Lectio 1

Supra divisum est evangelium matthaei in tres partes, in prima ponit introitum christi in mundum usque ad tertium capitulum; secundo de processu in mundo; in tertia de egressu. Completis igitur duabus primis partibus, hic agitur de tertia.

Et dividitur: quia primo agitur de quibusdam praeambulis; secundo de passione christi, et hoc XXVI capitulo.

Et primo ponitur provocatio persecutorum; secundo confortatio discipulorum, et hoc XXIV.

Confortaverat discipulos praedicens futura.

Inde provocati fuerunt quidam per eius gloriam, cui invidebant; de hoc agitur in isto capitulo. Aliqui per eius scientiam, et de hoc XXII capitulo.

Prima dividitur in duas. Quia primo agitur de gloria christi; secundo de persecutorum indignatione, ibi videntes autem principes sacerdotum et Scribae etc..

Circa primum tria.

Primo ponitur gloria christi quae fuit in via exhibita; secundo quae in civitate; tertio de ea quam potestative accepit de templo.

Secunda ibi et cum intrasset ierosolymam etc.. Tertia ibi et intravit iesus in templum dei.

In via a duobus ei gloria impensa fuit, scilicet per discipulos, et per ministerium turbarum.

Secunda ibi plurima autem turba straverunt vestimenta sua in via.

Et circa primum tria.

Primo ponit mandatum de ministerio; secundo ponitur ratio; tertio mandati executio.

Secunda ibi hoc autem totum factum est etc.; tertia ibi euntes autem discipuli etc..

Circa primum tria.

Primo ponitur locus; secundo personae quibus fit; tertio mandatum.

Locus ponitur cum dicit et cum appropinquassent ierosolymis etc.. Paulatim evangelista narravit accessum christi ad ierusalem.

Primo narravit quomodo a Galilaea venerat, et quomodo per iericho, et quomodo ibi caecos illuminaverat, qui erant in confinibus.

Post dicit cum appropinquassent ierosolymis, et venissent bethphage ad montem oliveti. Et dicitur sic, quia ibi multae sunt olivae: et distat a ierusalem per unum milliare.

Bethphage erat vicus sacerdotalis, quia sacerdotes serviebant templo per hebdomadas: in die autem sabbati sacerdos recedens a templo veniebat usque illuc, quia non debebat ire nisi per mille passus. Illi etiam qui ibant ad templum in die sabbati, inde recedebant.

Vel bethphage idem est quod domus maxillarum, quia hostiae maxilla erat portio sacerdotis.

Moraliter ierusalem interpretatur visio pacis, et significat societatem bonorum.

Ps. Cxxi, 3: ierusalem quae aedificatur ut civitas, cuius participatio eius in idipsum.

Unde volens appropinquare ierusalem, venit per bethphage, et per domum confessionis.

Rom. X, 10: corde creditur ad iustitiam, ore autem fit confessio ad salutem. Bethphage sita est in monte oliveti, ubi est abundantia olei. Is. V, 1: vinea facta est in cornu olei.

Per oleum significatur misericordia, quia habet proprietatem laetificandi. Ps. Ciii, 15: ut exhilaret faciem eius in oleo. Sic misericordia exhilarat: hilarem enim datorem diligit deus, II Cor. IX, 7. Item valet oleum ad lucernas accendendas. Dominus praecepit quod oleum lucidissimum offerretur ei. Item utile est ad sanandum dolores; et significat gratiam spiritus sancti quae sanat. Unde dicitur Lc. X, V. 34, quod Samaritanus infudit oleum et vinum.

Tunc misit duos discipulos suos dicens illis; et significavit missionem apostolorum in hunc mundum. Io. XX, 21: sicut misit me pater, et ego mitto vos. Sed duos, ut significaret caritatem, quae consistit saltem inter duos. Unde alibi, Lc. X, 1: misit eos binos et binos. Vel significat vitam activam et contemplativam. Vel duos ordines praedicantium, scilicet Iudaeorum et gentilium.

Unde apostolus Gal. II, 8: qui operatus est Petro in apostolatu, operatus est mihi inter gentes. Vel duos, qui mittendi erant ad gentes, scilicet Petrum et Philippum.

Et facit tria.

Primo mandat eis salutarem discursum; secundo dat mandatum de salute; tertio de contradicendo.

