PHILOSOPHIA PAUPERUM

 PRIMA PARS DE PHYSICO AUDITU.

 CAPUT I.

 CAPUT II. De materia.

 CAPUT III.

 CAPUT IV. De forma.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII. De diffinitionibus motus.

 CAPUT IX. De divisionibus motus.

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI. De aevo et aviterno.

 SECUNDA PARS DE COELO ET MUNDO.

 CAPUT I. Quod unus est mundus.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 TERTIA PARS DE GENERATIONE ET CORRUPTIONE.

 CAPUT I.

 CAPUT II. Opiniones de elementis.

 CAPUT III. De qualitatibus lemcniorum.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX. De mixtione.

 QUARTA PARS DE METEORIS.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII. De grandine qui dicitur lapis.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XL De rore.

 CAPUT XII. De pruina.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV. De quinque proprietatibus ventorum.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX. De casu fulguris.

 CAPUT XX. De effectibus fulminis.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV. De loco tonitrui et coruscationis.

 CAPUT XXV. Quam virtutem tonando Jupiter habeat.

 CAPUT XXVI. De terraemotu.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 CAPUT XXX. De cometis.

 CAPUT XXXI. De coloribus nubium.

 CAPUT XXXII. De galaxia.

 QUINTA PARS DE ANIMA.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT IV.

 CAPUT V. De potentiis animae vegetabilis.

 CAPUT VI. De potentiis animae sensibilis.

 CAPUT VII. De visu.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX. De olfactu.

 CAPUT X.

 CAPUT XL De tactu.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII. De objectis.

 CAPUT XIV. De sensu communi.

 CAPUT XV. De virtute quae est imaginatio.

 CAPUT XVI. De virtute imaginativa.

 CAPUT XVII. De somno ei vigilia.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX. De virtute motiva motu naturali.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII. De virtute motiva exteriori.

 CAPUT XXIV. De potentiis animae rationalis.

 CAPUT XXV. Utram intellectus habeat organum.

 CAPUT XXVI. De objecto virtutis intellectivae.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII. De virtute intellectiva separabili.

 CAPUT XXIX. De intellectu possibili.

 CAPUT XXX. De intellectu agente.

 CAPUT XXXI.

 CAPUT XXXII. De actu virtutis intellectivae.

 CAPUT XXXIII. De virtute motiva intellectiva.

CAPUT I.

De quibusdam praeambulis.

Postquam dictum est de corpore mobili ingenerabili et incorruptibili, dicendum est de corpore mobili generabili et corruptibili. Et primo de simplici, et postea de composito. Corpora autem. simplicia generabilia et corruptibilia sunt elementa. Unde nunc de elementis dicendum est, quae distincta sunt sub caelo in suis sitibus, ita quod illud quod est subtilius aliis, propinquius est caelo, sicut ignis quia subtilior est aere, propinquior est caelo quam aer, et aer quam aqua, et aqua quam terra. Primo ergo ponamus opiniones antiquorum Philosophorum de elementis. Secundo dicamus de primis qualitatibus illorum elementorum. Tertio de generationo et corruptione elementorum ad invicem, gratia cujus etiam di- camus de alteratione et aliis speciebus motus.

Antequam ponamus opiniones de elementis,nota quod elementum multis modis dicitur. Dicitur enim uno modo elementum, principium artis complexum, ut illud,omno totum est majus sua parte : et illud,de quolibet est affirmatio vel negatio vera vel falsa : et similia. Unde Aristoteles in libro Physicorum : Dispositio scientiae et veritatis est in omnibus his quae sequuntur principia aut elementa. Ibi appellat elementa principia. Dicitur etiam elementum, ut dicit Philosophus quinto Metaphysicae, commune omnibus rebus, quod est principium cujuslibet et in quolibet principium, sicut litterae dicuntur elementa vocis significativae ad placitum, et sic de aliis. Dicitur etiam elementum secundum specialiorem intellectum, principium cujuslibet corporis sensibilis mixti : et secundum hoc diffinitur elementum in libro Metaphysicae . ''Elementum est illud ex quo primo componitur res et est in eo, et non dividitur secundum formam in speciem, id. est, in aliam formam. Verbi gratia : In mixto est aqua cujus quaelibet pars est aqua, et si.-

reiliter de aliis elementis. Et secundum hoc distinguuntur quatuor elementa, scilicet ignis, aer, aqua, terra : quae omnia in materia communicant, sed non secundum formas, scilicet calidum, frigidum, siccum, et humidum : et ideo dicuntur contraria ratione suarum formarum. Unde substantiae nihil habent contrarium secundum materiam, sed secundum formam substantiae aliquid est contrarium.