Et hoc est quod sequitur :

" Et da pauperibus. "

Et tangit, qualiter in tuto res debeat collocari. Et dicit duo, unum scilicet, quod manibus pauperum distribuatur: alterum, quod fiat intentione ccelestis remunerationis.

De primo dicit: " Da pauperibus. " Datur autem, quod gratis exhibetur, libere, et libenter, et sine improperatione. II ad Corinth.IX, 7: Unusquisque prout destinavit in corde suo, non ex tristitia, aut ex necessitate. Hilaremenim datorem diligit Deus. Jacob.I, 3 : Dat omnibus affluenler, et non improperat.

Dicit autem : " Pauperibus, " non divitibus, sed indigentibus, et qui veri pauperes sunt propter Evangelium. Isa. XXIII, 18 : His qui habitaverint coram Domino erit negotiatio ejus, ut manducent in saturitaiem, et veslianlur iisque ad veluslalem. Glossa : " His qui habitaverint coram Domino, hoc est, veris pauperibus. " Psal. XXI, 27 : Edent pauperes, et saturabunlur: et laudabunt Dominum qui requirunt eum : vivent corda eorum in saeculum saeculi. Hi sunt enim veri pauperes, qui requirunt Dominum, et laudant eum, et quorum corda vivunt in gratia. Psal. CXI, 9 : Dispersit, dedit pauperibus : justitia ejus manet in saeculum saeculi. His ergo non divitibus dandum est. Isa. lviii, 7: Frange esurienti panem litum, et egenos vagosque induc in domum tuam. Luc. XIV 13 : Voca pauperes, debiles, claudos, et caecos.

" Et habebis thesaurum in caelo, "

Per inlcnlionem : quia non nisi intentione caelestium das. Matth, VI, 20 et 21: Thesaurizate vobis thesauros in caelo, ubi neque aerugo, neque linea demolitur: et ubi fures non effodiunt, nec furantur. Ubi enim est thesaurus tuus, ibi est et cor tuum. Isa. xlv, 3 : Dabo Ubi thesauros absconditos. Iste enim est pretiosus thesaurus, quando congregatur in caelo ad visionem fulgor sapientiae divinae splendentis, nitor candentis luminis ad illuminationem animae et corporis, copia virtutum angelicarum et divinarum pro lapidibus pretiosis, dulcedo divini Spiritus ad fruitionem, et omnes divitiae Dei ad possessionem, et regnum decoris ad gloriam. Psalmus lxvii, 14, de primo dicit : Posteriora dorsi ejus, scilicet columbae, in pallore auri. Posteriora au- tem spiritus sunt, qui erant in gloria. De secundo dicit, Psal. lxxxviii, 16 : Domine, in lumine vultus liti ambulabunt. De tertio, Psal. XVIII,1 : Desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum militum. De quarto, Psal. XVIII,11: Dulciora super mel et favum. De quinto, Psal.VIII,7 : Constituisti eum super opera manuum tuarum. De sexto, Psal. xx, 6: Gloriam et magnum decorem impones super eum. Job, XXII, 24 : Dabit pro terra silicem, et pro silice torrenles aureos.

" Et veni, sequere me. "

Hic adjungit quod perfectum est. Dicit autem duo : profectum in bono, et imitationem. De profectu dicit : " Et veni : " continuo proficiendo, te et tua derelinquendo, et ad me accedendo. Sic enim venies. De primo, Luc. ii, 52 : Et Jesus proficiebat sapientia, et aelaie, et gratia apud Deum et homines. Luc. ii, 40: Puer autem crescebat, et confortabalur , plenus sapientia,et gratia Dei erat in illo. De secundo dicit Psalmista,Psal.XLIV,11: Obliviscere populum tuum,et domum patris tui. Genes.XII, 1 : Egredere de terra tua,et de cognatione iua,et de domo patris tui, et veni in terram quam monstrabo tibi.De tertio dicitur in Psalmo XXXIII, 6 : Accedite ad eum, et illuminamini : et facies vestrae non confundentur.

" Sequere me, " imitando formam quam exhibeo. Joan.XXI, 19 : Sequere me. Job, XXIII, 11 : Vestigia ejus seculus est pes meus, viam ejus custodivi. Daniel, iii, 41 : Nunc sequimur te in toto corde, et timemus te. Judic.IX, 49 : Certatim ramos de arboribus praecidentes, sequebantur ducem. Matth.VIII,19 :Sequar te, quocumque ieris." His ille auditis, contristatus est, quia dives erat valde. "

Hic tangit juvenis vel principis istius contristationem.

Et dicit duo, quorum primum est factum : secundum autem, doctrina ex ipso facio occasionata.

De facto dicit duo : contristationem, et causam contristationis.

De contristatione dicit : " His ille auditis, contristatus est. " Et erat ei auditus causa contristationis, cum potius deberet esse causa laetitiae et exsultationis : sicul fuit illi qui dixit, Cantic. II, 14 : Sonet vox tua in auribus meis, Vox enim tua dulcis. Psal. XLIV, 3 : Diffusa est gratia in labiis iuis. Iste autem quaerebat audire a Domino, non quod Dominus vellet, sed quod esset secundum desiderium proprium: et ille malus minister fuisset. Unde dicit Beatus Bernardus : " Ille tuus minister erit, qui non " quaerit audire quod voluerit, sed vclle " quidquid audierit. " Et quia contra voluntatem cupiditatis suae verbum audivit, ideo " contristatus est. " Job, xv, 21 : Sonilus terroris semper in auribus illius : et cum pax sil, ille semper insidias suspicalur. Proverb. XVIII, 2: Non recipit stullus verba prudenliae, nisi ea dixeris quae versantur in corde ejus.

" Quia dives erat valde. "

Ecce causa trislitiae, cupiditas divitiarum quas amavit ad retinendum, et perfruendum eisdem. Divitiae enim facilius relinquuntur quam amor divitiarum : quia multi non habentes divitias, amorem tamen divitiarum non deserunt. Et illi sunt viri divitiarum , qui divitiarum sunt proprii, et divitias reputant summum bonum in vita : sicut ille de quo dicitur, Luc. XII, 19, qui dixit: Anima, habes multa bona posita in annos plurimos, requiesce, comede, bibe, et epulare. Contra quod dicitur in Psalmo lxi, 11: Divitiae si affluant, nolite cor opponere.''