Dicit ergo ite in castellum quod contra vos est. Ad litteram quoddam erat castellum quod ex opposito erat, ad significandum mundum in quem misit eos dominus.

Mc. Ult., 15: euntes in universum mundum praedicate evangelium omni creaturae.

Et iste erit contra. Io. XV, 19: elegi vos de mundo, ideo vos mundus odit.

Dicit ergo ite in castellum quod contra vos est. Aliquid praecipit et aliquid praenuntiat.

Praecipit ite etc.; praenuntiat et invenietis asinam alligatam, et pullum cum ea.

Alii non faciunt mentionem de asina. Utrumque invenerunt.

Moraliter per asinam et pullum significantur homines brutaliter viventes, quia quantum ad hoc similes sunt bestiis; Ps. XLVIII, V. 13: homo cum in honore esset, non intellexit: comparatus est iumentis insipientibus, et similis factus est illis. Per asinam significatur Iudaea, per pullum populus gentilis.

Et quare per asinam significatur populus Iudaicus? quia triplex est proprietas asini.

Primo quia est animal stultum, unde dicitur asinus, idest insensatus. Sic homo insensatus est relinquens legem domini. Deut. XXXII, 6: popule stulte et insipiens. Item est oneribus deputatus, sic populus Iudaicus oneribus legis est gravatus, ut dixit Petrus Act. XV, 10: hoc est onus quod nec nos, nec patres nostri ferre potuerunt. Item asinus est animal ignobile; sic illi ignobiles dicuntur, qui contemnunt mandata domini. Sed ligatam, vinculis scilicet ignorantiae. Sap. XVII, 17: una enim catena tenebrarum omnes erant ligati.

Item erant ligati vinculo peccati. Prov. V, 22: iniquitates suae capiunt impium.

Solvite et adducite mihi. Hic inducit populi salvationem. Solvite a vinculis ignorantiae per doctrinam. Ps. Cvi, 14: eduxit eos de tenebris et umbra mortis. Item solvite a vinculis peccatorum; unde Petro dixit supra XVI, 19. Quodcumque solveris super terram, erit solutum et in caelis. Et in Ps. XXXI, 1: beati quorum remissae sunt iniquitates, et quorum tecta sunt peccata. Unde isti populum convertentes adduxerunt ad iesum.

I ad Cor. I, 13: numquid Paulus crucifixus est? Is. Lxvi, 19: annuntiabunt gloriam meam in gentibus. Sed, sicut dicit apostolus ad titum I, 9, oportet episcopum habere doctrinam, ut sit potens exhortari in doctrina sana: unde quod dicit solvite, hoc ad doctrinam pertinet; quod vero sequitur et si quis aliquid vobis dixerit etc., ad potestatem pertinet.

Unde si quis dixerit, contradicendo, idest si quis voluerit contradicere, dicetis quia dominus his opus habet, et confestim dimittet eos. In hoc ostenditur virtus christi, quia non propter apostolos dimisissent, nisi hoc fieret opere christi invisibiliter cor immutantis. Unde dabat intelligere quod ipse erat deus, quia solius dei est immutare cor; unde cor hominis in manu eius. Item, quia dicit confestim, dat intelligere quod sicut illi statim dimittebant, ipsi etiam statim dimitterent. Vel ad litteram, quia parum tenebit, et statim dimittet, quia solum indiget ad diem.

Sed quaestio est secundum mysticam expositionem.

Nonne dicitur, bonorum nostrorum non indiget? dico quod non indiget nisi ad nostram necessitatem, et ad suam gloriam.

Ioel II, 32: quicumque invocaverit nomen domini, salvus erit. Omne quod invocat nomen meum.

Hoc autem totum factum est etc.. Hic ponitur ratio mandati. Ne crederet aliquis quod hoc factum esset sine ratione, ideo rationem ostendit: ut adimpleretur quod dictum est per prophetam etc.. Istud dicit per zachariam cap. IX, 9. Sed ly ut non tenetur causaliter, sed consecutive. Non enim facit quia propheta dixerat, sed potius e converso: finis enim prophetiae est christus.

Dicite filiae sion etc.. Annuntiate filiae sion, haec dicitur plebs ierusalem quae subiecta erat monti sion. Item significatur tota ecclesia, quia sion specula interpretatur.

Annuntiate studia eius inter gentes, Ps. IX, 12. Praenuntiatur dignitas ecce rex tuus. Isti Iudaei diu passi fuerant tyrannos, unde expectabant regem, sicut dictum est ier.

