CAPUT II.

De solutione paralogismorum ducentium ad solOEcismum.

De solOEcismis autem secundum quid vel quod dicitur accidere sive generari solOEcismus, diximus prius in libro priori hujus scientiae. Quando autem solvendum est hujusmodi paralogismos, nunc dicendum est. Dicimus ergo, quod in ipsis orationibus erit manifestum, si qualiter ipsa oratio congrua ab incongrua dividatur, sit manifestum. Unde quamvis non distinguatur in eis multiplex vel interimatur, tamen solvendae sunt tales orationes per divisionem congrui sive continui ab incongruo sive incontinuo : omnes enim hujusmodi orationes ad solOEcismum ducentes hoc volunt scire et construere, quod oratio fit incongrua : et hoc patet maxime in commutatione casus obliqui in rectum vel recti in obliquum, vel obliqui in obliquum : secunuum mutationem enim casus maxime fit: potest tamen et fieri in aliis, sed in commutatione casus magis est manifestum, ut patet hic ubi commutatur accusativus in nominativum : ut putas omne quod tu dicis esse, hoc vere est? ita quod hoc sit nominativi casus, et omne quod accusativi: et assumat sic : dices autem quid sive aliquid esse lapidem : et constat ab accusativo et non sub nominativo : et concluditur, est ergo quid hoc esse lapidem : et commutat in conclusione nominativum et accusativum, aut notat subjunctionem solutionis ad paralogismum : ut si dicimus quod dicere lapidem, et non est dicere quod in nominativo, sed est dicere quod in accusativo : nec est dicere hoc in nominativo, sed est dicere hunc in accusativo. Cujus signum est, quod si dicat aliquis, putasne quem vere dicis esse, hunc est : ita quod accusativus verbo est supponere videatur : tunc statim ab omnibus videtur quod non loquitur Romane, hoc est, congrue : et ideo nullus talem concedit orationem : sicut nec concedit quod congrua in generum mutatione : ut si dicat, putasne quem tu dicis esse in foeminimo genere, est hic in masculino ? hanc enim nullus concedit: ergo nec illam.

Advertendum autem, quod in masculino et feminino differunt casus rectus et accusativus, et accusativus multum differt ad apparentem faciendum paralogismum. Lignum autem quod neutrius

generis est, et tres casus similes habet, quod quicumque alia neutra neque masculinum neque fOEmininum significant: nec hoc differt quoad vocem in commutatione accusativi in nominativum quod similes sunt nominativus et accusativus in voce : et ideo licet sit in re sicut in aliis, tamen in voce non differt: et ideo in voce non videtur facere paralogismum quare fit solOEcismus. Sed sic dicatur: Quod dicis esse, hoc est : Lignum autem dicis esse : ergo lignum est. Non videtur esse solOEcismus : quia accusativus et nominativus in neutro genere similes sunt : unde cum fit solOEcismus in talibus est secundum rem, non tamen est secundum vocem: lapis autem et omne quod proponitur articulare pronomen, hic, masculinam habent declinationem et casus difformes : et ideo in aliis magis apparet solOEcismus, ut patet.

Quod si quis dicat, putasne est hic in masculino genere, illa in foeminino? et concedente respondente, rursum quaerat de hoc qui fuit significatus per hir, an est hic Coriscus? et respondens dicit et ita, hic est Coriscus : et inferat opponens contra eum qui concessit primo, quod hic est illa : ergo hic Coriscus est illa. Solutio autem est, quod dicatur, quod non syllogizavit solOEcismum verum : quia commutavit hanc in illam, sub masculino fOEmininum assumens. Nec etiam si ponatur, quod Coriscus significat idem quod illa, sicut hic Coriscus est illa substantia : et non det sive concedat respondens illa idem significare in accidente generis et casus : tunc iterum non fit solOEcismus respondenti, quia non redargui videtur, quia non concessit oppositum : sed oportet respondentem et illa idem significare ad interrogare, hoc est, cum rei significatione interrogare concessionem respondentis. Si autem hic neque illa secundum rem, neque dat hoc respondens: tunc opponens nonsyllogizavit apparentem elenchum : neque quod hic est illa secundum rem, neque ad eum sive contra eum respondentem qui inter- rogatus est. Similiter autem oportet ad hoc quod videatur esse paralogismus, et illic in primo inducto exemplo lapidem in accusativo casu significare hic in casu nominativo : et propter hoc concedat respondens, si apparens debeat fieri solOEcismus : si autem hoc neque est secundum rem, neque datur a respondente, non est dicendum quod conclusio sit solcecistica, sive elenchi ad solOEcismum ducentis.

