CAPUT I.

De quo sit tractandum in hoc Utro.

In hoc Elenchorum sophisticorum libro, de syllogismo litigatorio agendum est ad completionem logicae scientiae, secundum quod logica dicitur a AdminBookmark quod est ratio, et non a AdminBookmark quod est sermo. Dicit enim Isaac, quod ratio est virtus collativa, faciens coire causam in causatum, secundum quod causa sumitur in communi pro causa consequentiae et non pro causa consequentis, sicut causa est quae causat decursum syllogisticum per dici de omni et dici de nullo : sic enim logica est scientia de ratione argumentativa. Sed quia omnis argumentatio ad syllogismum reducitur, erit logica hoc modo dicta de syllogismo, cujus quidem principia remota (quae sunt praedicata et subjecta) in libris de Universalibus et Praedicamentis et Sex principiis jam determinata sunt ex antecedentibus et diffinitionibus eorum secundum potestatem ipsorum, et per consequentia sunt determinata in libro Divisionum. Principia vero propinqua syllogismi et ingredientia substantiam ipsius, in libro Perihermenias jam determinata sunt cum modo compositionis, sive sine modo : et quia syllogismum non constituunt nisi per consequentias quas habent ad invicem, eo quod per consequentias ordinem habent antecedendi et consequendi et repugnandi ex quo consideratur inventio medii, in eodem libro determinatum est de consequentiis enuntiationum ad invicem. Forma vero ipsa syllogistica quantum ad modum et figuram et medii ordinem, et etiam potestas syllogistica prout ex tali causata forma et ordine (ordo enim pars est potestatis) determinata sunt in Prioribus Analyticis. Et cum forma haec referri et salvari non

possit, nisi vel in materia necessaria, quae causam consequentiae et consequentis continet intra se, vel in materia probabili quae intra se habet causam consequentiae ex habitudine locali quae locus dicitur, et quid de consequente per communia in omnibus vel in pluribus inventa, vel in materia quae videtur habere causam consequentiae et consequentis, et non habet vel non sufficienter habet : et cum de ipsa prout primo modo refertur ad materiam, in Posterioribus Analyticis jam determinatum sit, in Topicis autem etiam dictum sit de ea prout secundo modo refertur ad materiam : restat nunc determinare de ipsa prout refertur ad materiam quae apparet esse : haec enim proxima materia syllogismi est prout est in voce : hanc enim habet syllogismus sophisticus, quamvis non sit, sed appareat, prout ipsa materia (quae est propositiones) refertur ad figuram. Quia igitur quantum ad vocem propositiones habet in quibus salvatur forma syllogismi, oportet ostendere qualiter forma syllogismi ad hanc refertur materiam : et tunc quoad relationem formae syllogisticae ad materiam consummatum erit negotium logicum sive syllogisticum.

Adhuc autem cum logica praedicto modo dicta dividatur in scientiam differendi sive inveniendi, et scientiam judicandi, sicut in partes objectivas : et tradita sit in Topicis ut scientia differendi, in Prioribus autem tradita est sicut scientia judicandi : apparens autem nec perfecte sit scientia differendi, nec perfecte scientia judicandi, etsi imitetur utramque : ideo oportet hanc scientiam tradi in differendo primo, et judicando secundo, sive primo per formam compositionis, secundo autem per formam resolutionis ejus quod compositum est. Et ideo duos libros in hac scientia necesse est introduci, quorum primus sit de dissertivis per formam, secundus autem resolutivus et per formam resolutionis ad dijudicandum quod videbatur esse ad formam syllogismi compositam.

Adhuc autem cum omne quod traditur, si incomplexum est, per priora necesse est illud notificare per divisionem : si autem potestas ejus determinari debet, cum omnis potestas superioris sit, eo quod in tot vel tot potest partes, oportet quod sic determinentur per divisionem. Si autem complexum determinari debeat, oportet quod in omne unum alteri determinetur, quod fieri non potest, nisi colligendo unum cum altero, ut antecedens, vel consequens, vel subjectum et praedicatum de illo : oportet enim in hoc uti colligendi arte et conferendi : quia in omni arte syllogistica necessarium est, in qua major extremitas probatur inesse minori. Hac igitur necessitate modus noster erit diffinitivus et divisivus et collectivus : qui modus in omni arte logicae praedicto modo dictae necessarius est, quia de his tribus tanquam integrantibus consistit logicum negotium.

Adhuc autem cum alius modus sit scientiae et alius artis (eo quod scientia sit collectio principiorum tendentium ad passionem de eodem subjecto probandam, ars autem sit collectio principiorum quae sunt regulae operum ad eumdem finem operationum tendentium) oportet nos in hoc opere tenere et formam scientiae in probandis passionibus de subjecto et subjecti partibus, et modum artis in docendo regulas operationum ad finem sophistarum tendentium, qui est gloria in apparente sapientia. Hos ergo modos per totum librum istum tenebimus.

Sicut autem in aliis Peripateticorum principem sequimur Aristotelem, et hunc explanabimus, qui, sicut dicitur, causa efficiens fuit in hoc negotio : quamvis enim hanc Zeno quidam de sophisticis

tradiderit, non tamen ita ad scientiam et artem redegit, quemadmodum et Aristoteles.

Et erit noster finis (ad quem nostrum opus terminabitur) talem scientiam de sophisticis consequi et disserendis et judicandis : ex hoc enim et scientiarum dubia solvuntur, et cavebitur ab errore qui ex sermone vel ex re posset incidere. Finis autem intentionis erit, quod ex hoc ratio perficiatur secundum actum colligendi talia quae videntur esse et non sunt: peccat enim sophisticus contra dialecticum syllogismum : et ideo continue hoc opus post opus Topicorum est ordinandum. Sic igitur patet de modo procedendi in hoc opere, et causa efficiente, et fine : de materia autem continue dicemus.