C. XXIII, 5. Regnabit rex et sapiens erit.

Et ponit quatuor, quae dignitatem regis commendant; consequenter quatuor, quae in tyrannis inveniuntur. Primo affinitas, quia magis afficitur homo ad magis coniunctos. Deut.

C. XVII, 15: non poteris super te facere regem, nisi sit frater tuus. Unde dicit ecce rex tuus. Idest de gente tua. Sed quandoque reges degenerant in tyrannos, quia quaerunt utilitatem suam, quod est contra morem regis; ideo dicitur venit tibi, idest ad utilitatem tuam. Hab. III, 13: egressus es in salutem cum christo tuo. Mansuetus. Mansuetudo pertinet ad regem, quia infligere poenam ferocitatis est. Prov. XX, 28: misericordia et iustitia custodiunt regem. Ideo David a populo dilectus fuit, quia mansuetus fuit. Item requiritur humilitas, quia dominus superbos respuit; ideo dicit sedens super asinam. Supra XI, 29: discite a me, quia mitis sum et humilis corde.

Euntes autem discipuli fecerunt sicut praecepit illis iesus. Postquam positum est mandatum, hic ponitur executio mandati.

Et primo in generali euntes discipuli. Ecce datur obedientiae mandatum. Ex. XXIX, 35: omnia quae praecepit dominus faciemus.

Deinde in speciali et adduxerunt asinam et pullum. Per hoc significatur quod converterunt et Iudaeos, et gentiles, ut habetur ad Rom. I, 14: Graecis ac barbaris, sapientibus et insipientibus debitor sum. Et imposuerunt super eos vestimenta sua. Vestimenta sunt virtutes eorum. Ad Col. III, 12: induite vos ergo sicut electi dei sancti et dilecti, viscera misericordiae. Vestimenta imposuerunt, quia in exemplum aliis fuerunt, ut dicitur ad phil.

C. III, 17: imitatores mei estote, fratres, et observate eos, qui ita ambulant, sicut habetis formam nostram. Et eum desuper sedere fecerunt.

Secundum litteram dicitur quod super utrumque, quia super corda Iudaeorum et gentilium.

Plurima autem turba straverunt vestimenta sua in via. Postquam determinavit de ministerio discipulorum, determinat de gloria turbarum. Et primo de gloria, quam exhibent ei in opere; secundo quam exhibent ei verbo, ibi turbae autem... Clamabant.

Et primo straverunt vestimenta; secundo ramos de arboribus. Et quare? ad faciendum ei honorem, sicut magnis hominibus venientibus sternitur via. Item, quia via erat lapidosa, ideo ne laederetur, sternebant.

Secundum mysterium, discipuli straverunt vestimenta super asinam, quae significant virtutes, quas a deo acceperunt, et istas communicaverunt gentilibus et Iudaeis. Sed vestimenta turbae sunt legalia quae propter christum sunt dispersa. Ad Phil. III, 7: quae fuerunt mihi lucra, haec arbitratus sum propter christum detrimenta. Item per vestimenta, corpora. Apoc. III, 4: habes paucos in Sardis qui custodierunt vestimenta sua. Illi ergo qui in via straverunt vestimenta, fuerunt primi martyres. Rom. XII, 19: non defendentes vosmetipsos, carissimi; sed date locum irae.

Alii caedebant ramis de arboribus. Isti sunt rami qui fructificare debebant, per quos significantur sancti patres. Ille ergo ramos abscindit, qui eos ad christum convertit. Ps.

I, 3: et erit tamquam lignum quod plantatum est secus decursus aquarum.

Turbae autem quae praecedebant, et quae sequebantur clamabant. Hic ponitur honor exhibitus ei verbo. Sed a quibus? a praecedentibus et sequentibus, scilicet ab his, qui ante adventum fuerunt et post; et utrique petunt salutem, et habent a christo.

II ad Cor. VI, 13: eamdem habentes remunerationem.

Turbae autem salutem petebant; unde clamabant dicentes: hosanna filio David etc.. Haec salus incipitur in praesenti, et perficietur in futuro. Sup. I, 21: ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum.

Unde dicebant, hosanna etc.. Multi dicunt quod significat redemptionem. Sed idem est quod obsecro salve: Anna affectum dicit obsecrantis. Ps. XI, 2: salvum me fac. Et istam petunt a filio David. Ita scriptum est Ier. XXIII, 5: suscitabo David germen iustum, et sequitur, in diebus illis salvabitur Iuda. Et poterit hoc facere, quia filius David? non, sed quia venit in nomine domini.