" Videns autem Jesus illum trislern factum, dixit: Quam difficile qui pecunias habent in regnum Dei intrabunt! "

Hic ex occasione facti accipit doctrinam discipulorum.

Et dicit hic duo : doctrinam, et soIutionem dubii, quod ex doctrina ortum fuit in cordibus audientium.

In doctrina dicit tria: primum est quod dat occasionem docendi: secundum est ipsa doctrina de divitiis : terlium est modus ejus, quod dicit in difficultate.

Tangit ergo primum, et dicit: " Videns autem Jesus illum, " magis inferius perspiciens lumine divinilatis, quam exterius oculo corporis, " trislem factum. " Ezechiel. III, 14: Abii marus in indignatione spiritus mei. II ad Corinth. VII, 10 : Saeculi tristitia mortem operatur. Haec enim tristitia fuit ex absentia illiciti delectabilis, quod illicite amabatur. Genes. IX, 6: Cur concidit facies tua ?

" Dixit, " docendo discipulos, qui divitiarum erant contemptores :

" Quam difficile qui pecunias habent, "

Quia habere pecuniam econtra habet cor. Habere enim generat difficultatem, et aniare supra Deum generat impossibilitatem intrandi in regnum. Eccle. v, 9 : Qui amat divitias, fructum non cupiet ex eis. I ad Timoth. VI, 9 : Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem et in laqueum diaboli, et desideria multa inulilia et nociva, quae mergunt homines in interilum et perditionem.

Difficulter ergo " qui habent pecunias "

" In regnum Dei intrabunt."

Sed impossibile quod intret ille qui amat divitias. Et ideo sunt periculosae. Propter quod regnum caelorum dicitur esse pauperum, Matth. v, 3 : Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum. De divitibus autem non subjicientibus divitias, sed subjectis divitiis dicitur, Jacob. II, 6 et 7: Nonne divites per potentiam opprimunt vos, et ipsi trahunt vos ad judicia? Nonne ipsi blasphemant bonum nomen, quod invocatum est super vos ?

" Facilius est enim camelum per foramen acus transire, quam divitem intrare in regnum Dei. "

Tangit modum difficultatis : et est abusio in comparativo, et est sensus : " Facilius, " hoc est, minus difficile. Quia quamvis impossibile sit camelum per foramen acus transire, huic tam impossibili non obstat, nisi impossibilitas naturalis. Saepe autem diversis de causis a Deo fiunt, quae secundum naturam impossibilia sunt. Sed quod taliter, ut dictum est, dives intret in regnum caelorum, obviat justitiae divinae: et hoc numquam fit, neque a natura, neque a Deo. Matth. VI, 24 : Non potestis Deo servire et mammonae. Et sic facilius est istud quam illud. Cum enim camelus unum habeat pondus corporale, propter quod non potest transire, dives duo habet pondera, ut dicit Beatus Bernardus. Unum est onus divitiarum : aliud autem onus peccatorum. Pondus quidem divitiarum in morte deponit : sed onus peccatorum, quod ex amore divitiarum contraxit, secum defert, et cum illo intrare non poterit per arctam viam, et angustam portam quae ducit ad regnum.

Quod autem primum in morte deponit dicitur, Job, l, 21 : Nudus egressus sum de utero matris meae, et nudus revertar illuc. I ad Timoth. VI, 7 : Nihil intulimus in hunc mundum, haud dubium quod nec portare quid possumus. Eccle. v, 12 et seq. : Est et alia infirmitas quam vidi sub sole: divitiae conservatae in malum domini sui. Pereunt enimin afflic-tione pessima... Sicut egressus est nudus de ulero matris suae, sic revertetur, et nihil auferet secum de labore suo. Miserabilis prorsus infirmitas: quomodo venil, sic reuerietur. Et ideo consilium datur quod ante mortem, et divitiae dimittantur, et pondus amoris deseratur. Ad Hebr. XII, 1: Deponentes omne pon-dus, et circumslans nos peccatum, per patientiam curramus ad propositum nobis certamen. Ad Hebr. XI, 24 et seq.: Fide Moyses grandis factus, negavit se esse filium filiae Pharaonis : magis eligens affligi cum populo Dei, quam temporalis peccati habere jucunditatem: majores divitias aestimans thesauris aegyptiorum improperium Christi. Adspiciebat enim in remunerationem.

Sunt autem qui istud exponunt aliler. Dicunt enim quod quaedam porta est Jerusalem slricta, et arcta, quae vocatur Foramen acus, ad quam cum sarcinis cameli venientes transire non possunt, nisi deposita sarcina. Et dicunt quod de hac porta Dominus loquitur. Sed hoc non est verum, sed potius intelligendum sicut dictum est.

Allegorice autem loquentes, dicunt, quod acus est Christus, in prima parte acuta acumine deitatis : in corpore recta, per conversationis justitiam : posterius grossior, per assumptam humanitatem, et ibi perforata per passionis vulnera. Haec acus est quae resarcivit tunicam nostrae mortalitatis in Adam conscissam, et consuit Gentilem cum Judaeo in unam Ecclesiae vestem, et Angelum cum homine ad ruinae angelicae reparationem. Et hoc significatum est, Exod. XXVI, 31 et 36, ubi vestis sacerdotis et cortinae tabernaculi praecipiuntur fieri opere plumario, hoc est, acuali. Et per hoc foramen, camelus deposita sarcina peccati, et inclinato dorso superbiae, transire potest mirabili misericordiae Dei facilitate. Sed dives manens in amore divitiarum, ad foramina vulnerum Christi non venit : et ideo per ea ad reguum non transit. Unde de bonis transeunlibus in Canticis,

II, 14, dicit: Columba mea in foraminibus petrae, in caverna maceriae. Et, I ad Corinth. x, 4: Petra autem erat Christus. Maceria autem, macer murus Christus, in morte maceratus. Et caverna est foramen lateris, quod post infixum fuit. Jerem. xlviii, 28 : Estote quasi columba nidificans in summo ore foraminis.

