CAPUT II.

Quod coelum est finitum

Antequam probemus caelum esse finitum, primo notandum est quod, sicut dicit Philosophus in tertio Physicorum , ''infinitum multis modis dicitur. Uno modo dicitur infinitum, quod impossibile est pertransire ex eo quod non est aptum transiri, ut est vox invisibilis : et sic dicitur infinitum negative, quasi non finitum, sive non. terminatum : et sic Deus dicitur infinitus. Alio modo dicitur infinitum, transitum habens, imperfectum autem : quamvis enim aptum natum sit habere transitum, non tamen habet : sicut quando aliquis pertransit aliquod spatium, sed non pervenit ad finem : et sic dicitur infinitum privative. Et his duobus modis aliquid est infinitum actu. Tertio modo dicitur infinitum secundum appositionem, sicut in quantitate discreta. Quarto modo dicitur infinitum secundum divisionem, sicut in quantitate continua. Quinto dicitur infinitum utroque modo, ut tempus. Et his tribus modis ultimis nihil est infinitum actu, sed tantum in potentia : et secundum hoc infinitum diffinitur in eodem sic : Infinitum est, cujus quantitatem accipientibus semper aliquid est accipere extra.

Restat probare quod coelum non est infinitum actu. Et primo probatur generaliter quod nullum corpus est infinitum actu, sic : Omne corpus habet superficiem : et omnis superficiei est terminus : ergo omne corpus est terminatum : sed omne terminatum est finitum : ergo omne corpus est finitum. Exinde potest in- ferri sic : Sed coelum est corpus : ergo caelum est finitum .

item specialiter probemus coelum esse finitum. Supponamus igitur quod inferius probatur, quod omne corpus est in caelo et nullum extra. Inde sic : Inter omnia corpora nobilius est coelum, est enim ingenerabile et incorruptibile, virtutem habens activam respectu inferiorum : omne autem agens nobilius est patiente, sicut dicit Philosophus : sed corpori nobiliori debetur nobilior forma : ergo cado debetur nobilior forma : sed forma sphaerica est nobilior omnibus formis, sive figuris corporabilibus, propior sui capacitatem et interminabilitatem., non enim habet principium neque finem, et est una superficie contenta, est enim sphaera figura plana una superificie contenta : ergo sphaerica forma debetur ocelo : igitur caelum est sphaericum sive rotundum. Praeterea nos videmus quando luna est semiplena, quod est arcualis : illa, autem figura non est nisi a circulo : circulus vero solummodo est in corpore rotundo : ergo luna est rotunda. Eadem ratione sol et omnia alia corpora supercaelestia sunt rotunda : ergo caelum est rotundum. Sed inde procedatur ulterius sic : Sed corpus rotundum sive sphaericum est in cujus medio intelli gitur punctum, a quo omnes lineae ducta) ad circumferentiam sunt aequales : ergo coelum habet medium : et omne medium habet extrema : sed quod habet extrema est terminatum sive finitum.

Item caelum probatur esse finitum in comparatione ad motum et ad mensuram ipsius motus quae est tempus. Omne enim quod movetur totaliter in certo tempore sive finito, finitum est : sed cOelum movetur totaliter in certo tempore sive finito, quia in uno die naturali : ergo coelum finitum est. Quod autem motus infinitus non possit mensurari tempore finito, demonstratur sic : Sit illud

tempus a B, ei dividatur per quatuor partes : una pars temporis mensurabit unam partem motus, et alius aliam, et sic de reliquis. Motus autem cum sit infinitus, nondum tota.Ii.tor mensuratus est a tempore finito : emo motus infinitus non m ensurabitur tempore finito. Eodem modo demonstratur quod motus linitus non mensuratur tempore inlinito, dividendo motum per quatuor partes : proportionabilia enim debent esse tempus et motus sicut subjectum et propria passio ipsius, ita, quod neutrum excedat reliquum : et sic si tempus mensurans motum est lini tum, et motus est linitus : et si. motus est linitus,aet corpus quod movetur, est finitum : restat ergo quod caelum est Unitum,