CAPUT IV.

Utrum in homine sint tres animae realiter distinctae.

Dicendum est ergo de potentiis animae vegetabilis. Et primo de quodam quod supra tactum est, scilicet quod in homine non sint tres differentiae animae. Aliqui enim dubitaverunt de hoc et aliter senserunt. Volebant enim probare, quod tres sunt animae secundum substantiam in homine, hoc modo. Dicit Damascenus : " Quorum substantiae vel naturae sunt differentes, differentes habent operationes : et quorum substantia est eadem, et eadem est operatio : ergo quorum non sunt eaedem operationes, nec substantia est eadem : sed in homine, vegetabili, sensibili et rationali non sunt eaedem operationes : ergo nec eadem substantia. "

Ad idem, Unius causae immediatae est unus effectus, et plurium plures : sed propria et per se accidentia sunt effectus substantiae : ergo cum animae vegetabilis, sensibilis et rationalis diversa sint propria et accidentia innata, necesse est animam ponere particularem vel compositam, vel esse diversas secundum substantias.

Item virtus non est sine eo cujus est virtus : sed virtus vegetabilis est in embryone : dicit enim Aristoteles quod embryo vivit, et formantur membra secundum virtutem vegetabilem, quae existit in embryone : ergo necesse est ibi animam esse vegetabilem. Et si dicatur quod virtus potest esse sine eo cujus virtus, sicut dicit Philosophus, quod virtus bilis est in aere, non tamen est ibi ignis actualiter, nihilominus tamen potest haberi propositum per eumdem Philosophum, qui dicit quod licet sit ibi virtus ignis, non tamen operatur nisi excitata ab igne. Cum ergo virtus vegetabilis operetur in embryone, necesse est quod hoc faciat excitata ab eo cujus est virtus : et ita necesse est ibi esse animam vegetabilem actu : sed nondum est ibi anima rationalis : ergo non sunt eaedem in substantia.

Ad idem, Quaecumque sunt eadem in substantia, si unum est separabile, et reliquum : sed anima rationalis est separabilis : vegetabilis et sensibilis inseparabiles : ergo non sunt eaedem secundum substantiam.

Sed contra : Quidquid potest virtus inferior, potest et superior : sed anima rationalis superior est : ergo potest quidquid aliae duae possunt vel in se, vel in suis potentiis. Cum ergo natura nihil facit frustra, et rationalis sit sufficiens ad operationem illarum, non erit in homine nisi una anima, scilicet rationalis, quae habet vim vegetandi et sentiendi.

Item ad hoc facit quod dicit Commentator super tertio de Anima, qui reprehendit Platonem ponentem tres animas, et commendat Aristotelem ponentem unam animam solum.

Item Augustinus in: libro de Spiritu et anima dicit, quod una et eadem anima videt in oculo et audit in aure, imaginatur, ratiocinatur et intelligit.

Item dicitur in libro de Causis, quod operationes priorum permanent in posterioribus. Unde ponit, quod anima superiorum corporum a prima causa habet regere naturam inferiorum : sed ab intelligentia habet scire et intelligere, a seipsa vero movere corpora superiora ad instaurationem deperditorum in mundo. Cum ergo vegetabilis et sensibilis sint inferiores anima rationali : et ita manebunt posteriores operationes earum in anima rationali : ergo secundum hoc erit tantum una anima, scilicet rationalis in homine : ex quo est sufficiens causa per se ad. operationes aliarum. Quod concedimus. Tamen huic ultimae ratio-

in non est Insistendum, quia non. bene consonat Theologiae aut fidei.

Ad id quod primo objicitur, Quorum operationes, etc. Respondendum est quod illud Intelligitur quando operationes sunt ita diversae, quod una non ordinatur ad aliam : sed anima vegetabilis et sua operatio ordinationem habet ad sensibilem, et sensibilis ad rationalem : imo materiales sunt ad istam : unde non sequitur. Vel potest dici, quod vegetatio non solum est animae vegetabilis, imo eliam superiorum. Unde anima rationalis vegetat corpus, licet non in quantum rationalis. Potest etiam dici quod illa probatio non habet locum : quia vera est, cum operatio immediate exit a substantia non mediante potentia : sed hoc non est in aliqua creaturarum possibile : igitur non valet ratio.

Ad secundum dicitur, quod unius causae unus est principalis effectus : sed. non est idem effectus et operatio : effectus enim unus aliquando relinquitur ex diversis operationibus, et unius causae possunt esse operationes plures : ignis enim et lutum constringit et ceram resolvit.

Ad tertium dicendum, quod virtus vegetabilis est In embryone, non tamen ibi est anima vegetabilis, nec sensibilis, nec rationalis. Et si opponatur : igitur accidens est sine subjecto : consequentia non valet : quia virtus vegetabilis est accidens ejus cujus est virtus. Et ideo dico, quod est accidens embryonis, et est In illo ut in subjecto accidens, non tamen est virtus embryonis, sicut patet de loco, quia locus, alterius est locus, et alterius est accidens : est enim accidens locantis, unde in locante est sicut in subjecto : non tamen est quantitas locantis, sed est quantitas vel locus mensurans locatum. Ad illud quod objicitur, quod talis virtus non operatur nisi excitata, concedimus. Unde dicimus quod excitatur ab ipsa anima, vegetabili sive potentia, quae est in matrice recipiente semen :

unde statim colligatur matrici, unde oportet rumpi hoc vinculum antequam nascatur puer. Exemplum est in. ramo qui. inseritur trunco,qui vcgetatione trunci nutritur et augmentatur cum exteriori beneficio.

Ad quartum dicendum est, quod cum eadem sit anima vegetabilis, sensibilis et rationalis : vegetabilis et sensibilis a corpore separantur, id est, illa quee est vegetabilis et sensibilis, non tamen sub ratione vegetabilis et sensibilis. Si autem aliquis vellet inferre quod sint separabiles, in quantum vegetabilis et sensibilis, hoc sophisma est simile huic : Quaecumque sunt eadem secundum substantiam, si unum crescit, et reliquum : sed Socrates puer et Socrates senex sunt eadem secundum substantiam : ergo, etc. Si autem inveniatur ab Aristotele aliter dictum intelligendum est in diversis subjectis. Vel prior est, id est, universalior. Vel etiam, in. homine prior : quia prior est operatione vegetandi.

Ad verificationem autem hujus, scilicet quod illae tres potentiae non sunt differentes secundum substantiam, et simul sint, sic potest argui. Quia in homine moriente quando potentia rationalis recedit, non remanet potentia vegetandi nec sentiendi: remanerent autem si essent diversae secundum substantiam ab anima rationali secundum ordinem quem habuissent in sua generatione vel creatione : quia quae prima sunt In generatione sunt ultima in resolutione.

Ad idem est, quod uni perfectibili correspondet una perfectio, ita quod si perfectibile non est aliud secundum substantiam, nec perfectio erit aliud secundum substantiam vel essentiam : sed idem est secundum substantiam rationale, vegetabile et sensibile : ergo perfectio illorum erit eadem secundum substantiam : ergo in homine non differunt substantialiter rationale, sensibile et vegetabile.

Ad Idem potest induci ratio theologica. Quoniam cum anima vacat carnalibus desideriis, impeditur a contempta.

tione superiorum : ergo eadem est secundum substantiam : quia si diversae essent secundum, substantiam, tunc actus unius non dependeret ab actu alterius : et sic una non retardaretur ab actu suo proprio, propter actum alterius : sed cum hoc sit falsum, manifestum est quod non est nisi una anima. Rationes plures sunt ad utramque partem, de quibus supersedemus ad praesens.