Apparet autem sive apparens elenchus fit in neutro : eo quod dissimilis in re similis videtur in voce casus nominativi neutri, ut nominativus et accusativus casus. Exemplum est, sitne verum dicere, quoniam est ista fOEmina id quod ait esse? esse autem istam ait aspidem : ergo ista est aspidem : mutatur rectus in obliquum qui est accusativus, aut autem pro nota disjunctionis solutionis ad paralogismum, dicimus quod necesse si ista quod ponitur in praemissa, non significat aspidem in accusativo casu,sed significat idem quod aspis in nominativo. Istam autem in accusativo significat aspidem in accusativo. et non nominativo Neque in alio exemplo in quo commulatur obliquus accusativus in rectum : ut si dicatur quaerendo, si quod dicis esse hunc, est hic: Dicis autem Cleonem esse : est ergo hic Cleonem : mutatio est nominativi in accusativum. Et solvendum quoniam non est hic in nominativo Cleonem in accusativo : dictum est enim in praemissa, quoniam quem in accusativo casu dicis esse hunc in accusativo casu, ille est hic in nominativo, et non in accusativo : et ideo non est hunc, sed hic : neque enim Romane (hoc est, Latine et congrue) dicetur si sic fiat interrogatio dicta, putasne si quem dicis esse, hunc est? quia accusativus supponere non potest verbo tertiae personae : et ideo patet quod solOEcismus est ex mutatione nominativi in accusativum. Alia iterum oratio similis est isti, ex mutatione obliqui in rectum : ut si quaeratur sic, putasne scis hoc? hoc autem est lapis: ergo tu

scis lapis. In praemii sa enim hoc est accusativi casus : assumit autem in nominativo cum dicit, hoc autem est lapis, et infert in nominativo secundum quod terminat transitionem verbi quando dicit, scis ergo lapis : et sic fit solOEcismus : unde aut nota subjunctionis est: unde non idem (hoc est, in eodem casu) significat hoc : quia in praemissa est in accusativo cum dicitur, scis hoc : cum autem dicitur, hoc est, hoc in assumpta acipitur in nominativo : unde in prima quidem significat hunc in accusativo, in posteriori autem significat hic in nominativo.

Alia est oratio ex mutatione obliqui in obliquum : ut si quaeratur sic, putasne cujus scientiam habes, scis hoc ? et dicente respondente, quod sic, in contrarium procedat opponens, sic assumens : scientiam autem habes lapidis : et concludat, ergo tu scis lapidis : positio enim cujus est genitivi casus, hoc autem accusativi cum dicitur scis hoc, et sub ipso concluditur genitivus cum dicitur, scis ergo lapidis : cum deberet concludere accusativum. Unde subjunctive ponendo, aut, dicit Aristoteles solvens hunc paralogismum, hujus quidem lapidis in genetivo est scientia : sed in assumpta dicis te scire hunc lapidem in accusativo. Datum est autem a respondente, quod cujus scientiam habes, scis hoc in accusativo : et non est datum, quod scis hujus in genitivo : et ideo accidit solOEcismus : sed datum est quod scis in accusativo : propter quod non est datum quod scis lapidis, sed quod scis lapidem : et haec est vera solutio manifestans causam falsitatis orationis secundum congruum vel incongruum, secundum quod dicitur verum Latinum vel falsum, secundum quod aliquis Romane vel non Romane loquitur.

Manifestum est igitur ex inductis solutionibus, quoniam hujusmodi orationes non vere syllogizant solOEcismum : et jam dictum est de causa apparentiae propter quam haec videntur apparentem syllogizare solOEcismum : et etiam quomodo talibus orationibus est obviandum per solutionem veram, manifestum est ex his quae dicta sunt circa veram solutionem.