Dicit igitur :

" Pilatus autem, " praeses, " convocatis principibus sacerdotum, " qui princi- pales erant, " et magistratibus plebis, " qui sacerdotibus vires administrabant.

" Dixit ad illos, "

Referens quae dixerunt : " Obtulistis mihi hunc hominem, " ad tribunal sive praetorium meum, accusantes eum, " quasi averlentem populum " ab obedientia regni, et tumultus procurantem : " et ecce, " quod in evidenti est, quia in probatione deficitis, " coram vobis, " ubi vobis, locus impugnandi eum conceditur, et sibi locus defendendi, " nullam causam " mortis " inveni, " ex vestris probationibus, " in homine isto : " cum lex vestra dicat, Exod. XXIII , 7 : Insontem et justum non occides : quia aversor impium.

" Ex his in quibus eum accusatis," quia in probatione deficitis, et accusationes quas ponitis sunt frivolae. Psal. XXXIV, 11 : Surgentes testes iniqui, quae ignorabam interrogabant me. Act. III, 13 et 14 : Deus patrum nostrorum glorificavit Filium suum Jesum, quem vos quidem tradidistis, et negastis ante faciem Pilati, judicante illo dimitti.

" Sed neque Herodes : nam remisi vos ad illum, et ecce nihil dignum morte actum est ei.

Emendatum ergo illum dimittam. "

Ecce absolutio secundi judicii.

Tangit autem tria: iniquitatem judicis, examen ejusdem Dominum absolventis, causam absolutiunis, et ex his concludit Dominum esse dimittendum.

Dicit igitur : " Sed neque Herodes, " qui tam iniquus fuit, quod etiam ante captivitatem sibi insidiaretur : tam astutus, ut vulpi comparetur .

" Nam remisi vos ad illum, " et remisit ad me illum non damnatum. Et hoc ipsum erat miserabile, auctorem salutis sic per diversa judicia distrahere. Jerem. II, 5 : Quid invenerunl patres veslri in me iniquitatis, quia elongaverunt a me, et ambulaverunt post vanitatem, et vani facti sunt ? Psal. XVI, 3 : Probasti cor meum, et visitasti nocte : igne me examinasti, et non est iuventa in me iniquitas. Igne enim invidiae et irae tam Judaeorum quam Gentilium examinatus, undique purus evadit.

" Et ecce nihil dignum morte actum est ei,"

Hoc est, in actis judicii Herodis, nihil dignum morte actum est ei. Qualiter enim invenirctur in auctore vixae aliquid dignum morte ? Unde, Joan. xviii, 38 : Ergo nullam invenio in eo causam. Daniel. XIII , 35 : Innocentem et justum non interficies. Genes, XVIII , 25 : Absit a te, ut rem hanc facias, et occidas justum cum impio, fiatque justus sicut impius, non est hoc tuum : qui judicas omnem terram, non facies judicium hoc.

" Emendatum ergo illum dimittam. "

Conclusio est ex praecedentibus. Ac si dicat : Nulla causa est in eo nisi invidia vestra, quae exsatiari vult poenis ejus. Concedatur vobis, quia ego " emendatum, " hoc est, flagellatum, " dimittam. " Job, XVI, 11 : Satiati sunt poenis meis. Psal. XXXVII , 18 : Quoniam ego in flagella paratus sum, et dolor meus in conspectu meo semper.

" Necesse autem habebat dimittere eis per diem festum, unum.

Exclamavit autem simul universa turba, dicens : Tolle hunc, et dimitte nobis Barabbam.

Qui erat propter seditionem quam- dam factam in civitate, et homicidium, missus in carcerem.

Iterum autem Pilatus locutus est ad eos volens dimittere Jesum.

At illi succlamabant, dicentes : Crucifige, crucifige eum.

Ille autem tertio dixit ad illos : Quid enim mali fecit iste ? Nullam causam mortis invenio in eo : corripiam ergo illum, et dimittam.

At illi instabant vocibus magnis, postulantes ut crucifigeretur : etinvalescebant voces eorum. "

Hic secundam causam inducit suae liberationis, ex ratione solemnitatis instantis.

Dicit autem tria : dimittendi scilicet necessitatem : et ne dimitteretur, turbae exclamationem : et electionis perversitatem.

De primo dicit : " Necesse autem habebat, " ex consuetudine approbala, " dimittere " liberum " per diem festum. " Hoc propter diem festum Paschae, in quo ipsi capti liberati fuerunt de aegypto : et in memoriam illius liberationis aliquis de carcere liberabatur.

