Lectio 1

Supra posuit miracula contra pericula corporalia; hic ponit miracula contra pericula spiritualia: et secundum hoc duo facit.

Primo ostendit quomodo subvenit sibi occurrentibus; secundo quomodo inquirit quos salvet, ibi et circuibat iesus omnes civitates et castella.

Circa primum primo ponit remedium contra peccatum; secundo contra mortem, ibi haec illo loquente ad eos etc..

Circa primum primo ponit remedium contra peccatum remittendo; secundo peccatores ad se trahendo, ibi et factum est discumbente eo in domo etc.. Et primo ponit quaedam praeambula ad beneficium; secundo ponit beneficium ipsum, ibi ut autem sciatis etc.. Et primo ponitur locus; secundo devotio offerentium, ibi et ecce offerebant ei paralyticum.

Dicit ergo ascendens iesus in naviculam transfretavit. Et continuatur haec pars, quia rogabant eum ut ab eis discederet, ideo ascendit navem. Unde dat intelligere quod si dicant aliqui, recede a nobis, viam mandatorum tuorum nolumus, iob XXI, V. 14, statim recedit; unde ascendit in naviculam.

Haec navicula significat crucem, vel ecclesiam. Et venit in civitatem suam, scilicet in civitatem gentium, quae sibi datae sunt. Unde in Ps. II, 8: postula a me, et dabo tibi gentes haereditatem tuam.

Sed est quaestio, quare marcus et Lucas dicunt istud esse factum in capharnaum; hic vero habetur quod in Nazareth, quae erat civitas sua.

Dicendum quod quaedam erat civitas christi ratione nativitatis: et haec erat bethlehem; quaedam ratione educationis; et haec erat Nazareth; quaedam ratione conversationis et operationis miraculorum: et sic capharnaum.

Ideo bene dicitur in civitatem suam. Unde dicitur Lc. IV, 23: quanta audivimus facta in capharnaum, fac et hic in patria tua.

Augustinus aliter solvit, quia capharnaum inter alias civitates Galilaeae erat magis famosa: unde erat quasi metropolis. Et sicut si aliquis esset de aliqua villa iuxta Parisius diceretur quod esset de Parisius propter notitiam loci; sic dominus, quia erat de finibus capharnaum, dicebatur inde esse.

Vel aliter, quia praetermittunt aliquid evangelistae, unde aliquid potest addi, quod videlicet transivit per Nazareth, et venit in capharnaum: et tunc obtulerunt ei.

Ecce offerebant ei paralyticum.

Hic tangitur devotio offerentium: unde in marco tangitur, quod quia non poterant transire, posuerunt per tegulas.

Iste paralyticus significat peccatorem in peccato iacentem; unde sicut non potest paralyticus se movere, sic nec iste. Illi autem qui portant eum, sunt illi qui suis monitionibus portant eum ad deum.

Videns autem iesus fidem illorum etc.. Ponit beneficium: ubi possumus tria videre.

Primo quid movit iesum; secundo quid sit quod requiritur; tertio disceptationem contra beneficium.

Curat aliquando dominus aliquem propter fidem suam, aliquando propter preces suas, et aliorum. Videns ergo fidem illorum dixit, unde dicitur Mc. XI, 24: quicquid orantes petitis, credite quia accipietis, et fiet vobis.

Confide, fili. Quid ergo requiritur? fides; Ps. Cxxiv, 1: qui confidunt in domino sicut mons sion; non commovebitur in aeternum qui habitat in ierusalem. Et Act. XV, 9: fide purificans corda eorum.

Remittuntur tibi peccata tua. Hic tangitur beneficium. Sed quid est quod iste petebat? sanitatem corporis, et dominus dat sanitatem animae. Ratio est, quia peccatum erat causa aegritudinis, sicut in Ps. XV, 4: propter iniquitates eorum multiplicatae sunt infirmitates eorum. Unde fecit deus sicut bonus medicus qui causam curat.

Deinde ponit disceptationem contra beneficium, ibi et cum cognovisset iesus cogitationes eorum etc..

Dicit ergo ecce quidam de Scribis dicebant intra se: hic blasphemat. Et quare mirabantur? quia videbant hominem, et non videbant deum; solius autem dei est dimittere peccata: ideo dicebant eum blasphemum, iuxta illud iob XXXIV, 18: qui dicit regi apostata, qui vocat duces impios etc..

