COMMENTARIUS.

(b) Hic dicitur, etc. In hoc paragrapho impugnat Doctor duas opiniones, quarum prima dicit accidens separatum a subjecto recipere novum esse; secunda vero dicit illud esse virtutem quamdam supernaturalem, qua datur ipsi esse per se; uterque tamen modus dicendi in reipsa non plurimum differunt, et impugnatione sunt conjuncti, licet ex diverso fundamento explicentur ; in hoc ergo conveniunt, quod accidenti separato tribuant aliquid positivum, per quod per se est, quem modum essendi appellant perseitatem ab effectu.

D. Thomas 3. part. quoest. 77 . art. 1. ad 4. et art. 1. ad 1. dicit dari accidentibus divinitus ut sint per se, et in 4. dist. 12. quaest, 1. art. 2. vocat hunc modum subsistentiam, et ita Cajetanus supra, Ferrariensis contra Gentes, c. 66. Richardus dist. 12. art. 14. Suarez disp .S6. sect. 2. Idem ut probabile tenet Vasquez disp. 184. cap. 2. qui in hoc distinguit perseitatem substantiae a modo illo supernaturali accidentium, quod substantia conveniat negatio essendi in alio per suam existentiam tanquam per causam, accidentibus non ita, quia primum separantur ab effectu virtute causae efficientis, antequam acquirant talem modum essendi.

Cajetanus dicit, quod per illum modum essendi in se, seu per se, acquirunt accidentia, ut extra subjectum aeque naturaliter maneant et conserventur, sicut si essent in substantia. Deinde constitui unum principium ut quod ex illo modo et dimensionibus, non minus quam si adesset substantia. Tertio, per talem modum quantitatem habere rationem et virtutem materiae, ut subjiciatur actioni agentis naturalis, quam doctrinam desumpsit ex Henrico. Addunt Suarez et Vasquez aliam esse actionem, qua Deus conservabat quantitatem in subjecto, aliam qua conservat extra subjectum, quia fuit illa per modum eductionis ; haec autem per modum creationis. Addunt praeterea dicti auctores caetera accidentia non recipere modum aliquem perseitatis, quia inhaerent quantitati, et consequenter non mutantur per consecrationem.

Primum modum dicendi, ut jacet in littera, impugnat Doctor quatuor rationibus, quarum duae directe pugnant contra primum membrum ejus, quo dicitur esse accidentis esse illud quod est subjecti, vel ejus in quo est. Quod improbat primo desumpta ratione ex causa formali, quae est existentia, qua aliquid constituitur in actu extra suam causam et intellectum, ita existit accidens in subjecto per esse proprium, per quod accidit subjecto, et ab eo distinguitur, sicut forma ejus realis.

Secunda ratio est a causa efficiente, qua subjectum transmutatur per actionem novam, quae est ad esse novum formae accidentalis, alterando vel augmentando subjectum praeexistens, qua actione ipsum subjectum non recipit esse, ut planum est, quia supponitur ad actionem agentis, et ad terminum ejus, et virtute alterius agentis, a quo recepit esse substantiale, non hujus quod communicat tantum accidentale esse.

Secundum membrum prioris opinionis est, separato esse antiquo, dari aliquod novum esse, et intelligitur de esse positivo . Contra, Doctor urget alias duas rationes, quae sunt in ordine tertia et quarta ; primo supponendo illud esse non esse relativum, sed absolutum, quia accidens separatum non existit dependenter ad aliquem terminum extrinsecum, a quo reciperet esse, cum nullum talem habere potest, praeter subjectum, quo caret ; et sententia haec supponit esse illud novum, esse perseitatem, qua tollit ordinem ad extrinsecum.