" Unum " vinetum. Et sic dicitur, Matth.

XXVII, 16 : Habebat tunc vinctum insignem, qui et latro fuit in viis, et nocturnus ostiorum suffosor, et homicida. Et proposuit Pilatus, utrum vellent sibi dimitti Jesum innocentem, an illum latronem ? firmiter praesumens quod peterent sibi dimitti innocentem. Jerem. XXI, 8 : Ecce ego do coram vobis viam vitae, et viam mortis. Deuter. xxx, 15 : Considera quod hodie proposuerim in conspectu tuo vitam et bonum, et e contrario mortem et malum.

" Exclamavit autem simul, "

In malo consentiens, " universa " generaliter " turba. " Matth. XXVII , 20 : Principes sacerdotum et seniores persua-serunt populis ut peterent Barabbam.

" Dicens. " Jerem. XII, 8 : Facta est, mihi haereditas mea quasi leo in silva, dedit contra me vocem suam.

" Tolle hunc, "

Christum. Sapient. II, 15 : Gravis est nobis eliam ad videndum.

" Et dimitte nobis Barabbam. " Jerem.

VIII, 3 : Eligent magis mortem quam vitam, omnes qui residui fuerint de cognatione hac pessima. Proverb. XVI, 15 : Qui justificat impium, et qui condemnat justum, abominabilis est uterque apud Deum.

" Qui, "

Scilicet Barabbas, " erat propter seditionem quamdam, " quam ille ex antiqua et mala sua consuetudine concitaverat, " factam in civitate " Jerusalem, quae nomine suo, et metropolitica dignitate, pacem in civibus habere debuerat. Psal. CXXI , 7 : Fiat pax in virtute tua.

" Et homicidium, " quod ipse Deus, Exod. XXII, 3, morte plecti praecepit, " missus in carcerem. " In carcerem autem missus fuit propter instans festum, ut post puniretur. Act. XII, L : Quem cum apprehendisset, misit in carcerem,... volens post Pascha producere eum populo.

Barabbas autem dupliciter invenitur in antiquis libris. In quibusdam enim libris invenitur per simplex r sic, Barabbas. Sic interpretatur filius patris : quia Bar est filius, et Abbas pater : quia fuit unus de illis de quibus dicitur, Joan. VIII,

44: Vos ex patre diabolo estis, et desideria patris vestri vultis facere. Invenitur autem aliquando nomen suum scriptum per duplex r sic, Barrabas : et sic interpretatur filius magistri : quia omnis erroris magistrum secutus fuit diabolum : de quo, ad Roman. II, 21 : Qui alium doces, teipsum non doces. Matth. XXIII, 10 : Non vocemini magistri : quia Magister vester unus est, Christus. Quamvis autem isti nequissima voluntate latronem dimitti praeelegerunt, tamen Dei sapientia malum eorum ordinante, id factum est, ut ipso facto ostenderetur, quod vincti solverentur de carcere per Christi passionem. Isa. lxi, 1 : Ut praedicarem captivis indulgentiam, et clausis opertionem. Zachar. IX, 11 : Tu quoque in sanguine testamenti tui emisisti vinctos tuos de lacu, in quo non est aqua. Significat etiam quod vincula peccatorum solvuntur. Proverb. v, 22 : Iniquitates suae capiunt impium, et funibus peccatorum suorum constringitur.

" Iterum autem Pilatus. "

Tertia est inquisitio dimissionis. Et ideo " locutus est ad eos, " hoc est, concionabatur pro Domino ad eos, ut sedaretur tumullus populi : ut sic rationabiliter persuaderetur dimissio Domini. Eccli. IV, 10 : In judicando esto pupillis misericors ut pater. Job, XXIX, 19 : Pater eram pauperum, et causam quam nesciebam diligentissime investigabam. Causa autem hujus concionationis exprimitur, Matth. XXVII, 19, quia uxor sua miserat ad eum, dicens : Nihil tibi et justo illi: multa enim passa sum hodie per visum propter eum, scilicet ab Angelo illius in hac nocte.

" At illi "

E contrario " succlamabant, dicentes. " Josue, IX, 2 : Congregati sunt pariter, scilicet hostes qui erant trans Jordanem, ut pugnarent contra Josue et Israel uno animo, eademque sententia.

