CAPUT I.

De intentione et divisione proprii.

Utrum autem proprium vel non proprium et quod dictum est et assignatum inesse ut proprium, in hoc quinto libro Topicorum est perspiciendum. Ex quo enim ordinantur praedicata, secundum quod sunt elementa ad inesse ut diffinitio, a quo remotissimum est ipsum inesse simpliciter, et ut accidens : et juxta hoc uno gradu appropinquans inesse ut genus : quod cum accidente convenit, quia accidens praedicatur frequenter non conversim ut genus. Ex quo in primo praemissa est methodus quantum ad ea de quibus est methodus, et in secundo de inesse simpliciter et ut accidens secundum ejus primam diffinitionem, et in tertio de adjuncto praedicato accidentis deter- minatum est: in quarto autem determinatur de inesse ut genus, et de adjuncto etiam praedicato quod est differentia. Sed quia de problemate de proprio in isto quinto determinatur, quod propter hoc quia conversim praedicatur , immediate praecedit diffinitionem: quia proprium simpliciter conversim praedicatur secundum totalitatem temporis, et inesse ut diffinitio ad hoc addit illud quod est substantialiter secundum totalitatem substantiae praedicatae. Et quia ex additione se habet ad praedicationem proprii, ideo methodus de proprio est post praecedentes methodos quinta, et est ante sextam methodum de diffinitione. Sic igitur habetur hujus methodi intentio.

Est autem divisio sive distinctio proprii quod a Philosophis assignatur. Proprium aut per se proprium et semper, quod in nulla parte subjecti, et in nullo tempore relinquit subjectum, et quod quoad cs-

sentiam fluit ab essentialibus subjecti, et est accidens per se speciei. Aut assignatur ad aliud extra subjectum, et hoc est quando (hoc est, aliquando)proprium. Ut per se proprium hominis est, quod sit animal mansuetum natura. Proprium autem per se dicitur ideo quia per se convenit, in secundo modo dicendi per se, nec unquam deserit speciem cujus est, nec ipsum, nec actus ejus. Et ideo dicitur natura conveniens. Est tamen accidens, quia est consequens esse totum speciei : esse autem quod non est de esse rei sed consequens ipsum, est de genere accidentis. Et quia est de essentialibus speciei fluens, ideo dicitur accidens speciei et non individuum. Et quia species est communis et essentialis similitudo individuorum, ideo convenit omni. Et quia de essentialibus speciei fluit et inest speciei, ut est sola in se constituta, ideo convenit soli. Et quia substantialia non derelinquunt , sunt enim substantialia quamdiu res est , ideo convenit semper.

Ad aliud autem proprium est et in eodem ex diversis composito, ut proprium est animae ad corpus et conjunctum respiciendo (ut dicit Plato in Apologetis) quoniam hoc quidem quid est anima, est imperativum, et est proprium corporis, quoniam est ministrativam per exhibitionem membrorum ad actus quos imperat anima, et secundum Platonem hoc non est nisi perfectio animae : quia sensibilis est pars animae, et vegetabilis est pars partis animae. Et ideo, ut dicit Plato, magis aguntur a natura quam agant : nec imperant proprie, quia a materia non elevantur, sed imperantur proprie .''

Semper autem proprium est, quod nec derelinquit subjectum in se, nec aptitudine, nec potentia ad actum, ut Dei dicitur esse proprium animal immortale esse, secundum quod Deus dicitur substantia intellectiva divina aptitudinem mobilitatis non habens, propter corruptibilitatem substantiae, ut dicit Plato. Unde Apulejus in libro de Deo Socratis dicit, quod daemones sunt natura animalia , corpore aerea. Et hoc dixit Orpheus, quod aer est plenus diis. Hoc igitur est proprium per se, et proprium ad aliud. Sunt propria per se consequentia naturale esse speciei : sed proprium semper est assignatum ad positionem Platonis : quia per se loquendo de Deo non potest assignari, cum nihil sit in ipso accidentale.

Quandoque autem proprium est per defectum hujus quod est per se sicut actus hominis, qui aliquando convenit, sicut ambulare in theatro, quando solus ambulat in theatro : quod non dicitur proprium, nisi quando soli convenit, et est causatum ab accidente individui, et non a principiis speciei : et ideo aliis ejusdem speciei individuis non convenit: propter quod non convenit omni, nec soli speciei, nec semper.

Et ideo proprium vel est a natura speciei, vel accidente individui. Si a natura speciei : aut in se, aut ad aliud. Si in se, sic convenit omni soli et semper, et hoc est proprium simpliciter. Si ad aliud tantum dicitur comparatum ad id quod illam naturam non habet, sed aliam a qua fluit aliud in modo opposito proprium, sicut imperare et ministrare oppositos habent modos. Proprium autem quando est conveniens individuis ab accidente.

Describitur autem et dividitur hic proprium, et dividentia describuntur secundum quod insunt subjecto : quia sic terminatur in problematibus per syllogismum dialecticum, de quo hic intenditur. A Porphyrio autem describitur, et dicitur proprium secundum sui substantiam : quia sic unum est de universalibus praedicatis : tamen facile est illam determinationem proprii deducere ad istam.

Haec autem divisio proprii, quae hic

I posita est, ad divisionem Porphyrii reducetur, ita quod membrum ad membrum reducatur : proprium enim quod convenit omni et non soli, in quantum convenit omni et non soli, reducitur ad proprium ad aliud: proprium autem quod convenit soli et non omni, in quantum soli convenit, reducitur ad per se : in quantum autem convenit non omni continetur in proprio ad aliud. Iterum proprium quod convenit omni soli et non semper, in quantum convenit soli et omni, reducitur ad proprium per se : quia eisdem causatur principiis subjecti : in quantum autem non semper, reducitur ad proprium quando. Et hoc modo tria membra divisionis Porphyrii, scilicet quod convenit omni soli et semper, duo membra istius divisionis continent, et proprium per se, et proprium semper : utrumque enim illorum convenit omni soli et semper.

Notandum etiam, quod proprium per se dicitur propter causam inhaerentiae quae per se est: proprium autem dicitur omni a totalitate subjecti : proprium autem conveniens est soli, et dicitur a modo actus proprii, qui separat ab omni : semper autem proprium ab universitate et totalite temporis in conveniendo ad subjectum : et sic differunt propria. Proprium autem quando, quod in omnibus his deficit, dicitur praedicatum ab accidentali actu proprii, qui est ab omnibus distinguere per accidens ut nunc inhaerens. Talis igitur est divisio propriorum secundum seipsum considerando proprium.

Genus autem in praehabita methodo sic dividi non oportuit: genus enim secundum quod accipitur a Philosophis, non accipitur nisi secundum unam ejus significationem : et ideo multiplicitas errorem facere non potuit : et ideo pro nihilo distinctum fuisset et divisum. Sed proprium in pluribus significationibus sumitur : et ideo distingui oportuit, ne confusio faceret errorem in determinatione problematis. Nec distinctio ista posita est ut omnino proprii terminetur

problema de proprio per hanc methodum, sed ut accipiatur modus proprii in quo terminatur problema de proprio, et alii modi dimittantur : quia methodum de accidente terminare habent, etc.