Quare? quia venit confitens dominum. Io. V, V. 43: ego veni in nomine patris mei, et non suscepistis me. Est ergo una salus, liberatio a peccatis. Is. XXXV, 4: ipse veniet, et salvabit nos. Item alia salus, per quam liberantur ab omni poena. Is. LI, 8: salus autem mea in sempiternum erit, et iustitia mea non deficiet. Et hoc in excelsis, idest, des primo salutem in terris, et postea in caelis.

Et cum intrasset ierosolymam etc.. Hic agitur de gloria ei exhibita in civitate.

Et primo ponitur admiratio turbarum et commota est universa civitas, idest admirata.

Is. LX, 5: tunc videbis, et afflues, et mirabitur, et dilatabitur cor tuum. Ps. LIX, 4: commovisti terram, et conturbasti eam. Dicens: quis est hic? et non est mirum si isti mirantur, quia etiam Angeli mirati sunt in sua ascensione dicentes: quis est hic qui venit de edom, tinctis vestibus de bosra? Is. Lxiii, V. 1.

Ponitur responsio populi autem dicebant, hic est iesus propheta a Nazareth Galilaeae.

Propheta actum denuntiationis significat. A Nazareth, quia ibi nutritus erat, et inde magis notus, et ideo dicebatur Nazaraenus.

Et intravit iesus in templum dei, et eiecit ementes et vendentes. Supra ostendit evangelista gloriam quae christo exhibita est in via, et quae in civitate, nunc autem de gloria quantum ad ea quae facta sunt in templo. Et tria sunt gesta in templo, quae pertinent ad gloriam christi. Quia primo purgavit templum; secundo infirmos curavit; tertio ora infantium aperuit. De istis per ordinem determinat evangelista.

Circa primum primo ponitur visitatio templi; secundo purgatio; tertio reprehensio Iudaeorum.

Secunda ibi et eiiciebat omnes vendentes et ementes; tertia ibi dixit eis etc..

Dicit ergo et intravit iesus in templum dei etc..

Sed quare intrans civitatem, statim venit ad templum? una ratio, quia venerat ut hostia immolanda; ideo primo venit ad locum immolationis, et iste erat dies statutus in quo agnus praesentari debebat, ut legitur Ex. XII, V. 6 quod luna decima debebat agnus praesentari, qui debebat occidi quartadecima luna.

Sed occisus est in die iovis in sero. Ergo oblatio fieri debuit in ramis palmarum.

Secunda ratio, quia ostendit se esse filium reverendi patris, ut reverentiam patri exhiberet, venit ad domum patris sui. Mal. I, 6: si ego pater, ubi honor meus? et in hoc datur nobis religionis exemplum, ut cum in civitatem aliquam venimus, quod primo templum adeamus. Ps. V, 8: adorabo ad templum sanctum tuum.

Item egit ut bonus medicus, qui primo obviat causae morbi. Unde aegritudo et causa corruptionis spiritualis a templo procedit, quia si sacerdos est corruptus, de facili corrumpetur populus; ideo primo adivit templum, ut curationem adhiberet primo circa templum. Ez. IX, 6: a sanctuario meo incipite.

Ad intellectum istorum debetis intelligere, ut legitur Ex. XXIII, 15 quod omnes filii Israel semel in anno habebant comparere coram domino, et non debebant apparere vacui, sed debebant offerre oblationes suas. Et ita erat quod illi qui de prope habitabant, adducebant secum animalia sua, ut sic lucrarentur. Item, quia aliqui non habebant pecuniam, ideo habebant nummularios qui accommodarent non habentibus, ut sic non possent se excusare ab oblatione. Sed quia prohibitum erat, quod non accommodarent ad usuram, ideo usuram non recipiebant, sed munuscula quae coliba dicuntur, scilicet uvas passas, vel huiusmodi. Item quia aliqui erant pauperes, qui non poterant habere animalia grossa, nec eis credebatur, ideo habebant ministros qui vendebant columbas et turtures, ne alicui deficeret oblatio. Unde dominus non reprehendebat oblationes, sed cupiditatem eorum.

Dicit ergo et eiiciebat ementes et vendentes, ad litteram. Vendentes erant ministri sacerdotum.

