Lectio 4

Sequitur et cum venisset iesus trans fretum. Quia posita sunt miracula, quibus dominus liberavit multos a periculis exterioribus; hic ponuntur miracula, quibus fit liberatio a periculis interioribus, sive spiritualibus. Et primo ponitur miraculum; secundo effectus, ibi at illi exeuntes abierunt in porcos.

Et circa primum primo ostenditur malitia Daemonum quantum ad saevitiam quam in homines exercent; secundo quantum ad impatientiam, ibi et ecce clamaverunt etc.; tertio quantum ad nequitiam, quia animalibus brutis nocuerunt, ibi Daemones autem rogabant eum etc..

Circa primum primo locus describitur; secundo saevitia Daemonum declaratur.

Erat quaedam regio quae dicebatur regio gerasenorum. Gerasa interpretatur colonum eiiciens vel advena appropinquans quia prope gentiles. Occurrerunt ei duo habentes Daemonia. Ostenditur saevitia, primo quia opprimebant eos; secundo quia homines decipere nitebantur.

Sed quaeritur quare alii evangelistae non faciunt mentionem nisi de uno; iste de duobus.

Dicendum quod sine dubio duo fuerunt; sed unus fuit magis famosus.

Et erant saevi, quia nocebant non solum corporaliter, sed etiam spiritualiter.

Unde in monumentis habitabant, ut inducerent hominibus terrorem. Unde error fuit, quem quidam posuerunt, quod Daemones aliquam animam reducerent in corpus mortuum, ut legitur de simone mago; sed hoc nihil erat, sed fingebant Daemones ad homines decipiendum.

Unde dicit Porphyrius, quod genus Daemonum est fallax. Unde isti magi maxime utuntur corporibus mortuorum: quare habitabant Daemones in sepulcris; Is. Lxv, 4: qui habitant in sepulcris, et in delubris idolorum dormiunt. Erant enim tam saevi, ut nemo posset transire per viam illam: quia in via hac qua ambulabam, absconderunt superbi laqueum mihi, Ps. Cxli, 4, superbi, idest Daemones.

Sed ostenditur eorum impatientia, quia christi praesentiam non ferebant; unde dicitur clamaverunt: et in hoc ostenditur impatientia; Is. Lxv, 14: clamabitis prae dolore cordis, et prae contritione spiritus ululabitis.

Item fatentur dei potentiam dicentes quid nobis et tibi, iesu fili dei? vere nihil, quia nulla convenientia christi ad belial.

Sed quare hoc dicebant? quia graviter puniebant homines: et audierant, quia christus deberet eis potestatem amovere. Unde voluerunt dicere: et si aliis nocuimus, tibi non nocuimus, quare non debes nos gravare. Item confitentur filium dei. Et in hoc confunduntur Ariani, quia si non sanctis credunt, saltem Daemonibus credant.

Sed contra, quia videtur quod non cognoverunt eum: quia I ad Cor. II, 8: si cognovissent, numquam regem gloriae crucifixissent etc..

Sed dicendum, quod quando dominus volebat, humanitatem ostendebat, ita quod se eis occultabat.

Quare venisti ante tempus torquere nos? sciunt Daemones quod in die iudicii Daemones debent suscipere maius tormentum cum dicetur ite maledicti, in ignem aeternum. Item credunt aliqui quod Daemones usque in diem iudicii non patiuntur poenam sensus, sed poenam damni: et hoc pro isto verbo quia venisti ante tempus. Sed contra hoc est quod dicit Damascenus: hoc hominibus mors, quod Angelis casus. Sed homines cum moriuntur, statim recipiunt poenam sensus, sic Angeli qui ceciderunt. Quidam dicunt quod ignem suum semper secum portant.

Sed quomodo potest hoc fieri, quia iste ignis corporeus est? dicendum, quod licet hic ignis sit corporalis, habet tamen aliquid spirituale: unde cruciat per modum cuiusdam alligationis; spiritus enim excedit naturam corporis, sed deus alligat spiritus corporibus; sicut cum alligatur anima corpori, dat corpori ut moveatur secundum voluntatem animae: sicut si datur aliqua praelatura alicui in aliqua ecclesia, ipso non existente in eadem; sic licet iste ignis sit corporeus, ratione spiritualitatis potest agere.

Torquere nos etc.. Magnum tormentum reputant quod non possint hominibus nocere.

Sed si essent in inferno, non possent ita nocere; et ita tormentum eis magnum est intrare in infernum.

Erat autem non longe ab eis grex multorum porcorum pascens. Hic tangitur malitia, quia non solum hominibus nocent, sed et brutis. Grex porcorum: unde patet quod hoc non erat in Iudaea, quia Iudaei non utuntur porcis.

Si eiicis nos, mitte nos in porcos.

Sed quare non petierunt quod mitteret eos in homines? quia ipsi videbant eum sollicitum circa curam hominum.

Sed quare in greges porcorum? quia erant magis vicini. Item quia est animal valde immundum.

Unde ad designandam immunditiam permisit intrare in porcos: et hoc videtur significari iob XL, 22: numquid multiplicabit ad te preces, aut loquetur tibi mollia? sequitur christi concessio et ait illis: ite etc..

Sed videtur dominus audisse Daemones.

Dicendum quod non audivit; sed ex sua sapientia sic fieri permisit, et ordinavit, ut ostendatur malitia Daemonum, quia nisi dominus cohiberet, ita ruerent in homines, sicut ruerunt in porcos. Sed quando dominus permittit aliquid Daemonibus, non totaliter permittit sed imponit eis fraenum, ut in iob II, 6. Unde ad hoc designandum permisit eos ruere in porcos. Item ad designandum quod nihil possunt nisi ex dei permissione.

Item ut homo suam dignitatem cognosceret, cum ad salutem unius hominis tot millia porcorum permiserit interfici.

Sequitur executio mandati et magno impetu abiit totus grex per praeceps in mare; in quo denotatur quod nullus a diabolo totaliter potest extingui, nisi porcum se exhibeat, idest totaliter immundum. Unde habetur Apoc. XVIII, 21: hoc impetu mittetur Babylon civitas illa magna; II Petri II, 13: hi velut irrationabilia pecora peribunt, percipientes mercedem iniustitiae etc..

Sequitur pastorum admiratio; unde pastores fugerunt et nuntiaverunt haec omnia. Unde profecti nuntiaverunt triste et laetum: triste de porcis; sed laetum de daemoniaco curato.

Per istos pastores signantur principes synagogae, qui propter temporalia, quantumcumque possunt, contradicunt christo.

Consequenter sequitur totius populi admiratio et ecce tota civitas exiit obviam iesu, et viso eo rogabant eum ut transiret a finibus eorum. Et quare? quia multa damna eis fecerat, ideo timebant, quod si plus ibi moraretur quod plura eis faceret damna. Sic aliqui propter detrimentum temporale timent esse cum christo, ut habetur Is. XXX, 11: declinate a me semitam: cesset a facie nostra sanctus Israel.

Vel aliter. Quia non ex malitia, sed ex devotione, quia indignos se reputabant. Simile dixit Petrus: recede a me, quia homo peccator sum.