PHILOSOPHIA PAUPERUM

 PRIMA PARS DE PHYSICO AUDITU.

 CAPUT I.

 CAPUT II. De materia.

 CAPUT III.

 CAPUT IV. De forma.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII. De diffinitionibus motus.

 CAPUT IX. De divisionibus motus.

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI. De aevo et aviterno.

 SECUNDA PARS DE COELO ET MUNDO.

 CAPUT I. Quod unus est mundus.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 TERTIA PARS DE GENERATIONE ET CORRUPTIONE.

 CAPUT I.

 CAPUT II. Opiniones de elementis.

 CAPUT III. De qualitatibus lemcniorum.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX. De mixtione.

 QUARTA PARS DE METEORIS.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII. De grandine qui dicitur lapis.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XL De rore.

 CAPUT XII. De pruina.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV. De quinque proprietatibus ventorum.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX. De casu fulguris.

 CAPUT XX. De effectibus fulminis.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV. De loco tonitrui et coruscationis.

 CAPUT XXV. Quam virtutem tonando Jupiter habeat.

 CAPUT XXVI. De terraemotu.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 CAPUT XXX. De cometis.

 CAPUT XXXI. De coloribus nubium.

 CAPUT XXXII. De galaxia.

 QUINTA PARS DE ANIMA.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT IV.

 CAPUT V. De potentiis animae vegetabilis.

 CAPUT VI. De potentiis animae sensibilis.

 CAPUT VII. De visu.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX. De olfactu.

 CAPUT X.

 CAPUT XL De tactu.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII. De objectis.

 CAPUT XIV. De sensu communi.

 CAPUT XV. De virtute quae est imaginatio.

 CAPUT XVI. De virtute imaginativa.

 CAPUT XVII. De somno ei vigilia.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX. De virtute motiva motu naturali.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII. De virtute motiva exteriori.

 CAPUT XXIV. De potentiis animae rationalis.

 CAPUT XXV. Utram intellectus habeat organum.

 CAPUT XXVI. De objecto virtutis intellectivae.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII. De virtute intellectiva separabili.

 CAPUT XXIX. De intellectu possibili.

 CAPUT XXX. De intellectu agente.

 CAPUT XXXI.

 CAPUT XXXII. De actu virtutis intellectivae.

 CAPUT XXXIII. De virtute motiva intellectiva.

CAPUT IV.

De impressionibus ignitis ascendentibus .

Ex istis igitur divisionibus vaporum, locorum, et causarum determinatur omne quod in alto vel in imo habet generari, facta prius divisione tali. Generatio talium aut ex vapore sicco tantum, aut humido tantum, aut ex utroque. Si ex sicco tantum, tunc materia omnis talis impressionis erit vapor terrae. Cum autem terra sit elementum solidum frigidum per naturam et siccum, ingressum in se calorem continet fortius, quia solidum : et incenditur facilius, quia siccum : et efficitur acutius penetrativum, quia siccum non retunditur de facili. Et ideo isto vapore diviso per tria loca secundum magis calidum et minus calidum, causantur ex eo impressiones ad minus undecim apparentes in aere : et de aliis si quae aliae apparebunt, erit simile AdminBookmark

citum. Si enim vapor vehementer calidus et siccus pertingat ad duas regiones aeris, scilicet inferiorem et mediam, eo quod frigus illarum non potest convertere ipsum, et sic transibit ad illam regionem quae dicitur aestus, et ibi facit impressiones quinque. Aut enim in omnibus partibus aequaliter est subtilis et bene tenuis et continuus aptus inflammationi ex calore loci, aut inaequaliter. Si inaequaliter, aut ergo habet inferius multas partes terrestres dilatabiles, aut non, sed paucas. Si multa habet terrestria inferius, tunc ibi de necessitate dilatabitur. Terrestre autem abundans repugnat elevationi ad aequalitatem partium aliarum : et calidum iterum igniens rarificando dilatatur, et partes plus calidae continue plus et plus tendunt in acumen, et efficitur ipsum sicut columna pyramidalis : et propter longinquitatem videtur de superiori esse dimissum : sicut perpendiculum quod inferius habet massam, et continue elevatur usque in sublimem chordam. Hoc igitur sic incensum ab aestu loci et ignis, dicitur a Philosophis ignis perpendicularis. Si autem est inaequaliter subtilis et calidus, sed subtus non habens multa terrestria quae dilatari queant propter causam dictam, tunc totum iterum propter eamdem causam inflammabitur, et vocabitur lancea propter longum subtile, quod protenditur in figura, et stat directum acumen habens supra, sicut et ignis perpendicularis. Si autem est aequaliter subtilis, bene tenuis., aequaliter aptus inflammationi, tunc etiam aequaliter ascendet in omnibus partibus. Aut igitur est aequaliter disgrcgabiiis a calore in omni parte dimensionis, et sic efficitur latum quasi rotundum natans in superficie aeris, et illud est quod vulgo vocatur candela accensa : licet enim latum sit in superficie, tamen videtur rotundum et sphaericum propter longitudinem nostri visus. Aut est aequaliter subtilis, sed non extensibilis nisi in partem unam propter materiae parvitatem, sicut corium quod extenditur ad

unam, partem, contrahitur in aliam : et tunc vapor ille accensus dicitur assub ascendens. Aut est aequaliter subtilis, sed non bene continuus nec adhaerens sibi, sed una pars ejus distans aliquantulum ab alia : et tunc videbitur assub ascendens post assub, sicut si evolarent scintillae de fornace. Et haec quinque conveniunt in hoc quod omnia evolant sursum in ignem, et nihil eorum descendit deorsum.