Secundum istam expositionem quae Chrysostomi est, camelus significat peccatorem qui habet septem proprietates cameli, quas ipse Chrysostomus enumerat. Quarum prima est gibbi erectio et dorsi depressio, ut sit per modum sellae : et quia ut caetera animalia collum non potest erigere: et quia erecto collo deorsum non potest adspicere: adhuc autem, crura habet enormiter excedentia : adhuc autem, quia secundum legem seniiplena est ejus munditia, quia luminat, et ungulam non findit: adhuc autem, pedem habet mollem terram amplectenlem, quia cedit tefrae, et circumstat terrae receptae in pede.

Primum autem horum fastum, vel. superbiam significat. Luc. XIV, 11 : Qui se exaltat, humiliabitur. Eccli. x, 9 : Quid superbit terra et cinis ? Sella autem suavem insessionem significat diaboli, qui insidet peccatoribus. Psal. lxxx, 7 : Divertit ab oneribus dorsum ejus. Psal. lxviii, 24 : Dorsum eorum semper incurva.

Quod autem incurvatum habet collum, nec potest erigere ut caetera animalia, significat aversionem peccatorum a caelestibus. Luc. XIII, 11 : Mulier quae habebat spirilum infirmitatis annis decem et octo, et erat inclinata, nec omnino poterat sursum respicere.

Quod autem et directe non potest collum dirigere deorsum, significat quod peccator suos gressus non confiderat. Thren. I, 14 : Vigilavit jugum iniquitatum mearum, in manu ejus convolutae sunt et impositae collo meo. Infirmata est virtus mea, dedit me Dominus in manu de qua non potero surgere.

Crudum autem enormis longitudo si- gnificat in peccatoribus desideriorum longitudinem ad vitam quam sibi promittunt : sicutdives, Luc. XII, 19, dixit: Habes multa bonaposita in annos plurimos. Isa. lxv, 20 : Peccator centum annorum maledictus erit.

Semiplena autem munditia, significat quod etsi peccator dives, aliqua bona facit exterius, interius tamen conscientiam non emundat, et exteriora fiunt per hypocrisim. Matth. XXIII, 28 : Sic et vos aforis quidem paretis hominibus justi: intus autem pleni estis hypocrisi et iniquitate.

Quod autem pes mollis est, significat affectus molles cuilibet delectabili cedentes. Hic pes terram amplectitur per dilectionem terrenorum. Psal. xlviii, 12 : Vocaverunt nomina sua in terris suis. Jerem. XVII, 13 : Recedentes a te, in terra scribentur.

Sic ergo dicit, quod " facilius est camelum, " id est talem peccatorem deposito onere peccatorum, " per foramen acus " Christi passionum transire, "quam divitem intrare in regnum Dei. "

" Et dixerunt qui audiebant: Et quis potest salvus fieri ?

Ait illis : Quae impossibilia sunt apud homines, possibilia sunt apud Deum. "

" Et dixerunt qui audiebant, " scilicet discipuli, et alii quidam admiratione stupefacti. Joan. VI, 61 : Durus est hic sermo, et quis potest eum audire ? Ad Hebr. XII, 21 : Terribile erat quod videbatur.

" Et quis potest salvus fieri ? "

Ecce perversus sensus audientium.

Et habet duo : quaestionem et solutionem.

Quaestio est quae dicta est. Videbant. enim multos habere divitias : omnes autem fere amare divitias. Et ideo rarita- tem salvandorum considerantes, dicunt : " Quis potest salvus fieri ? " Quasi dicant : Rarus est ille. Augustinus : " Cum " plures sint pauperes quam divites, non " hoc dixissent Apostoli, nisi in numero " divitum intellexissent omnes qui divi- " tias adipisci vellent. " Matth, xx, 16 : Multi sunt vocati, pauci vero electi.

" Et ait illis, "

Satisfaciendo quaestioni inductae, ne. in dubio relinquantur quaerentes. Eccli. XXIV, 45 : Illuminabo omnes speranles in Domino. Joan. I, 9 : Erat lux vera, quae illuminat omnem hominem venienlem in hunc mundum.

" Quae impossibilia, etc. "

Duo dicit: primo, solutionem : et quia Petrus ex solutione recepit spem, ideo ex dicto Petri ostendit apostolicae perfectionis remunerationem.

Dicit igitur : " Quae impossibilia sunt apud homines, " qui corda convertere non possunt, " possibilia sunt apud Deum, " qui corda potest convertere. Genes, XVIII, 14 : Numquid Deo quidquam est difficile ? Luc. I, 37 : Non erit impossibile apud Deum omne verbum. Deus enim potest superbum humilem facere : et amatorem divitiarum potest facere spiritu pauperem, et tunc intrabit in regnum ccelorum. Et ideo non est desperandum quia Deus saepe talia facit : sicut patet in Zachaeo et multis aliis.

" Ait autem Petrus : Ecce nos dimisimus omnia, et secuti sumus te. "

Hic proponilur via perfectionis apostolicae.

Et habet duo : propositionem Petri, et remunerationem a sermone Domini.

Petrus quidem sic dicit : " Ecce nos, " Apostoli ex corde, " dimisimus omnia, " quae concupiscere poteramus, vel habere

Matth. XIX, 27 : Ecce nos reliquimus om nia, et secuti sumus te, quid ergo erit nobis ? Obi dicit Hieronymus : " Grandis " fiducia: Petrus piscator erat, victum " manu et arte quaerebat, et tamen con-" fidenter dicit: Reliquimus omnia. " Et solvit : quia lot et tanta a sequentibus relicta sunt, quot et quanta a non sequentibus concupisci potuerunt. II ad Corinth. VI, 10 : Tamquam nihil habentes, et omnia possidentes. Omnia enim relinquit, qui de amore omnium nihil retinet, dicens cum Psalmista, Psal. lxxii, 25 : Quid enim mihi est in caelo, et a te quid volui super terram ? Hieronymus : " Quia autem non sufficit dimittere " omnia, et contemnere : hoc enim et " Socrates fecit philosophus, et multi " alii,... jungit quod perfectum est : "

" Et secuti sumus te. "

Qui enim omnia propter Deum relinquit, nihil computat se reliquisse respectu ejus quod invenit. Cantic. VIII, 7 : Si dederit homo omnem substantiam domus suae pro dilectione, quasi nihil despiciet eam. Quia tot et tanta invenit in eo quem sequitur, quod alia omnia pro nihilo computabit. Unde, Eccli. xxm, 38 : Gloria magna est sequi Dominum : longitudo enim dierum assumetur ab eo.

