PHILOSOPHIA PAUPERUM

 PRIMA PARS DE PHYSICO AUDITU.

 CAPUT I.

 CAPUT II. De materia.

 CAPUT III.

 CAPUT IV. De forma.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII. De diffinitionibus motus.

 CAPUT IX. De divisionibus motus.

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI. De aevo et aviterno.

 SECUNDA PARS DE COELO ET MUNDO.

 CAPUT I. Quod unus est mundus.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 TERTIA PARS DE GENERATIONE ET CORRUPTIONE.

 CAPUT I.

 CAPUT II. Opiniones de elementis.

 CAPUT III. De qualitatibus lemcniorum.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX. De mixtione.

 QUARTA PARS DE METEORIS.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII. De grandine qui dicitur lapis.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XL De rore.

 CAPUT XII. De pruina.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV. De quinque proprietatibus ventorum.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX. De casu fulguris.

 CAPUT XX. De effectibus fulminis.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV. De loco tonitrui et coruscationis.

 CAPUT XXV. Quam virtutem tonando Jupiter habeat.

 CAPUT XXVI. De terraemotu.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 CAPUT XXX. De cometis.

 CAPUT XXXI. De coloribus nubium.

 CAPUT XXXII. De galaxia.

 QUINTA PARS DE ANIMA.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT IV.

 CAPUT V. De potentiis animae vegetabilis.

 CAPUT VI. De potentiis animae sensibilis.

 CAPUT VII. De visu.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX. De olfactu.

 CAPUT X.

 CAPUT XL De tactu.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII. De objectis.

 CAPUT XIV. De sensu communi.

 CAPUT XV. De virtute quae est imaginatio.

 CAPUT XVI. De virtute imaginativa.

 CAPUT XVII. De somno ei vigilia.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX. De virtute motiva motu naturali.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII. De virtute motiva exteriori.

 CAPUT XXIV. De potentiis animae rationalis.

 CAPUT XXV. Utram intellectus habeat organum.

 CAPUT XXVI. De objecto virtutis intellectivae.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII. De virtute intellectiva separabili.

 CAPUT XXIX. De intellectu possibili.

 CAPUT XXX. De intellectu agente.

 CAPUT XXXI.

 CAPUT XXXII. De actu virtutis intellectivae.

 CAPUT XXXIII. De virtute motiva intellectiva.

CAPUT XV.

De nunc aeternitatis.

Sequitur de nunc aeternitatis, de quo dicit Boetius in libro V de Consolatione philosophiae , quod nunc stans et non movens sese, semper aeternitatem facit. Quod melius intelligitur facta comparatione ad nunc temporis, imaginemur igitur lineam, et sit a g, et B sit punctum, et moveatur in illa linea ab a in c distinguens prius a posteriori. Prima autem parte pertransita, posteriorem dicimus pertranseundum. Similiter intelligo per a. G totum tempus, per b autem intellige ipsum nunc temporis, quod continue movetur ab a in o : et quod pertransitum est dicimus praeteritum. : quod autem pertranseundum est, dicimus futurum. Et sicut in linea ipsum B movens semper subtrahit a posteriori, et addit priori : sic ipsum nunc semper sub t rahit futuro, et addit praeterito . Et etiamsi B punctum staret in a et non moveretur, non esset prius nec posterius in linea. Sic si nunc temporis stetisset in principio temporis, non fuisset nunc praeteritum, nec futurum. Cum hoc autem nunc temporis imaginemur nunc aliquod quod stetisset ab aeterno, jam omnino in ista aeternitate non esset praeteritum vel. futurum, sed. totum praesens et fotum simul : ita quod est in aeternitate, sed non in tempore. Tota enim aeternitas est quoddam nunc indivisibile. Sed jam videtur quoddam summe mirabile, quod ipsum nunc aeternitatis, cum sit quoddam indivisibile, tamen extendit se per totum tempus, totum capiens etiam infinitum tempus. Item totum tempus capit, et tamen totum stat cum quolibet instanti temporis. Exemplum autem hujus est bonum, quod anima est in toto corpore, et tamen tota in qualibet parte. Item etiamsi anima simplex sit, partem et partem non habens sicut corpus, tamen per totum corpus se extendit. Adhuc est hic quoddam mirabile, quod in nunc aeternitatis quod est indivisibile, continetur tempus quod est divisibile in infinitum, et quod partes priores habet et posteriores. Exemplum ad. hoc intelligendum tale est. Dicit Augustinus, quod in eodem instanti temporis est radius solis in Oriente et Occidente, subito totum nostrum hemisphaerium illuminans. Hic igitur contingit reperire, quod in unico nunc temporis est prius et posterius in infinitum : quoniam naturaliter, etsi non secundum tempus, primo illuminatur sive immutatur pars propinquior, id est, propinquissima aeris, quam illa quae remotior est : et pars illa remotior, quam illa quae magis remota est : et sic contingit in infinitum partes invenire. Ex praedictis patet quid sit dicere, Deus est, Deus fuit, Deus erit: est enim sensus, Deus est in nunc aeternitatis, cui coexistit praeteritum tempus, praesens et futurum. Fatet etiam solutio cujusdam argumenti, quo probatur quod.Deus quidquid scit, nunquam sciet ejus contradictorie oppositum. In eodem enim instanti impossibile est scire aliquid contradictorie oppositum, sicut Socratem sedere et Socratem non sedere : sed nunc aeternitatis in infinitum est simplicius nunc temporis : ergo cum Deus sciat in nunc aeternitatis quidquid scit, nunquam sciet duo contradictione opposita : quod falsum est : scit enim me esse dum sum, et scit me non esse dum non sum. Patet solutio, inquam : quoniam nunc aeternitatis est cum qualibet parte temporis.