Lectio 4

In parte praecedente dominus confutavit adversarios; nunc commendat discipulos credentes etc. Praesentia assumpta matris et fratrum.

Primo ponitur praesentia; secundo denuntiatio; tertio discipulorum commendatio.

Dicit ergo adhuc eo loquente.

Sed hic est quaestio litteralis, quare lc.

C. VIII, 19, ubi ponuntur eadem verba quae dicta sunt, non ponuntur verba quae sequuntur, sed subditur: factum est autem cum loqueretur, extollens vocem quaedam mulier etc.. Et ita videtur esse contrarietas.

Solvit Augustinus: quod absque dubio ita dictum est, ut matthaeus narrat, quod adhuc eo loquente, idest dum esset in narratione etc..

Sed potest esse quod contigerit quod Lucas dicit, et quod iste: et potest esse, quod Lucas praeoccupet, vel ad ordinem suae memoriae referat.

Ecce mater eius, et fratres stabant foris etc.. De matre nulla dubitatio quin sit illa, de qua dictum est I cap.; de fratribus autem potest esse quaestio.

Et quia fit mentio de fratribus, ideo est occasio haeresis, quod cum virgo genuisset iesum, ioseph cognovit mariam et genuit inde filios; quod haereticum est, quia post partum virgo inviolata permansit. Fuit etiam opinio, quod isti essent filii ioseph de alia uxore. Sed hoc nihil est, quia credimus, quod sicut mater iesu fuit virgo, sic ioseph, quia virgini virginem commendavit: et sicut in fine, sic etiam et in principio.

Qui sunt ergo isti fratres? Hieronymus dixit quod fratres dicuntur multis modis. Aliqui enim fratres natura, sicut supra I: Iacob genuit Iudam et fratres eius. Aliquando fratres qui sunt unius gentis: Deut. XVII, 15: non poteris constituere regem, qui non sit frater tuus. Aliquando religione, ut omnes christiani, ut infra XXIII, 8. Et in hoc inolevit consuetudo quod homines eiusdem religionis dicuntur fratres. Aliquando homines de una parentela, ut iosue II, 12, detisque mihi signum ut salvetis patrem meum, et matrem, et fratres. Aliquando omnes homines, qui ab uno patre, scilicet deo; Mal. II, 10: numquid non est pater unus omnium? numquid non deus unus creavit nos? quare ergo unusquisque despicit fratrem suum? nullo istorum modorum dicuntur hic fratres domini; ideo uno modo dicuntur fratres, quia consanguinei. Unde Gen. XIII, 8 dixit Abraham ad Lot, fratres enim sumus, quamvis Lot nepos esset Abraham. Sic isti fratres erant, quia consobrini erant.

Consequenter ponitur denuntiatio poenitentiae eorum dixit autem ei quidam: ecce mater tua et fratres tui foris stant quaerentes te. Quare hoc dixerit, et qua necessitate, exponitur in Luca VIII, 19 quia tanta erat multitudo, quod non poterant intrare.

Mystice per matrem significatur synagoga; unde Cant. III, 11: egredimini, et videte regem Salomonem in diademate quo coronavit illum mater sua. Et fratres, idest Iudaei, qui foris stant derelinquentes christum; iob VI, V. 15: fratres mei dereliquerunt me. Quaerunt, sed non inveniunt, ut habetur ad rom.

C. IX, 31: Israel sectando legem iustitiae, in legem iustitiae non pervenit.

At ille respondens etc.. Ponitur responsio christi: et duo facit.

Primo confutat interrogantem; secundo commendat discipulos, ibi et extendens manum etc..

Dicit autem ipse quae est mater mea et qui sunt fratres mei? ex isto loco quidam negaverunt christum sumpsisse carnem vere, sed phantastice. Unde exponebant: non est haec mater mea, neque hi fratres mei. Quod est contra apostolum ad Gal. IV, 4: misit deus filium suum factum ex muliere etc.. Item ad Rom. I, 3: qui factus est ex semine David secundum carnem. Item dominus eam recognovit in cruce: mulier, ecce filius tuus, ut habetur Io. XIX, 26.

Chrysostomus. Quare inquit dominus: quae est mater mea, et qui sunt fratres mei? et dicit duo; quorum unum est sanum, aliud non. Dicit enim quod mater et fratres aliquid humanum passi sunt, quia videntes christum praedicantem, et turbam sequentem, elationem habuerunt; ideo volebant quasi quamdam gloriam habere; ideo dominus voluit ostendere, quod illud quod faciebat, non habebat ex eo quod assumpserat ex matre, sed ex patre.

Haec positio partim sana est: nam quantum ad fratres sana est, quia sic habetur io.

C. VII, 5: neque enim fratres eius credebant in eum. Sed de matre domini non sana est, quia creditur quod numquam peccavit, nec mortaliter, nec venialiter: de ea namque dicitur Cant. IV, 7: tota pulchra es, amica mea, et macula non est in te. Et Augustinus: cum de peccato agitur, nullam prorsus volo de ea fieri mentionem.

Solvit ergo aliter Hieronymus, quod iste qui denuntiavit, insidiose denuntiaverat: volebat enim explorare, an ita intenderet spiritualibus, quod non curaret de temporalibus.

Ideo affectui respondet. Unde nec matrem plus dilexisset, nisi plus spiritualitatis habuisset. Unde dicit quae est mater mea? non eam matrem esse negat, sed intendit prohibere inordinatum affectum. Unde supra X, 37: qui amat patrem aut matrem plusquam me non est me dignus.

Consequenter ponitur commendatio discipulorum. Et primo commendat discipulos; secundo universaliter omnes credentes.

Dicit ergo et extendens manum in discipulos dicit: ecce mater mea; quasi dicat: plus diligo istos quam affectus matris meae vel fratres; praeponendus enim est affectus spiritus sancti.

Et non solum extendit ad istos, sed ad omnes. Unde dicitur quicumque fecerit voluntatem patris mei qui in caelis est, ipse meus frater, soror et mater est. Habebat enim generationem caelestem et temporalem: unde praeponit caelestem temporali. Illi enim qui faciunt voluntatem patris mei, illi attinent ei secundum generationem caelestem; unde Io. VIII, 39: si filii Abrahae estis, opera Abrahae facite. Ipse enim venit ut faceret voluntatem eius, ut habetur Io. IV, 34: V, 30 et VI, 38.

Frater dicit quantum ad firmiores, et soror quantum ad debiliores.

Sed quid est quod dicit et mater est? dicendum quod quilibet fidelis, qui facit voluntatem patris, scilicet qui simpliciter obedit, ille frater est, quia similis est ei, qui voluntatem patris implevit. Qui autem non solum facit, sed alios convertit, generat christum in aliis, et sic fit mater. Sicut e contra occidit christum in aliis, qui provocat eos ad malum. Apostolus ad Gal. IV, V. 19: filioli mei, quos iterum parturio, donec formetur christus in vobis.