" Secuti sumus, " inquam, non lantum gressu corporis, sed etiam affectu cordis, et imitatione operis et assimilatione virtutis.

De gressu quidem corporis jucundum fuit sequi lautum ducem. Joan. VIII, 12 : Qui sequitur me,non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitae. Affectu autem cordis dulce est sequi praecedentis odorem. Cantic. I, 3 : Tralie me post te, curremus in odorem unguentorum tuorum. Imitatione operis optimum est sequitantum informatorem. Joan. XII, 13 : Exemplum enim dedi vobis: ut quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis. De assimilatione autem virtutis, honestissimum est sequi lautum Doctorem. Jerem. XVII,

16: Ego non sum turbatus te pastorem sequens,et diem hominis non desideravi. Sic ergo " secuti sumus te, " crucem tuam portando, et gloriam crucis assequendo. Luc. XIV, 27, et IX, 23 : Si quis vult post me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam, et sequalur me : et his consequetur gloriam. Luc. xxrv, 26 : Nonne haec oportuit pati Christum, et ita intrare in gloriam suam ?

Sic ergo " dimisimus omnia, et secuti sumus te. " Nec redire disponimur retrorsum. Ad Hebr. XI, 15 et 16 : Si quidem ipsius meminissent de qua exierunt, habebant utique tempus revertendi: nunc autem meliorem appetunt, id est caelestem. Ideo non confunditur Deus vocari Deus eorum.

" Qui dixit eis : Amen dico vobis, nemo est qui reliquit domum, aut parentes, aut fratres, aut uxorem, aut filios, propter regnum Dei,

Et non recipiat multo plura in hoc tempore, et in seeculo venturo vitam ae lernam. "

Quia Petrus quaerebat pro omnibus, ideo Christus respondet omnibus, dicens : " Amen dico vobis. " Marc. XIII, 37 : Quod vobis dico, omnibus dico.

" Nemo est, etc. "

Quatuor hic dicit: in quorum primo ostendit, quod personam non accipit : in secundo, meritum relictionis ponit : in tertio autem, praemium praesentis temporis subjicit : in quarto autem, adjungit praemium aeternitatis.

De primo dicit: " Nemo est, " sine personarum distinctione. Jacob. II, 1 : Nolite in personarum \acceptione habere fidem Domini nostri Jesu Christi gloriae. Sapient. VI, 8 : Pusillum et magnum ipse fecit, et equaliter illi est cura de omnibus.

" Qui reliquit domum. "

Differentias ostendit relinquendorum carnali affectu dilectorum. Et ponit sex differentias, quorum primum est commune : quia domus est et continens et contentum. Haec est domus habitationis, et familiae habitantis, et divitiarum familiam sustentantium. Jerem. XII, 7 : Reliqui domum meam, dimisi haereditatem meam, dedi dilectam animam meam in manu inimicorum ejus.

Deinde tangit ea quae ad domum ordinantur, sicut familia. Principales autem in domo sunt " parentes. " Parentes enim sunt a quibus descendimus.

" Aut parentes, " qui discordant, nobiscum Chrislum sequi nolentes, et illi sunt relinquendi. Psal. XXVI, 10 : Quoniam pater meus et mater mea dereliquerunt me: Dominus autem assumpsit me. Ezechiel. XVI, 45 : Mater vestra Cethaea, et pater vester Amorrhaeus.

" Aut fratres, " secundarii in domo ab eodem trunco nobiscum descendentes, qui quidem socii sunt erroris, sed Christum sequi nolunt nobiscum. Matth. x, 37 : Qui amat patrem aut matrem plusquam me, non est me dignus. Isti sunt de quibus dicitur, Cantic. I, 5 : Filii matris meae pugnaverunt contra me.

" Aut uxorem, " volentem cohabitare nisi in contumeliam Creatoris. I ad Corinth. VII, 15 : Si infidelis, scilicet uxor, discedit, discedat. Non enim servituti subjectus est frater, aut soror in hujusmodi.

" Aut filios, " quos genuit, in infidelitate remanere volentes. Psal. XVII, 46 : Filii alieni mentiti sunt mihi, filii alieni inveterati sunt, et claudicaverunt a semitis suis. Sic Rabsaces filius Isaiae recessit a patre : et Jasub ejusdem Isaiae filius cum Domino remansit. Isa. VII, 3 : Egredere in occursum Achaz, tu et qui derelictus est Jasub, filius litus.

" Aut agros , " qui ad ejusdem domus ordinantur sustentationem. Qui agri significant terrenorum honorum occupationem, et impediunt ne Christum sequamur. Genes. III, 17 et 18 : Maledicta lerra in opere tuo : in laboribus comedes ex ea cunctis diebus vilae luae. Spinas et I tribulos germinabit tibi. Proverb. XXIV, 30 et 31 : Per agrurn hominis pigri transivi, et per vineam viri stulli : et ecce totum repleverant urticae, et operuerant superficiem ejus spinae. ''Urtica enim concupiscentiae et spinae solliciludinis crescit in agro laboris terrenorum hominis pigri, qui Christum non sequitur.

" Propter regnum Dei "

Consequendum : quia aliter relinquendo non esset bona intenlio. Matth, vi, 10 : Advenial regnum luum. Hoc eliam mater filiorum Zebedaei petivit filiis suis, qui et ipsam et patrem et omnia reliquerant, et secuti sunt Christum. Matth xx, 21: Die ut sedeant hi duo filii mei, unus ad dexteram tuam, et unus ad sinistram in regno tuo.