Illud ergo esse novum est terminus alicujus transmutationis novae, quia inest accidenti tanquam subjecto, et fit de novo, separato accidente ; hoc autem impossibile est, tam ex parte transmutationis quam ex parte termini, qui illa nequit esse generatio, quia haec non recipitur in accidente ; non est alteratio, quia haec non recipitur in qualitate; non est augmentatio, quia haec nequit recipi in qualitate aut quantitate, cum supponat subjectum prius natura utraque. Ex parte termini nequit esse substantia, quia haec non recipitur in accidente ; non est qualitas aut quantitas, quia hae non possunt dare perseitatem, cum ipsae per se non subsistant ; et eadem ratio est de ipsis ac de prioribus, quae separantur. De ipsis quaeritur quomodo sunt? si dicas per se, hoc idem dicendum erit de praesuppositis, quae sunt ejusdem speciei; si dicas contrarium, quaeritur per quod habent esse separatum, et sic in infinitum.

Secunda ratio ad idem reducitur : hae rationes eluduntur a modernis, qui in obscuritate termini subterfugiunt difficultatem, dicendo esse modum quemdam. Sed contra, est terminus actionis novae, et diversae ab illa, qua subjectum prius productum fuit ; ergo est entitas aliqua etiam absoluta et per se existens, prout existentia competit. Patet consequentia, quia entis tantum est posse produci, esse, et terminare actionem ; quod autem hic modus afficiat accidens, non obstat, quia ipsum in se est perfectius ens, et esse, quam sit accidens, nec resultat ex natura accidentis, quidquid dixerint aliqui, quia sic non esset supernaturale, et sicut accidens nequit se unire subjecto, minus habet in virtute sua perseitatem essendi, tanquam ex natura rei resultantem, alias non exigeret essentialiter connaturaliter esse in subjecto ; imo hoc ipsi repugnaret, si ex natura ejus resultare posset persei tas essendi, nihil enim ex natura sua primo ordinatur ad contrarios modos essendi.

Sicut ergo haec libere finguntur, ita etiam de facili impugnantur, quando reducuntur ad aliquod fundamentum determinatum, et tollitur ambiguitas proportionis et analogiae ad diversa entia, quae ad nihil aliud deservit quam ut ex diversis proprietatibus entium fiat una mixtio diversorum, quae tam inter se repugnant, quam naturae, ex quibus mutuantur, et totum reducitur ad verba deficiente probatione. Oportet ergo productionem illius modi absoluti reducere ad aliquam productionem, quod repugnat.

Alterum modum explicandi hanc sententiam impugnat Doctor ex duabus rationibus ultimo praemissis; addit praeterea, dato illo modo, connaturale esse accidenti, ut existat separatim, sicut caeco supernaturaliter illuminato videre ; hoc autem videtur inconveniens, quia accidentia non solum supernaturaliter separantur, sed etiam conservantur separata. Consequentia tamen tenet, quia illa virtus communicata habet ex natura sua, ita conservare accidens, sicut oculus illuminatus videre; ergo miraculum solum erit in collatione virtutis, non autem in effectu ejus.

Secunda ratio est, quia nequit esse accidentis communicari substantiae, ut inhaereat; ergo etiam neque existentia per se, quae competit substantiae, communicari accidenti.

Ex his rationibus Doctoris sequitur conclusio negativa ; accidentia scilicet separata non habere esse per se positive per aliquid superadditum, neque habere posse. Hanc tenet respons. ad 2. et quaest. 6. respective ad primum, quem sequuntur ejus discipuli iisdem in locis; favet Richardus hic art. 1. quoest. 2. Paludanus quoest. 1. et 3. Sotus dist. 10. quoest. 2. art. 2. eamque tenet Bellarminus lib. 3. de Euchar. cap. 24. Gregorius a Valentia dist. 6. quoest. 5. puncto 1. Cornexus in D. Thomam tom. 2. tract. 4. dist. unica de accidentibus separatis dubio 5. Suppositis autem pro fundamento rationibus praemissis Doctoris :

Primo probatur, quia non est aliquod fundamentum ab experientia ratione a priori aut posteriori, aut ex fide urgens dari illum modum positivum perseitatis in quantitate, et omnia salvantur, quae fides et ratio exigit sine tali modo, qui supperaddit novam difficultatem mysterio credibili; ergo frustra fingitur. Patet consequentia, quia non sunt obscuranda mysteria sine necessitate, neque addenda sunt superflua. Major probatur ab experientia non esse fundamentum ; patet quia quoad sensum manet omnino idem esse quantitatis, figura, dimensiones, et reliqua eadem, alias sensus deprehenderet talem mutationem fieri, et colligeret non adesse substantiam panis: ergo,etc.