" Crucifige, crucifige eum. "

Quia in tantum odii devenerant, quod mulctam mortis voluerunt cumulari horrore confusionis crucis.

Adhuc autem, quia affixio crucis acerba et diutina est vexatio mortis. Volebant igitur ut diu morte tortus, multas mortes pateretur. Et ideo nimis desiderantes poenarum cumulum infligi sibi, ingeminant : " Crucifige, crucifige eum. " Joan. XIX, 15 : Tolle, tolle, crucifige eum. Christus autem contra mulctam mortis opposuit patientiam, et gaudium sibi fecit de confusione, et tacilumitalem contraposuit clamori.

De primis duobus dicitur, ad Hebr. XII,

2 : Proposito sibi gaudio sustinuit crucem, confusione contempta : atque in dextera Dei sedet. De tertio dicitur in Psalmo XXXVIII, 2 et 3 : Posui ori meo custodiam, cum consisteret peccator adversum me : obmutui et humiliatus sum, et silui a bonis. Et ideo etiam sibi et suis tria meruit. Per poenam enim meruit beatitudinem citae et velocis resurrectionis : et per confusionem crucis, coronam gloriae et honoris: et per incarnationem, meruit ab omni lingua laudis confessionem. Ad Philip. II, 8 et seq. : Humiliavit semetipsum, factus obediens iisque ad mortem, mortem autem crucis. Propter quod et Deus exaltavit illum. Contra poenam : Et donavit illi nomen quod est super omne nomen. Contra confusionem : Ut in nomine Jesu omne genu flectatur coelestiurn, terrestrium, et infernorum. Et contra inclarnationem : Et omnis lingua confiteatur quia Dominus Jesus Chritus in gloria est Dei Patris.

"Ille autem, "

Pilatus, " tertio dixit, " quamvis pluries quam tertio liberationem quaesierat, sicut dicit Glossa. Hanc enim quaesivit primo judicis mutatione, ad Herodem mittendo. Secundo, flagellorum inflictione, oculos invidbrum et rapidorum canum laceratione corporis Domini satiando. Job, XIX, 22 : Quare persequimini me sicut Deus, et cornibus meis saturamini ? Tertio hoc quaesivit, Christum latroni conterendo, quis inter duos dimitti peteretur : arbitrans quod innocens latroni, qui recenter laeserat, praeferre- tur. Quarto quaesivit hoc sententiae dilatione, innocentiam suam in judicio ostendendo. Matth. XXVII, 24 : Lavit manus coram populo, dicens : Innocens ego sum a sanguine justi hujus : vos videritis. Quinto, quaerit hoc objectorum annulatione, dicens :

" Quid enim mali fecit iste ? "

De quo dicitur, Isa. liii, 9 : Dabit impios pro sepultura,... eo quod iniquitatem non fecerit, neque dolus fuerit in ore ejus. Et maxime, quid male fecit ut maledicto exponatur, et ut morte turpissima condemnetur ? Deuter. XXI, 23 : Maledictus a Deo est qui pendet in ligno. Jerem. XI, 19 : Mittamus lignum in panem ejus, et eradamus eum de terra viventium. Sapient. II, 20 : Morte turpissima condemnemus eum.

" Nullam causam mortis, "

Et praecipue talis mortis, " invenio in eo, " quamvis coram vobis positum diligenter examinaverim. Fuit enim Pilatus secutus consilium Sapientis, Eccli.

XI, 7 : Priusquam interroges, ne viluperes quemquam : et cum interrogaveris, corripe juste.

Concludit autem ex his dicens :

" Corripiam ergo illum "

Adhuc amplioribus, si vultis, verberibus, " et " sic " dimittam, " quia mortem non meruit. In ipso enim, illis ignorantibus, posita est a Patre nostrae correptionis disciplina. Isa. LIII, 5 : Disciplina pacis nostrae super eum, et livore ejus sanati sumus. Ad Hebr. XII, 7 et 8 : Quis filius quem non corripit pater ? Quod si extra disciplinam estis, cujus participes facti sunt omnes, ergo adulteri, et non filii estis. Et hic fuit ordo sapientiae divinae.

" At illi, "

E contrario, " instabani, " hoc est, instanter petentes, " vocibus magnis, " quia se veritate nudos esse coutebantur, quando clamoribus et multitudine se armaverunt. Petebant ergo sibi fieri, quod per judicium obtinere non poterant.