" Et non recipiat. "

Ecce merces hujus temporis. " Multo plura in hoc tempore, " quia pro parentibus Deum patrem, pro filiis carnis filios gratiae, pro carnalibus spiritualia, pro hominibus Angelos.

De primo dicitj Genes xv, 1 : Noli limtr e, Abram, ego protector litus sum, et merces iua magna nimis. Psal. XXVI, 10 : Pater meus et mater mea dereliquerunt me : Dominus autem assumpsit me. II Reg. VII, 14 : Ego ero ei in patrem, et ipse erit mihi in filium.

De secundo, ad Galat IV, 19 : Filioli mei, quos iterum parturio.

De tertio dicit, Genes. XXVI, 12 : Sevit Isaac in terra illa, et invenit in ipso anno cenluplum.

De quarto dicitur, IV Reg. VI, 16 : No-Ii timere : plures enim nobiscum sunt quam cum illis. Deuter XXXII, 8 : Constituit terminos populorum juxta numerum filiorum Israel.

Sic ergo recipit multo in. infinitum meliora in hoc tempore,

" Et in saeculo venturo vitam aeternam. "

Joan. x, 28 : Ego vitam aelernam do eis. Joan. III, 16 : Ut omnis qui credit in eum non pereat, sed habeat vitam aelernam

De hac aulem vita saepe dictum est in antehabitis,

" Assumpsit aulem Jesus duodecim, et ait illis : Ecce ascendimus Jerosolymam, et consummabuntur omnia quae scripta sunt per Prophetas de filio hominis. "

Cum omnis perfectio trahat virtutem a passione Christi, per quam omnes electi perveniunt ad regnum, ideo hic annectit de revelatione passionis.

Et tangit duas historias, quarum prima est de revelatione ipsius passionis : secunda autem de illuminatione caeci, quae est proprius passionis effectus.

Dicit autem tria circa primum : in quorum primo ostendit, quod haec revelatio secrelariis suis facta fuit: in secundo, ipsam revelationem seriatim ponit: in tertio autem, quod impediente carnali affeclu, nullus eorum hanc revelationem intellexit.

De primo dicit: " Assumpsit Jesus, " hoc est, ad se sumpsit ut amicos et familiares quos maxime contra periculum incredulitatis praemunire voluit : ut dum eum morientem cernerent, de resurrectione ejus, qui ista praedicere potuit, non dubitarent.

" Duodecim, et ait illis. " Joan. XV, 15 : Vos dixi amicos : quia omnia quaecumque audivi a Patre meo, nota feci vobis. Genes. XVIII, 17 et 19 : Num celare potero Abraham quae gesturus sum ?... Scio enim quod praecepturus sit filiis suis, et domui suae post se, ut custodiant viam Domini. Psal. lxxxiv, 9 : Audiam quid loquatur in me Dominus Deus.

" Ecce ascendimus. "

Tangit autem tristem revelationem passionis primo : et deinde laetam revelationem resurrectionis.

De passione autem dicit locum, tempus, et Scripturae praeordinationem, et modum.

De tempore dicit : " Ecce. " Quasi dicat : In evidenti est, jam in praesenti colligunt concilium, dant consilium quomodo me tradant. Joan. XI, 47 : Collegerunt ergo pontifices et pharisaei concilium, et dicebant : Quid facimus, quia hic homo multa signa facit, etc. Facit autem hoc Dominus, dans nobis exemplum, ne conversionem nostram differamus, sed statim incipiamus. Eccli. V, 8 : Non tardes converti ad Dominum, et ne differas de die in diem. Et ideo statim in juventute est faciendum. Eccli. XXXIX, 6 : Sapiens cor suum tradet ad vigilandum diluculo ad Dominum qui fecit illum.

Hac ergo de causa in evidenti ponit : " Ascendimus, " quia passionem suam ascensionem esse reputavit : quia in virtute redemptionis, et vincendi mortem et diabolum, in ea exaltatus fuit. Unde, Psal. XX, 14 : Exaltare, Domine, in virtute tua : cantabimus et psallemus virtutes luas. Et ideo etiam tale genus mortis elegit. Job, VII, 15 : Elegit suspendium anima mea, et mortem ossa mea. Joan. III, 14 : Sicut Moyses exaltavit serpentem in deserto, ita exaltari oportet Filium hominis . Joan. XII, 52 :

Ego si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum. In hoc autem docuit, quod et nos in passionibus nostris ascendere sciamus. Psal. lxxxiii, 6 et 7 : Ascensiones in corde suo disposuit, in valle lacrymarum, etc. Hinc est quod II ad Corinth. XII, 2, post multas passiones, Paulus in tertium caelum, et in paradisum raptus ascendit.

" Jerosolymam."

Ecce locus passionis, ubi in loco passionis visio aeternae pacis patefacta fuit. Pacem enim nobis sua passione fecit. Isa. LIII, 5 : Disciplina pacis nostrae super eum, et livore ejus sanati sumus. Psal. Lxxv, 3 : Factus est in pace locus ejus. Ideo ibi in pace obdormivit. Psal. IV, 9 : In pace in idipsum dormiam et requiescam. Sic etiam nos per patientiam passionum docet pacem accipere secundum conscientiam, et eam quae est ad Deum reconciliationem. Joan. XIV, 27 : Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis. Non quomodo mundus dat, ego do vobis. Sic, Luc. ii, 14, pax nuntiatur hominibus bonae volunlatis.

Sic ergo determinat instans lempus, et locum passionis.

Tangit autem passionis per Scripturas praeordinationem, dicens :

" Et consummabuntur. "

Et dicit quatuor, modum impletionis, generalitatem impletorum, modum praenuntiationis, et materiam.