Nulla etiam ratio a priori cogit ad hoc, quia neque talis modus ad esse, agere aut pati quantitatis, exigitur ; non ad esse, quia Deus potest conservare quantitatem absque tali modo separatam a subjecto, ut concedunt plerique adversariorum ; et probatur, quia dependentia formae absolutae a causa extrinseca et contingens, potest suppleri a causa prima ; talis est dependentia quantitatis a materia vel subjecto, ergo, etc. Minor patet, quia talis est dependentia formae ad subjectum qualiter cum subjecto constituit aliquod esse. Sed quantitas cum subjecto, constituit esse tantum per accidens ; ergo ordo extremorum ad invicem erit ordo per accidens, ac proinde a causa prima potest suppleri ; patet, quia creare potest quantitatem extra subjectum.

Dices, id posse tribuendo ipsi modum perseitatis positivum. Contra, plerique moderni admittunt antecedens, et probatur : non debetur naturaliter talis modus quantitati, aut talis existentia ; deinde non recipit a subjecto existere per se, sed separando ipsum a subjecto, nihil aliud requiritur praeter hoc, quod est supplere concursum subjecti, et quem exigit natura ejus. Deus potest hoc praestare, per influxum actionis sine aliqua alia causa interveniente, aut forma diversa ab ipsa actione, quam non exigit naturaliter, ergo, etc.

Confirmatur, existentia quantitatis est absoluta, et prior omni modo essendi, et non dicit ordinem essentialem et actualem ad aliud ; si diceret, tantum diceret ad illud, quod convenit ipsi naturaliter, ut distinguitur a substantia in modo essendi, inhaerendo in subjecto ; vel ergo sententia opposita ponit impossibilitatem separationis ejus a subjecto, vel certe sequitur posse esse sine tali modo in sua propria existentia separatum, et hoc per actionem, quae terminatur ad ipsum, qua absolutum est ab omni ordine ad aliud, quia absolutum, qua absolutum, non dicit ordinem ad aliud extra se, praeter solam causam, sine qua nequit esse.

Quod neque a posteriori subsit ratio, patet, quia nullus hic effectus probat talem modum essendi quantitatis, quia nulla apparet dependentia particularis ad ipsum ; deinde ille effectus esset actio aut passio, sed neque ex his, quia haec sequuntur ad esse rei, sicut ergo potest poni in esse absolute quantitas cum dependentia sui ad solam primam causam,sic etiam actio et passio erunt sufficienter terminata ad quantitatem et qualitatem sic existentem ; alia quando sunt in subjecto non possunt esse principium agendi aut patiendi, quia sic non existunt per se, sed inhaerent.

Dices,non esset principium quod,neque subjectum quod sine tali modo. Contra, hoc gratis dicitur, quia sicut anima separata est principium quod operandi, quae fuit principium quo tantum in homine et corpore, absque eo quod superadditur ipsi aliquis modus essendi positivus, sic etiam quantitas,quia esse principium quo et quod non sunt differentia principii in esse, sed secundum denominationem.

Quod neque a fide suppetit ratio, patet, quia omnia Concilia nihil aliud dicunt, quam accidentia hic esse separata sine subjecto; ex quo nihil sequitur ad propositum, quo astruatur ille modus positivus. Quod vero ingerat majorem difficultatem mysterio, probabitur ratione sequenti.