" Postulantes ut crucifigeretur. " Proli verb. l, 16 : Pedes illorum ad malum currunt, et festinant ut effundantsanguinem. Psal. XIII, 3 : Veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem : contritio et infelicitas in viis eorum, et viam pacis non cognoverunt: non est timor Dei ante oculos eorum.

" Et invalescebant " continuis incrementis, " voces eorum. " II ad Timoth. III,

13 : Mali homines et seductores proficient in pejus, errantes, et in errorem mittentes. Permixtim enim inter eos fuerunt sacerdotes, et Scribae, et Pharisaei, qui ad haec incitabant populum. Hoc enim semen zizaniae illi populo superseminavit inimicus homo diabolus. Matth. XIII, 27 et 28 : Nonne bonum semen seminasli in agro tuo ? unde ergo habet zizania ? Et ait illis : Inimicus homo hoc fecit. Et sub alia metaphora dicit idem, Isa. v, 2 : Exspectavit ut faceret uvas, et fecit labruscas.

" Et Pilatus adjudicavit fieri petitionem eorum.

Dimisit autem illis eum qui propter homicidium et seditionem missus fuerat in carcerem, quem petebant: Jesum vero tradidit voluntati eorum. "

Ab hoc loco incipit agere de condemnatione Domini.

Habet autem partes duas : condemnationis sententiam, et qualiter sententia perfecta est in opere.

In prima parte quae parva est continentur tria: quorum primum est iniquus consensus in malum, secundum iniquior absolutio nocentis, lertium autem iniquissima condemnatio innocentis. De primo dicit : " Et Pilatus, " ambiens

principatum, et timens ne contra eum ut ab officio praesidis amoveretur, Romam scriberent, " adjudicavit , " non quidem ex ratione, sed ex ambitione potestatis, " fieri petitionem illorum, " in qua per justitiam nihil obtinere poterant. Fecit ergo contra sententiam Domini, volens placatum habere populum. Exod. XXIII, 2 : Non sequeris turbam ad faciendum malum. Eccli. VII, 6 : Noli quaerere fieri judex, nisi valeas virtute irrumpere iniquitates. Et post pauca, v. 7: Non pecces in multitudinem civitatis, nec te immittas in populum.

" Dimisit autem illis, "

Hoc est, propter illos, " eum, " latronem insignem Barabbam, " qui propter homicidium " (Exod. XXI, 23, praecipitur quod anima detur pro anima) " et seditionem, " quod est crimen quod lotani urbem commovit, et omni paena dignum. Esther, XIII, 7 : Jussimus ut nefarii homines una die ad inferos descendentes, reddant imperio nostro pacem quam turbaverunl.

" Missus fuerat in carcerem, " ut post Pascha publice puniretur. " Quem petebant, " contra praeceptum Domini. Exod.

XXII, 18: Maleficos non patieris vivere. III Reg. xx, 42 : Quia dimisisti virum dignum morte de manu tua, erit anima tua pro anima ejus, Sapient. VI, 5 : Cum essetis ministri regni illius, non recte judicastis, nec custodistis legem justitiae.

" Jesum vero, "

Auctorem salutis innocentem, " tradidit, "non quidem justitiae, sed " voluntati eorum " iniquae. Proverb. xxv, 26: Fons turbatus pede, et vena corrupta, justus cadens coram impio. Eccle. VII, 16 : Justus perit in justitia sua, et impius multo vivit tempore in malitia sua.

Isa. lvii, 1 : Justus perit, et non est qui recogitet in corde suo. Et haec est justa causa condemnationis Pilati, quia tradidit eum voluntati eorum. Et ideo, Job,

XVI, 18, in persona Domini lamentans dicit: Haec passus sum absque iniquitate manus meae, cum haberem mundas ad Deum preces.

" Et cum ducerent eum, apprehenderunt Simonem quemdam Cyrenensem, venientem de villa : et imposuerunt illi crucem portare post Jesum. "

Hic tangitur crudelitas voluntatis eorum, qualiter scilicet mandata est exsecutioni.

Et in hac parte continentur trta, scilicet crucifixio, crucifixi observatio, et observati mortificatio.

In primo autem horum quinque per ordinem continentur, scilicet eductio, turbae insecutio, suorum allocutio, latronum cum ipso associatio, et loci crucifixionis abominatio.

In primo horum duo continentur : eductionis afflictio, et Simonis angariatio.