De modo impletionis dicit: " Consummabuntur, " hoc est, ad summum perfectionis implebuntur : quia plus in omnibus implevit quam dictum fuit. Joan. XIX, 30 : Consummatum est. Isa. x, 23 : Consummationem et abbrevialionem Dominus Deus exercituum faciet in medio omnis terrae. Ostendit autem quod et nos ad summum ea quae facimus reducere debemus. Summa autem brevissima est charitas patientis Domini. Psal. cxviii,96: Omnis consummationis vidi finem, latum mandatum tuum nimis. Joan. xv, 13 : Majorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam ponat quis pro amicis suis. In charitatis consummatione clamat, Cantic. VIII, 6 : Pone me ut signaculum super cor tuum, ut signaculum super brachium tuum : quia fortis est ut mors dilectio.

" Omnia. "

Ecce consummatorum generalitas. Mich.VI, 3 : Quid enim facere tibi debui, et non feci ? Isa. v, 4 : Quid est quod debui ultra facere vineae meae, et non feci ? Omnia ergo consummata sunt. Nostra aulem non sunt consummata. Job, IX, 3 : Si voluerit contendere cum eo, non poterit ei respondere unum pro mille. Dicamus ergo cum Psalmista, Psal. CXXXVIII, 16 : Imperfectum meum viderunt oculi tui. Tamen, ne nihil respondeamus sicut piger, qui in nuptiis obmutuit , dicamus cum David, Psal. cxv, 12 et 13 : Quid retribuam Domino pro omnibus quae retribuit mihi ? Calicem salutatis accipiam, et nomen Domini invocabo, communicando passionibus Christi. Sicut enim ipse dicit filiis Zebedaei, Matth. xx, 23 : Calicem quidem meum bibetis, etc.

" Quae scripta sunt per prophetas. "

Patriarchae facto, Prophetae autem verbo sacramenta Christi prophetaverunt. I Petr. I, 10 : De qua salute exquisierunt atque scrutati sunt Prophetae. II Petr. I, 21 : Non enim voluntate humana (illata est aliquando prophetia, sed Spirilu sancto inspirati, locuti sunt sancli Dei homines. Et etiam quidam sacramenta compleri desiderans dicit,

Eccli, XXXVI, 18 : Da mercedem, Domine, sustinentibus te, ut prophetae tui fideles invenianlur. Luc. XXIV, 44 : Necesse est impleri omnia quae scripla simt in lege Moysi, et Prophetis, et Psalmis de me. Per hoc autem et nos docet, quod omnia nostra secundum Scripturas dirigamus. Ad Roman. xv, 4 : Quaecumque scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunl: ut per patientiam et consolationem Scipturarum spem habeamus.

" De filio hominis. "

Ecce materia Scripturarum, Verbum incarnatum cum suis membris, et suis sacramentis. Hoc enim omnis Scriptura loquitur. Act. x, 43 : Huic omnes prophetae teslimonium perhibent remissionem peccatorum occipere per nomen ejus. Filius etiam hominis quamvis passionem in seipso consummavit, tamen in membris pro uniuscujusque membri proportione, adhucconsummandam reliquit. Unde, II ad Timoth. III, 12 : Omnes qui pie volunt vivere in Chrislo Jesu, persecutionem patientur. Cum ipso ergo et nos secundum Scripturam patiamur. Apocal. v, 12 : Dignus est agnus, qui occisus est, scilicet ab origine mundi, ut et nos in nobis Scripturas impleamus, et simus de membris ejus patientibus. Psal. CI, 4 : Ossa mea sicut in frixorio confrixa sunt , ''hoc est, fortiora membra mecum, et pro me sustinentia.

" Tradetur enim Gentibus, et illudetur, et flagellabitur, et conspuetur :

Et postquam flagellaverint, occident eum, et die tertia resurget. "

Tangit hic quinque genera passionis : et post illa gloriam resurrectionis. Genera autem passionis sunt tradi- tionis, illusionis, flagellationis, conspuitionis, et occisionis.

De primo quidem dicit: " Tradetur enim Gentibus, " hoc est, potestati Gentilium, cujus praeses fuit Pontius Pilatus. Tradetur autem a Patre quidem Deo dispensative pro nostra salute. Ad Roman. VIII, 32 : Qui etiam proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum. Tradetur etiam a seipso oblative : quia se voluntati Patris obtulit pro nostra redemptione. Isa. LIII, 12 : Pro eo quod tradidit in mortem animamsuam, et cum sceleratis reputatus est : ipse peccata multorum tulit, et pro transgressoribus rogavit, ut non perirent. Tradidit gens Judaeorum consilio, et sanguinis pretio, et accusatione. Joan. XVIII, 35 : Gens tua et pontifices tradiderunl te mihi: quid fecisti ? Tradidit Judas perfidiae proditione. Joan. XIII, 2 : Caena facta, cum diabolus jam misisset in cor ut traderet eum Judas Simonis Iscariotae.

Ab omnibus ergo tradetur " Gentibus, " hoc est, gentili potestati, quae tunc in Judaea dominabatur. Adhuc autem Verbum Dei traditur, quando crudelibus et immundis in se, et in suis membris exhibetur. Et hoc fit, quando cura pastoralis gentiliter vivcntibus porrigitur. Matth. VII, 6 : Nolite dare sanctum canibus, neque mittatis margaritas vestras ante porcos. Hoc conqueritur Psalmista, Psal. lxxviii, 1 : Deus, venerunt gentes in haereditatem luam, polluerunt templum sanctum tuum.

" Et illudetur. "

Thren. iii, 14 : Factus sum in derisum omni populo meo, canticum eorum die. die. Hoc dicit adhuc fieri Chrysostomus, quando Christus verbum veritatis traditur in manus falsorum sacerdotum, qui projiciunt ipsum post dorsum suum, et derident. Psal. lxviii, 13 : Adversum meloquebantur qui sedebant in porta, et in me psallebant qui bibebant vinum. Thren. III, 63 : Vide, Domine, ego sum psalmus eorum.

" Et flagellabitur. "

Isa. L, 6 : Corpus meum dedi percutientibus, et genos meas vellentibus. Hoc autem usque hodie fit, quia flagellati Apostoli dixerunt : Quoniam per multas tribulaliones oportet nos intrare in regnum Dei . Et ad minus a flagello linguae nullus amicorum Dei eripitur. Job, v, 21 : A flagello linguae absconderis. II ad Corinth. XI, 24: A Judaeis quinquies quadragenas una minus accepi.