Item habebant nummularios: ideo mensas nummulariorum evertit, et cathedras vendentium columbas, idest sedilia in quibus sedebant.

Mystice in templo, idest in ecclesia, sunt qui lucris temporalibus inhiant, qui de ecclesia eiiciuntur: quia qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem et in laqueum diaboli, I ad Tim. VI, 9. Nummularii possunt dici diaconi, quibus datur administratio temporalium, ut habetur Act. VI, 2. Unde cum officium dispensationis retorquent ad quaestum, debent eiici de ecclesia. Per columbam intelligitur spiritus sanctus; unde vendentes columbas sunt praelati vendentes dona spiritualia, ut ordinem, vel huiusmodi.

Act. VIII, 20: pecunia tua tecum sit in perditionem.

Item potest exponi quod unusquisque est templum dei. I ad Cor. III, 16: nescitis quia templum dei estis vos? unde debet unusquisque expellere a se venditionem et emptionem, ut non serviat deo propter divitias; item avaritiam, quae per nummularios; item simoniae pravitatem, evellere etiam appetitum simoniae a corde, qui per cathedras significatur.

Sed hic est quaestio litteralis, quia habetur in Io. II, 14 ss. Quod ante traditionem ioannis factum fuit istud miraculum; hic autem habetur, quod imminente passione. Dicit Augustinus quod bis factum est istud miraculum; ideo magis sunt culpabiles, cum alias reprehensi fuissent.

Item cum esset homo despectibilis et humilis, quomodo hoc potuit facere contra voluntatem sacerdotum et magnorum? Hieronymus dicit quod hoc est unum maximum miraculum quod dominus fecerit, et quod virtus quaedam radiabat a vultu suo, per quam terrebat homines quando volebat.

Et dixit eis: scriptum est etc., hic reprehendit eos. Et primo in hoc quod pertinet ad dignitatem templi; secundo per hoc quod pertinet ad usum.

Scriptum est, scilicet Is. LVI, 7, domus mea domus orationis est. Expositio huius habetur III Reg. VIII, 27, ubi dicitur, cum caeli caelorum capere te non possunt, quanto magis domus haec quam aedificavi tibi? unde non dicitur domus domini, quia ibi corporaliter inhabitet, sed quia locus est deputatus ad orandum deum. Sicut aliquis dominus habet locum ubi petitiones recipit et exaudit, sic templum est locus ubi dominus vota fidelium audit. Ecclesia nostra specialiter dicitur domus, quia ibi habitat corporaliter in sacramento christus deus. Ps. Cxlvii, 20: non fecit taliter omni nationi. Unde Augustinus in regula: in oratorio nihil aliud fiat, nisi ad quod deputatum est.

Consequenter reprehendit eos quantum ad usum vos autem fecistis eam speluncam latronum: quia ea quae religionis sunt, in quaestum convertunt, et latrones in speluncis latitant, ut spolient transeuntes, et sibi acquirant quod non est suum.

Accesserunt autem ad eum caeci et claudi. Hic ponitur quod ad gloriam christi pertinet quantum ad infirmorum curationem.

Caeci vero, qui in templo sunt, significant eos, qui excaecati sunt per ignorantiam.

Is. LIX, 10: palpavimus sicut caeci parietem. Claudi dicuntur, qui per vias ambulant iniquorum. III Reg. XVII, 28: ut quid claudicatis in duas partes? et isti accedunt ad christum in templo, et sanat eos. Et congruit huic facto locus, per quod significatur quod morbi spirituales non curantur nisi in ecclesia. Facto ostendit, quia pueri clamaverunt, supra, benedictus qui venit in nomine domini. Is. XXXV, 4: ecce dominus veniet, et salvabit nos; tunc aperientur oculi eorum.

Sequitur indignatio sacerdotum, unde dicit videntes autem principes sacerdotum et Scribae... Indignati sunt.

De talibus dicitur II ad Tim. III, 13: semper proficiunt in peius. Et primo ponitur reprehensio; secundo inquisitio; tertio responsio.

Circa primum tria.

Primo ponitur causa indignationis; secundo ponitur indignatio; tertio ponitur confutatio.

Unde videntes mirabilia quae fecit, scilicet caecos illuminari etc., et non minus fuit quod ementes et vendentes eiecit.

