CAPUT XXXI.

De divisione virtutis intellectivae in partem superiorem et inferiorem.

Consequens est dicere de differentia intellectivae virtutis apprehensivae sive secundum rationes ordinis. Sciendum ergo, quod intellectiva virtus subdividitur per superiorem et inferiorem partem. Superior vero intelligentia dicitur ab Augustino. Est autem hujusmodi vis suprema inter apprehensivas ad cognoscendum veritatem increatam secundum imaginem vel speciem Trinitatis sibi a creatore impressam. Et imago Trinitatis secundum Augustinum determinatur secundum tria, memoriam, intelligentiam et voluntatem. Et memoria dicitur ipsa, vis in quantum est conservativa sive retentiva similitudinis primae veritatis per impressam similitudinem veritatis a creatore. Intelligentia, in quantum est perceptiva primae veritatis per impressam similitudinem veritatis a creatore. Voluntas vero secundum quod hic accipitur, est in quantum est amativa primae veritatis per infixum appetitum ejus a creatore. Vel aliter, memoria, ut hic dicitur, est vis intellectus superioris, qua rationalis creatura potest recogitare suum principium efficiens, per hoc quod non semper fuit : unde certum est quod ab illo fuit. Intelligentia vero est impressa vis intelligentiae superiori, qua potest cogitare praesentem primam veritatem, ut praesentem lucem sibi et contemplationis causam. Voluntas est vis intelligentiae superioris, qua terminatur sive inclinatur ad ipsam primam veritatem ut in finem.

Nota ergo, quod secundum hanc vim sunt impressa nobis judicia veritatis circa principia scientiarum, ut de quolibet dicitur affirmatio vel negatio, omne totum est majus sua parte, et hujusmodi, quae dicuntur esse manifesta naturae cujuslibet addiscentis per lumen similitudinis primae veritatis secundum, illam partem nobis impressam, de quo Psalmista dicit, Signatum est super nos lumen vultus tui Domine . ''Nota etiam quod haec vis eadem est secundum substantiam cum intellectu. agente : sed. secundum quod consideratur haec vis ut natura quaedam, sic dicitur agens : secundum vero quod est apprehensiva, dicitur intelligentia sive mens.

Inferior autem vis intellectus si consideratur ut natura quaedam, sic dicitur intellectus possibilis, et actus ipsius sunt qui dicti sunt. Si vero consideretur ut vis apprehensiva, sic dicitur intellectus speculativus vel ratio,