" Et conspuetur, "

Ut non solum puniant, sed etiam turpent Dominum majestatis, qui speciosus erat prae filiis hominum. Isa. l, 6 : Faciem meam non averti ab increpantibus et conspuentibus in me. Hoc etiam fit membris, quando fluxa verba quasi fluentes salivas in membra Dei, mali emittunt ex ore. Job, xxx, 10 : Faciem meam conspuere non verentur. Ibi Gregorius in Glossa : " Faciem conspuere, " est justos etiam in praesentia confutare, " et in eorum contumelias verba fluxa " quasi fluentes salivas emittere. "

" Et postquam flagellaverint, "

Livorem verberibus infligentes. Isa. Livore ejus sanali sumus.

" Occident eum, " mulctae mortis turpitudinem crucis sociantes. Isa. liii, 8 : Abscissus est de terra viventium. Daniel, ix, 26 : Occidetur Chrislus, et non erit ejus populus qui eum negaturus est. Sic autem et in membris occiditur, cum per malum exemplum in cordibus fidelium interficitur. Malach. iii, 8 : Si affiget Deum homo, quia vos configitis me.

Sic ergo revelata est passio.

Post tot autem tristia, laeta supponit de revelatione resurrectionis. Ad vespe-?j" rum enim demorabitur fletus, et ad matutinum laetitia . Et hoc est:

" Et tertia die resurget. "

Osee, VI, 3 : Vivificabil nos post duos dies, in die tertia suscitabitnos. Quare autem die tertia, jam superius capitulo ix, . v. 22, dictum est. Per suam enim simplam, plenam luce mortem, duas nostras mortes absorbuit : et ideo uno die et duabus noctibus in sepulcro fuit. Et ideo tertia die resurgere conveniens fuit. Hoc est igitur signum Jonae Prophetae, quod generationi datur incredulae, ut per hoc ad paenitentiam revocetur. Matth. XII, 39 et 40 : Signum non dabitur ei, nisi signum Jonae prophetae. Sicul enim fuit Jonas in ventre ceti tribus diebus et tribus noctibus, sic erit Filius hominis in corde terrae tribus diebus et tribus noctibus .

" Et ipsi nihil horum intellexerunt. et erat verhum istud absconditum ab eis, et non intelligebant quae dicebantur. "

Hic tangit revelationis istius a discipu-Iis suis occultationem.

Tangit autem triplicem modum etcausam occultationis. Una quidem fuit contrarietas voluntatis ad ea quae dicebantur. Unde et Petrus dixit, Matth, XVI, 22: Absila te, Domine, noti erittibi hoc. Et ideo dicit : " Ipsi nihil horum intellexerunt. " Adhuc aulem et carnales erant, et sacramenta Dei ignoraverunt. Et ideo dixit eis, Luc. XXIV, 25 : 0 slulli et lardi corde ad credendum inomnibus quae locuti sunt prophetae ! Turic aperuit eis sensum, ut inlelligerent Scvipturas, quas ante passionem et resurrectionem non intellexerunt. Et ideo dicit hic :

" Et erat verbum istud absconditum ab eis. "

Tertia vero causa fuit, quia Dominus parabolice multa dixit eis : et putabant eum etiam istud in parabolis loqui, et per similitudines debere intelligi. Luc. XII, 41 : Domine, ad nos dicis hanc parabolam, an et ad omnes ? Joan. XVI, 17 et 18 : Quid est hoc quoddicit nobis: Modicum et non indebitis me : et iterum modicum et videbilis me : et : Quia vado ad Patrem ?... Nescimus quid loquitur.

Et ideo tertio adjungit: " Et non i?ilelligebant quae dicebantur. "

" Factum est autem, cum appropinquaret Jericho. "

Hic ultimo ponitur effectus passionis, qui est illuminatio.

Tanguntur autem hic sex : locus Conveniens, opportunitas infirmi caeci, instantia clamantis, status Domini miserentis, perfectio miraculi, et utilitas ex miraculo causata.

De primo autem horum duo dicit: dispositionem sapientiae ordinantis omnia Christi opera, et de hac dicit: " Factum est autem. " Omnia enim sapienter ordinavit. Ad Roman. XI, 36 : Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia : ipsi gloria in saecula. Amen.

" Cum appropinquaret Jericho. "

Secundum est de loco, in quo Dominus miraculum fecit: quia in via, cum ad civitatem Jerichuntinam appropin- quavit. Dicit autem Hieronymus, quod in Jericho latrones habitaverunt insidiantes, ut eos qui de Jerusalem per desertum transibant interficerent. Dominus autem ideo Jericho venit, ut se illis ad curam praesentaret.

Secundum mysterium autem est, quia Jericho interpretatur luna, vel defectus : et significat defectus passibilis nostrae naturae, quibus cum Dominus assumendo appropinquasset, statim illuminatum est genus humanum. Eccli. xliii, 7 : Luna... luminare quod minuitur in consummatione. Diminutio enim Domini, causa est nostrae consummationis. Et ideo ibidem, v. 7, dicitur : A luna signum diei festi. Festiva enim solemnitas a defectibus incepit Salvatoris. Quia enim primus Adam, ut stullus ad mutabilitatem ab immutabilitate accessit, de quo dicitur, Eccli, xxvu, 12 : Sapiens in sapienlia manet sicut sol : nam stullus sicut lunamutatur: ideo secundus Adam qui est sol, sicut dicitur, Malach. IV, 2 : Orietur vobis timentibus nomen meum Sol justitiae, et sanitas in pennis ejus : lunae, hoc est, defectui appropinquavit, ut lunae defectum in solis plenitudinem reduceret : et sic totam Ecclesiam sole vestiret. Apocal. XII, 1 : Mulier amicta sole, et luna sub pedibus ejus. Et ideo sicut sol lumen in lunam infundit, ut luminosa fiat quae in se tenebrosa est: ita Dominus lumen tunc sparsit, et caecos tres illuminavit: unum in ingressu, de quo agitur hic : et duos in egressu, de quibus agitur, Matth. xx, 29 et 30, et Marc. x, 46.

