactio autem proprie non convenit nisi corpori mixto, in quo dominatur naturae inferiorum elementorum, scilicet aquae et terrae. Et hoc patet per diffinitionem putrefactionis in IV Meteororum , ubi dicitur : " Putrefactio est corruptio in unoquoque humido proprie, et secundum naturam caliditatis ab aliena caliditate : " aliena autem caliditas est caliditas continentis secundum Philosophum : continens autem in medio est aer, in quo est caliditas continens secundum circulum quod est ignis, et continens secundum circulationem quod est sol : quae caliditas in continente localiter vincens calidum conservans locatum, educit ipsum, et illud eductum secum trahit humidum, et inducitur putrefactio et resolutio corporum mixtorum in elementa componentia. Sed cum corpora Angelorum sint aerea, non sic vincuntur ab aliena caliditate : et ita non inducitur putrefactio in eis. Et sic etiam intelligitur quod dicit subsequenter, quod tam ad agendum quam ad patiendum aptiora sunt aer et ignis : ad patiendum autem magis quam ad agendum humor et humus. Hoc enim est verum in mixtis et in via putrefactionis, ut dictum est.

Ad quaestionem Augustini jam patet solutio : quia sumunt corpora de aere eo modo quo habitum est, scilicet ut instrumenta, non ut organa.

Ad primam auctoritatem Bernardi dicendum, quod aether dicitur elementum inflammabile, prout flamma est species ignis, quae dicitur lux. Et propter hoc aether quandoque dicitur coelum, quandoque ignis, quandoque purior aer : et ideo propter nobilitatem Angelorum, corpora in quibus apparent, beatus Ber- nardus dicit esse aetherea, prout aether accipitur pro puriori aere.

Ad duas auctoritates sequentes dicendam, quod ex. illis non habetur, quod Angeli habeant corpora, nisi instrumentaliter ad explendum ministerium pietatis, quod est custodia animarum.

Per praedicta patet solutio ad auctoritatem Isidori, hoc solo addito, quod bonos dicit sumere corpora de superiori aere propter congruentiam nobilioris naturae, et Angelos malos de inferiori, qui caliginosus est, et habet similitudinem cum caligine peccati et malitiae ipsorum .

Ad id quod objicitur de Gregorio, solutum est supra in quaestione de diffinitione Angeli,

Ibidem etiam est solutum quod objicitur de Damasceno.

Ad id quod objicitur per rationem, dicendum quod operatio conjuncti per naturam eo modo quo ipsa est operatio, conjuncti est. Si enim est operatio conjuncti per naturam, sicut est operatio organici, praecedit esse conjuncti, quod ex duobus est per naturam. Si autem est operatio conjuncti instrumentalis, praecedit esse conjuncti duorum quae non faciunt unum, sed unum eorum est cum alio.

Ad aliud dicendum, quod Angelus non potest potentia naturali univoce dicta in operationes naturae corporeae : patet enim ex supra dictis, quod potentia Angeli utitur corporibus ut instrumento, et non ut organo. Conjuncta autem ex corpore et anima utuntur eis ut organo, et non ut instrumento. Et ideo propositio prima sic est intelligenda : Quidquid potest in operationes alicujus naturae potentia univoca illius naturae, potest in naturam illam : sed patet, quod Angelus tali potentia non potest in operationes naturae corporeae.

Rationes in contrarium adductas concedimus.

Ad hoc quod juxta hoc quaeritur, dicendum quod Angeli movent corpora sine medio : motor enim instrumenti non utitur medio, sed potius motor organi. Organum enim a motore suo participat sensum et vitam per medium quod est spiritus : instrumentum autem non participat haec : et ideo non oportet ibi esse medium. Ratio autem illa procederet, si Angelus corpori ut organo conjungeretur : tunc enim propter majorem simplicitatem quam sit simplicitas animae, oportet magis habere medium quam animam.

Ad aliud quod iterum juxta hoc quaeritur, dicendum quod in figuris membrorum corporis assumpti non sunt virtutes affixae. Cujus est duplex ratio, quarum una habetur ex habitis, scilicet quia corpus illud est ut instrumentum, et in instrumento nulla est virtus affixa, sed tantum habilitas et dispositio ad opus. Altera est, quia si essent virtutes affixae, illae principaliter essent virtutes sensuum : sed illae in Angelis superfluerent, cum nobiliori modo cognoscendi quam eo qui est per sensum, cognoscant, sicut supra habitum est in quaestione de cognitione Angelorum,

Si vero quaeratur, Ad quid sint tales figurae organorum in corporibus illis assumptis ? Dicendum, quod propter actus tantum exteriores, et ut familiarius innotescant his quibus apparent.

Ad id quod quaeritur consequenter, dicendum quod moventur a motore extrinseco, et motu violento qui est pulsio : et cum sint duae species pulsionis, scilicet impulsio, et expulsio, moventur motu illo qui dicitur impulsio.

Ad id quod ulterius quaeritur, dicendum quod corpora illa non habent interius distinctiones membrorum corpora- lium animalium propter rationes inductas : nec tamen ideo decipiunt eos quibus apparent : quia non fit apparitio ad hoc ut probetur natura corporis illius, sed ut expleatur veritas illius operis, et ulterius per hoc adstruatur fides divinitatis.

Quod autem restat quaerendum decibo quem accipiunt Angeli, et potu, proprio loco habet determinari in quaestione de apparitionibus : quia habet eamdem rationem manducatio Angeli et resurgentium.