Hoc enim videntes dicebant ad eum conversi, mirabilia testimonia tua, ideo scrutata est ea anima mea, Ps. Cxviii, 129. Item videntes pueros clamantes hosanna etc., debebant moveri ad reverentiam. Supra XI, 15: abscondisti ea a sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis. Mc. IV, 12: ut videntes non videant.

Unde isti pueri laudabant, sed isti sapientes indignati sunt et dixerunt ei audis quid isti dicunt? quasi dicerent, non est iustum quod homo purus sustineat laudari ut deus. Act. XII, 22 s. Quia Herodes sustinuit ut honoraretur ut deus, ideo percussus est ab Angelo, et consumptus vermibus expiravit: in quo datur nobis exemplum quod si laudamur supra nos, quod non debemus sustinere. Sed ipse non poterat laudari supra se, quia ipse deus erat.

Sequitur reprobatio. Et primo reprobantur verbo; secundo facto.

Iesus autem dixit eis, utique.

Dominus valde sapienter respondet. Intendebant quod si reprimeret pueros, quod ipsi haberent propositum: si non, haberent accusationem erga eum. Sed dominus ita sapienter respondet, quod nec pueros reprobavit, nec ipsi habuerunt unde calumniari possent.

Unde dixit utique audio, sed nihil contra me dicunt. Sed David dicit ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem.

Non dicit dixisti sed perfecisti, quia quod tales pueri laudant deum, hoc est ex divina inspiratione, quia dei perfecta sunt opera, Deut. XXXII, 4. Unde non ex industria, sed a spiritu sancto. Sap. X, 21: qui linguas infantium facit disertas.

Sed quomodo dicit infantes, quia tales non possunt loqui: ergo nec laudare? dico quod non dicuntur infantes propter aetatem, sed propter simplicitatem, quia a malitia immunes. Apostolus I Cor. XIV, 20: nolite pueri effici sensibus, sed malitia parvuli estote. Item lactentes dicuntur, quia a miraculis commovebantur: in miraculis commoveri est quidem ut lac, quia lac absque difficultate bibitur, sic isti cum dulcedine per miraculum adducuntur ad fidem.

Ad Hebr. V, 12: facti estis quibus lacte opus est, non solido cibo.

Et relictis illis abiit foras extra civitatem in bethaniam. Hic confutat facto.

Et primo facto quod fit circa se; secundo facto quod fit circa ficulneam.

Dicit ergo quod relictis illis, abiit foras. Et derelictio illa fuit signum, quod ipsi derelinquerent eum. Ier. LI, 9: curavimus Babylonem, et non est sanata. Et transit in bethaniam, in domum obedientiae: ibi enim moratur iesus, ad Rom. VI. Et mansit ibi, quia in obedientibus sibi manet.

Act. V, 29: obedire oportet deo magis quam hominibus. Et non solum in bethaniam, sed in quemcumque obedientem. Unde Io. XIV, V. 15: si quis diligit me, sermonem meum servabit, et sequitur, et mansionem apud eum faciemus.

Mane autem revertens in civitatem esuriit. Hic ponitur confutatio sub quodam figurali facto. Et primo ponitur factum; secundo discipulorum admiratio.

Circa primum primo ponitur occasio miraculi faciendi; secundo sterilitas arboris; tertio maledictio; quarto effectus.

Dicit ergo mane revertens in civitatem esuriit. Per hoc significatur sollicitudo, quam habebat de salute Iudaeorum.

Unde mane venit sicut operarius sollicitus de diaeta sua, sicut supra XX, 1, quod simile est regnum caelorum patrifamilias, qui exiit primo mane conducere operarios in vineam suam.

Esuriit, et corporaliter et spiritualiter, quia semper desiderat facere voluntatem patris; Io. IV, 34: meus cibus est ut faciam voluntatem eius, qui misit me. Item corporaliter.

Sed quomodo? cum esset deus, omnia in potestate sua habebat, unde quando volebat, ieiunabat; unde supra IV, 2: ieiunavit quadraginta diebus et quadraginta noctibus; sed, quando voluit esuriit.

Et videns fici arborem. Sed quare magis in ficu hoc miraculum fecit? quia arbor humidissima est. Unde quod statim aruit, evidentissimum fuit miraculum. Et significat Iudaeam propter duo: tum quia ficus profert grossos, qui citius maturescunt, et isti fuerunt apostoli, qui maiores fuerunt.