Et cum vidisset iesus cogitationes eorum, dixit: ut quid cogitatis mala in cordibus vestris? hic confutat eos tripliciter: sua cognitione, verbo et facto; cognitione, quia sicut soli deo pertinet dimittere peccata, sic cognoscere secreta cordis; Ps. VII, 10: scrutans corda et renes deus. Cum vidisset, quia solus scit cogitationes hominum. Et primo reprehendit eorum nequitiam, ut quid cogitatis mala in cordibus vestris? quia blasphemum eum dicebant; Is. I, 16: auferte mala de cogitationibus vestris.

Quid est facilius etc.. Hic ponit confutationem.

Sed videtur male arguere dominus, quia arguit a minori affirmando: facilius enim videtur sanare corpus, quam sanare animam.

Sed exponit sic Hieronymus: facilius est dicere quam facere; verum quantum ad factum, fortius est animam quam corpus sanare; sed quantum ad potestatem, eadem est potestas utrobique. Sed si ad dictum referatur, videmus quod mendaces cito mentiuntur, ubi non possunt deprehendi: in his enim quae apparent, deprehendi possunt, sed non in his quae latent. Unde in his audacter loquuntur ubi deprehendi non possunt. Facilius est ergo dicere, si non possitis cognoscere.

Ideo ut autem sciatis quia filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata. Ostendit facto. Et primo ponitur finis operationis; secundo modus; tertio efficientia.

Unde dicit. Et propter hoc ut sciatis quia filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata; tunc ait paralytico: surge, tolle lectum tuum, et vade in domum tuam.

Per hoc manifestat se deum. Supra I, 21.

Ipse enim est qui salvum faciet populum suum a peccatis eorum.

Dicit quod filius hominis, et dicit in terra, et elidit duplicem errorem, scilicet Nestorii et Photini. Dicebat Nestorius quod filius hominis, et filius dei erant duo supposita: nec poterat dici de uno quod dicitur de altero; unde non poterat dici: iste puer creavit stellas. Ideo dicit hominis; quia dei est dimittere peccata.

Item contra Photinum, qui dicebat, quod christus acceperat initium de virgine maria, et merito acquisivit divinitatem: et nitebatur super illud infra XXVIII, 18: et data est mihi omnis potestas in caelo et in terra; ideo dicit in terra. Unde baruch III, 38 dicitur: post haec in terris visus est, et cum hominibus conversatus est.

Habet potestatem.

Videtur quod per hoc non ostendatur, quia etiam ipsi apostoli habebant potestatem. Sed dicendum quod ipsi habebant per viam administrationis, non auctoritatis.

Hoc autem quod dicitur ut autem sciatis etc. Dupliciter potest legi: vel ut sint verba evangelistae, et ita fuit narratoria; vel sint verba christi dicentis ut sciatis etc., et sic oratio est imperfecta, quia ipsi dubitabant.

Ideo, ut sciatis quia ego habeo potestatem dimittendi peccata, ait paralytico: surge etc.. Unde verbo curavit, quod proprium est dei, iuxta illud Ps. XXXII, 9: dixit, et facta sunt.

Tria habebat infirmus: iacebat in lecto, portabatur ab aliis, ire non poterat.

Quia ergo iacebat dixit surge; quia portabatur, praecepit ut portaret tolle lectum tuum; quia ire non poterat, dixit et ambula, dei enim perfecta sunt opera, Deut. XXXII, 4.

Similiter peccatori in peccato iacenti dicitur surge, a peccato per contritionem; tolle lectum, per satisfactionem; michaeae VIII, 9: iram domini portabo, quia peccavi ei. Et vade in domum tuam, in domum aeternitatis, vel in conscientiam propriam; Sap. VIII, 16: intrans in domum meam conquiescam in illa.

Sequitur executio surrexit, et abiit.

Videntes autem turbae, non Scribae, quia isti dedignabantur, timuerunt; Hab. III, 2: domine, audivi auditum tuum, et timui. Sed quo timore? quia glorificaverunt deum, quia omnia in deum retulerunt; Ps. Cxiii, 1: non nobis, domine, non nobis, sed nomini tuo da gloriam. Qui dedit potestatem talem hominibus.

Unde isti non contemnunt, sicut Scribae.

Sed quia dicitur hominibus, ideo Hilarius exponit: qui dedit talem potestatem hominibus ut fiant filii dei, ut in Io. I, 12: dedit eis potestatem filios dei fieri.