CAPUT VII.

De adjuncto quod est idem vel diversum.

Inter adjuncta autem primum omnium est determinandum de eodem quoties (hoc est, quot modis) dicitur. Hoc enim pluribus vel omnibus videtur esse adjunctum. Idem enim proprio videtur esse adjunctum proprio, et idem generi adjunctum generi, et idem diffinitione adjunctum diffinitioni : quae sunt modi ejusdem. Conveniens est igitur ante omnia determinare quoties dicitur idem. Videbitur autem idem per rationem unius quod causat identitatem, intuendi, ut figuraliter, hoc est, probabiliter et superficialiter sic diceretur tripliciter dividi, hoc est, per divisionem per tria factam accipi multiplicitas ejus quod est idem. Aut enim numero, aut specie, aut genere idem solemus appellare, considerantes ad unum quod est identitatis causa. Dicit enim Aristoteles in quarto primae philosophiae, quod unum in substantia facit idem. Hoc autem aut unum est in sup-

posito, in quo non reperitur diversitas : et tunc est numero idem, testante BOEtio qui dicit, quod idem numero est, in quo non invenitur diversitas in numerando. Omnia autem quorum diversa sunt supposita, numerum faciunt : quia divisio suppositi numerum facit. Si autem unum in substantia, non est differentia suppositi vel ejus quod est, vel est unum formalis essentiae : et tunc illud unum aut erit essentiae totius quo totum esse formale est: et sic erit idem specie. Dicit enim BOEtius, quod species est totum esse individuorum, et quidquid post speciem est, de individuantibus est, et non est de esse formali et essentiali. Si autem est causa identitatis unum quod secundum potentiam et non secundum totum esse est, tunc est unum genere.

Ut autem facilius sit quod dicitur, subjicimus exempla. Numero quidem eadem sunt quorum nomina plura, res autem una, sicut ea quae Latine dicuntur multivoca, Graece autem synonima, ut tunica et vestis, quae Graece synonima sunt et ab unico quidem (differenter considerato) imposita : tunica a tegendo, vestis a circumgerendo est imposita. Vere tamen synonima sunt ensis, mucro, spatha, gladius, framea, et hujusmodi : quia omnibus his nominibus una et eadem res (in qua non invenitur diversitas in numero) significatur. Attendendum autem quod diversitas nominis nihil facit ad rationem ejus quod est idem numero, quemadmodum ad causam ejus quae est unum in re significata, sed facit ad relationem quae importatur in eo, magis rei quam vocis : quantumcumque enim sit indivisibile et indivisum suppositum alicujus, tamen multis proprietatibus innotescit apud intellectum. Cum autem omnibus illis innititur ad unam rem et unum suppositum significandum, sunt multa nomina ad minus habitualiter, et una res significata : et ideo unum numero est, quod sic multis significatur nominibus : propter quod unum numero dividitur in plures modos , ut inferius ostendetur.

Specie autem sunt idem, quae cum sint plura numero suppositi, tamen indifferentia sunt secundum speciem et sunt idem specie : quia indifferentia est causa identitatis, et indifferentia speciei causa est ejusdem in specie quae est essentialis (ut dicit BOEtius) similitudo individuorum, sicut hic homo omni homini, hic equus omni equo est idem specie. Similiter autem genere sunt eadem, quaecumque sub eodem sunt genere,in quibus sicut veritas est indifferentia generis, causa est ejus quod est idem. Bi ergo sunt modi figuraliter considerando quibus dicitur idem prout est praedicatum adjunctum.

Est tamen dubium circa haec quae dicta sunt, et videbitur fortasse alicui, quod aqua duobus vasis hausta et a fonte separata, vel uno vase vel pluribus, vel etiam aliter divisa a fonte (ita quod non in eodem loco sit cum aqua fontis) aliquam differentiam (hoc est, aliquam differentem identitatem) habeat cum aqua quae est in fonte quae sit praetet omnes identitatis modos qui dicti sunt : hausta enim a fonte vel divisa, majorem habet similitudinem cum aqua fontis, quam alia aqua non ab eodem fonte hausta : et cum non ab eodem fonte hausta cum aqua fontis sit eadem specie, videbitur quod hausta a fonte sit plus eadem quam specie : propter quod videtur esse eadem numero : sed cum separata sit in loco diverso, et idem numero secundum suppositum non possit esse in locis diversis, ut dicit BOEtius, patet quod non est eadem numero : quia per locum in ea invenitur diversitas in numerando.