Item fructus iste sub una cortice multa habet grana, sicut sub una lege fuerunt multi.

Et ista erat secus viam, idest christum, quia in expectatione fuit, et non voluit ad viam venire: ipse enim est via; Io. XIV, 6: ego sum via, veritas et vita; et Is. XXXVI, 21: haec via, ambulate per eam. Venit ad eam.

In marco habetur quod venit ad videndum si aliquid inveniret.

Sed quid est? tunc non erat tempus ficuum.

Dicendum quod aliquando Scriptura aliquid ponit, non quod ita sit, sed propter aliquem effectum: unde non venit ut quaereret, sed venit propter suspicionem discipulorum; unde venit propter miraculum exercendum.

Venit ad eam, quando visitavit Iudaeam.

Lc. I, 78: visitavit nos oriens ex alto. Ista habet folia, scilicet observantias legales; sed non fructum. Sic aliqui quamdam speciem honestatis habent, licet interius mali et perversi sint.

Sequitur maledictio et ait illi: numquam ex te fructus nascatur. Videtur quod iniuste egerit, quia non erat tempus ficuum. Item videtur quod intulerit iniuriam possessori: vide quod sicut verba domini sunt quaedam figura, sic facta. Aliquando dominus vult manifestare suam doctrinam, et tunc manifestat eam in hominibus; aliquando suam potentiam punitricem, et tunc manifestat eam in aliis. Unde exercuit ibi potestatem, ut ostenderet quod Iudaea sterilis futura esset, sicut habetur Rom. XI. Sic aliquando contingit quod aliqui mali interius, exterius autem virentes, siccantur a domino ne alios corrumpant. II ad Tim. III, 8: homines corrupti mente, et reprobi circa fidem, sed ultra non proficient. Lc. XIII, 7: ecce tres anni sunt ex quo venio quaerens fructum in ficulnea hac, et non invenio. Abscinde eam.

Sequitur effectus et arefacta est continuo ficulnea. Ps. XXI, 16: aruit tamquam testa virtus mea, quia in tempore discipulorum Iudaismus aruit, et post legalia aruerunt crescente evangelio. Et ipsi facti sunt abominabiles, terra fructifera versa est in amaritudinem a malitia inhabitantium in ea, ps.

Cvi, 34.

Et videntes discipuli mirati sunt.

Hic primo ponitur admiratio; secundo admirationis satisfactio.

Dicit et videntes discipuli mirati sunt. Sicut mirantur homines quando videtur animus bonus, et cito arescit, sic isti mirantur quomodo tam cito aruit.

Respondens autem iesus etc..

Hic satisfacit. Et primo ostendens virtutem fidei: unde dicit amen dico vobis. Supra eamdem sententiam posuit, sed hic exponit; unde dicit si habueritis fidem, et non haesitaveritis; quare fides firma debet esse sine haesitatione; Iac. I, 6: postulet autem in fide nihil haesitans. Non solum de ficulnea facietis: ipse enim per fidem inhabitat in homine, et operatur in homine; ideo sicut ipse facit et ille in quo habitat. Si dixeritis monti huic, tolle et iacta te in mare, fiet.

Quidam dicunt quod numquam factum est.

Dicit Hieronymus quod multa fecerunt apostoli quae scripta non sunt. Item si non legitur ab eis factum, legitur ab aliis viris apostolicis fuisse factum, ut de quodam Gregorius narrat, ut dictum est supra. Item dominus non dixit quod fieret, sed quod posset, si necessitas esset; sed necessitas non se obtulit.

Spiritualiter per montem intelligimus diabolum. Unde si diabolo dixeritis iacta te in mare, idest in infernum, ita fiet.

Vel in mare, idest in malos homines. Vel per mare superbia. Ps. Lxxxix, 2: antequam montes fierent, aut formaretur terra et orbis, a saeculo et usque in saeculum tu es deus.

Unde si dixeritis, superbo, tolle, a iustis, et iacta te in mare, idest in malos homines.

Vel per montem christus, unde si dixeritis monti huic, idest christo, tolle te, scilicet a Iudaeis, et iacta te in mare, idest in gentiles, qui sunt mare per turbulentiam.

Act. XIII, 46: quia indignos vos reputastis aeternae vitae, ecce convertimur ad gentes.

Item tangit fidei virtutem quantum ad orationem; quia quaecumque petieritis in orationes credentes, accipietis; supra II, 7: petite et accipietis.