Sic igitur dicitur : a Cum appropinquaret Jericho. " Est autem civitas Jericho, quam Jordane transmisso filii Israel subverterunt , quam et ipse Josue sub anathemate posuit, ne rursus aedificarent: quia semper civitas latronum fuit: pro qua alia postea exstructa est, sicut legitur, III Reg. XVI, 34. Et hanc Deus sua praesentia sanare volens, omnes vi

sitavit: probans impleri quod dicitur in Psalmo XVI, 4 : Propter verba labiorum luorum ego custodivi vias latronis . Hanc autem etiam poslea Romairi propter mulla homicidia, quae ab eis in deserto juxta Jeiicho sito procurabatur, subvoitjrunl : pro qua teitia aedilicala est, quae usque hodie permanet ex rulnis duarum : quae minae adhuc in magna parte permanentes duarum praecedentium eversionem ostendunt.

Hoc ergo est quod dicit : " Cum appropinguaret Jericho. "

" Caecus quidam. "

Ecce caeci ad curandum opportuna inventio.

Circa hoc autem dicit quatuor, scilicet caeci miseriam, caeci in via praesentiam, caeci paupertatem mendicam, caeci in interrogando solertiam.

De primo dicit : " Caecus quidam, " nomine carens, quia de pauperum nomine non curatur, sed miseria patens fuit, quia caecus erat.

Caecitas autem contingit quinque modis : uno quidem, quando oculo manente, subtrahilur visus : et iste vocatur proprie caecus. Secundo vero quando perit oculi corpus, et convertitur quasi in hyacinthi colorem, et confunditur humor, et congelatur in corpus oculi. Terlio autem modo, quando ungula, vel pelle tegitur oculus. Quarto autem modo, quando aliquo projecto in oculum, sicut pulvere, vel humore defluente, inficitur oculus ad suae substantiae corruptionem. Quinto autem modo, quando totus extrahitur oculus : et iste proprie vocatur orbus, quasi orbatus.

Hi autem modi maxime fiunt in caecitatc spirituali.

Isti enim qui oculos habent et non vident propter spiritus visivi defectum, sunt qui sapientia saeculari vel lit terali pollent, et spiritum ad videndum lumina divina non habent. Psal. cxiii,5,et cxxxiv, 16 : Oculos habent, et non videbunl. Et ideo dicit, Psal. cxxxiv, 17 : Neque enim est spiritus in ore ipsorum. Isa. xliii, 8 : Educ foras populum caeciim, et oculos habentem: surduni, et aures ei sunt.

Illi autem qui habent oculos glac aliter ad modum lapidis corruptos, signilicant duros corde, qui prae duritia sui, divina et conforenlia videre non possunt. Isa. VI, 10 : Excaeca cor populi hujus, et aures ejus aggrava, et oculos ejus claude : ne forte videat oculis suis, et auribus suis audial, et corde suo inlelligat, et convertatur, et sanem eum.

Terlio modo caecus habet ante oculos pellem, etsignificat eos qui pelle carnalis affeclus vel incredulitatis habent oculos cordis velatos : quia lumen gratiae et veritatis videre non possunt. II ad Corinth. III, 15 : Usque in hodiernum diem, cum legitur Moyses, velamen positum est super cor eorum. Esther, VII, 8 : Necdum verbum de ore regis exierat, et stalim operuerunt faciem ejus, et suspenderunt Aman, qui interpretatur iniquus. Hoc impedimentum petit a se removeri Psalmista, Psal. cxviii, 18, cum dicit : Revela oculos meos, et considerabo mirabilia de lege tua. Ad hoc etiam venit Dominus in mundum. Isa. xlix, 9 : Ut diceres his qui vincti sunt: Exile : et his qui in tencbris: Bevelamini. Luc. ii, 32 : Lumen ad revelationem Gentium, et gloriam plebis iuae Israel.

Quartus modus caecitalis accidit duobus modis. Aliquando fit a causa inferiori : aliquando autem a causa exteriori. A causa interiori, quanda humor aliquisK, a corpore vaporat ad caput, et a capite distillat in oculum : et rubens, et sanguine malo infectus efficitur oculus, etamittit visum, et significat eos, quos peccata carnis et sanguinis excaecant in corde: ne recta et vera considerare possint. Daniel. XIII, 56 : Semen Chanaan et non Juda, spccies decepit te, et concupiscenlia sub-vertit cor tuum. Et ibidem, v. 9 : Everterunt sensum suum, et declinaverunt oculos suos ut non viderent caelum, neque recordarentur judiciorum justorum. Alia autem causa est ab exteriori, quando aliquis pulvis in oculum cadens, oculos destruit : et significat eos, quibus avarilia terrenorum oculos excaecat, ne videaut spiritualia. Psal. XVI, 11 : Oculos suos slaliterunt declinare in terram. Haec est caecitiis Tobiae, qui per cui ida hirundinum slercora excaecatus est . Hiiuudo avis est inslabilis, et signilicat temporalium fugacitatem. Stercora autem temporalium signilicant vilitatem. Ad Philip. m, 7 et 8 : Quae mihi fuerunt lucra, haec arbilralus sum... ut slercora, ut Christum lucrifaciam. Calor autem stercorum, calorem significat cupiditatis ad lucrandum et retinendum.

Quintus modus, quando totus extrahitur, competit haereticae pravitati : quia illa lotum extrahit mentis oculum, ne aliquando caecus orbus ad lumen valeat redire. I Reg. XI, 2 : In hoc feriam vobiscum faedus, et eruam omnium veslrum oculos dexteros, hoc est, eos qui ea quae dextera Dei sunt, in quibus Christus sedet, possent corde videre. Zachar. XI, 17 : Brachium ejus aridilale siccabilur, et oculus dexter lenebrescens obscurabitur.

Isti caeci, vel excaecationis modi, dum caecitatis suae modos et causas cognoscunt, Domino se praesentant.