Et est dicendum quod talis aqua cum aqua fontis est eadem specie non numero : haec enim sunt quolibet modo dicta sicut secundum accidens diversa, ut in claritate, vel turbiditate, frigiditate, vel caliditate, vel sapore cognata sunt secundum unam speciem substantialem : et ideo licet differant accidente, tamen proxima sibiinvicem sunt et omnino cognata in specie substantiali. Nam omnis aqua omni aquae eadem specie esse dicitur. Eo autem quod aqua ab eodem fonte accepta habeat quamdam in accidentibus similitudinem quam nulla alia habeat aqua, dicitur validior in accidentibus similitudo, propter quod talem aquam non separamus (hoc est, in separatum modum ejusdem ponimus) ab aliis quae secundum unam speciem quolibet modo secundum accidens differre dicuntur eodem.

Attende autem quod haec quae dicta sunt de aqua intelliguntur quae remanet in una eadem simplicitate speciei. Sed est elementi species quae formam resolvit in formam aliam. Sunt enim liquida quae aequae dicuntur species in quarto Meteororum, quae habent species mixtorum, ut vinum, lixivia, modo, et hujusmodi, et aquae alchimicae quae mixtorum habent species : quamvis a prima materia dicantur, non sunt omnes ejusdem speciei : sed in simplicibus aquis verum est quod hic dictum est in solutione dubitationis inductae.

Si autem modos ejusdem comparemus ad eam identitatem quae unitas substantiae ut diximus, tunc maxime secundum rem et indubitanter quoad nos idem ab omnibus videtur dici, quod unum est numero, in quo secundum suppositum et id quod est, non invenitur diversitas in numerando.

Solet autem hoc (quod idem numero dicitur) multipliciter assignari : sed haec multiplicitas ad tria reducitur, quibus unum idem suppositum designatur. Proprie autem et primum sive principale et quod maxime unum numero est, quando aliquid eodem nomine vel diffinitione aliquid idem assignatum fuerit secundum quod diffinitio est nominis: nomine, ut tunica et vestis, quae Graece synonima sunt : diffinitione, sicut animal gressibile bipes idem dicimus esse homini, quia talis identitas est secundum unum esse perfectum implicite in omnibus substantialibus, et supponendo suppositum per unum supponitur per alterum. Secundo autem dicitur idem

numero a proprio consequente essentiam accidentaliter, ut quando est idem proprio : per proprium enim et id cujus est proprium, idem supponitur, licet non idem significetur : sicut animal disciplinae susceptibile, idem est homini ex intellectu proprii : et quod natura sursum fertur, idem est igni: et sumptum est proprium a natura generantis et generati. Tertium vero dicitur idem numero tertio loco et minus proprie dictum, quando idem suppositum designatur ab accidente, cujus denominatum idem dicit suppositum cum nomine, sicut sedens, vel musicus, cum dicimus esse idem Socrati, si Socrates est sedens vel musicus : omnia enim haec tria unum numerum secundum suppositum volunt significare : et haec qui dicit de eodem nomine et diffinite, et de eodem propositio planum est.

Quoniam autem quod nunc dictum est de accidente est verum, scilicet quod unum numero significat, probatur, ita quod alius hoc addiscere potest ex his quae ut designent idem suppositum, permutant suas appellationes nominum in denominationes factas ab accidente quod sensibiliter inest et manifeste. Nos enim saepe praecipientes nomine vocari aliquem, ut Socratem, vel Platonem, qui est de numero sedentium, permutamus et non utimur nomine proprio ad illum qui sub proprio nomine non intelligit quem nunc vocari velimus: eo quod nescit illum tali appellari nomine iste cui praecipimus ut nobis vocet eum quem volumus : et tunc minus nullum proprium nomen dicentes : sed per accidens quod inest vocari illum facimus : eo quod sub isto accidente magis intelligit quem vocari volumus, quam sub propria nominatione : et sic jubemus sedentem vel disputantem vocari ad nos. Ex quo palam est, quoniam eumdem in suppositio significare opinamur sive intendimus, et nomine et accidente denominative : et sic patet quod nomen ut accidens de eo de quo denominative dicitur, idem numero dicunt in supposito.

Patet igitur, ut epilogando dicamus, quod idem (quemadmodum dictum) ut est praedicatum, tripliciter adjunctum dividimus, hoc est, in tria.