Secundo probatur,quia proprius modus essendi entis, ut condistinguitur ab alio,

nequit convenire alteri intrinsece etiam supernaturaliter, sed sic convenit existentia per se substantiae, ut distinguitur ab accidente ; ergo nequit huic communicari. Major patet,quia alioquin non posset esse certum principium colligendi differentias rerum essentiales, quas colligunt Philosophi ex modis essendi, unde colliguntur divisiones Praedicamentorum secundum eamdem differentiam,neque aliter definiuntur substantia et accidens, nisi in ordine ad modum essendi. Praeterea, hinc colligimus ex modo essendi materiam non posse actuare, aut formam supponi ad materiam recipiendo, quia materia existit per modum potentiae, forma per modum actus. Quod forma accidentalis nequeat facere unum cum substantia per se, neque albedinem posse esse in Angelo, neque visionem in lapide, et similia, quae colliguntur a posteriori a modis essendi particularibus, qui mutari non possunt; destruerentur autem, si accidens posset habere modum essendi substantiae, quia sic dicam etiam substantiam posse habere modum essendi accidentis ut inhaereat, quia non est major repugnantia ex parte unius quam alterius extremi, cum accidens ab intrinseco exigat modum determinatum essendi,sicut substantia: ergo non magis dicit repugnantiam substantia ad inhaerendum,quam quantitas ad existendum per se.

Deinde quantitas facit unum per se cum sua perseitate, et non solum per accidens, vel non ; si non, patet non minus esse separabilem ab ipsa, quam a subjecto, et dependentiam non esse essentialem ; si sic, ergo posset facere unum cum substantia, cujus esset illa persei tas. Unum dico per se saltem in ratione existentis per se, ac proinde non minus in ipsa suppositari poterit, quam forma substantialis.

Si dicas illam existentiam per se communicatam quantitati,non esse modum essendi alicujus substantiae connaturalem. Contra, omnis modus essendi sequitur ad aliquod ens, cujus est proprius, quia modus essendi non excedit latitudinem essendi, ergo neque modus essendi per se latitudinem substantiae, cujus ille est modus essendi, sicut modus essendi in alio non excedit latitudinem accidentis, quia modus non secus respicit modificatum, quam proprietas subjectum: nam quidquid dicit dependentiam ex genere suo, respicit terminum dependentiae.

Dices dari modos supernaturales, ut est unio hypostatica. Contra, quia licet hoc sit verum in relativis, non tamen in absolutis ab omni ordine: et loquor semper de intrinsecis et positivis, non autem negativis aut extrinsecis. Ratio disparitatis est, quia ordo ad extrinsecum potest esse supernaturalis fundamento, ut est unio hypostatica, relatio praesentiae sacramentalis in corpore Christi,quia nimirum subjectum per talem ordinem refertur ad extrinsecum, quod ipsi est supernaturale: modus autem positivus intrinsecus et absolutus ordinatur ad perfectionem formae in secundum aliquem gradum in suo genere ipsi debitum, ut finitum in finitum et ejusmodi.

Et quidquid sic de hoc, probatur in modis essendi non habere locum, quando sunt positivi, quia isti modi dicunt ordinem essentialem ad modificatum et dependentiam ; ergo sunt ipsi connaturales, quia forma essentialiter dependens ab talio, ut a subjecto, si absoluta est, videtur ipsi connaturalis, quia tota ejus dependentia est terminata ad subjectum, et subjecti vicissim ad ipsam, ut ad terminum.

Dices idem probare unionem hypostaticam esse connaturalem, quia dicit dependentiam similem ad subjectum. Contra, non, quia unio est relatio, et magis specificatur ad terminum, quam ad fundamentum, sub qua ratione est supernaturalis simpliciter, et in ordine ad agens ; fundamento autem inest potentia obedientialis respectu ejus, quae ipsi connaturalis est, et sic non erit supernaturale ipsi eam recipiendo terminare ipsius dependentiam, et naturale est unioni dependere a subjecto, quamvis forma sit supernaturalis per respectum ad agens et terminum ; absolutus vero modus dicit dependentiam essentialem ad modificatum, quae secundum se totam ad ipsum est, ergo ut ad causam per se, ac proinde cum dicat talem, ut ad subjectum, sequitur esse connaturalem.

Quidquid sit de hac ratione, quae aliquantulum .obscura est, et requirit longiorem discussionem per examen plurium principiorum, cui nunc vacare non licet, sufficit eam movere ex occasione discursus: nec valet respondere, quod etiam sic dici possint formae supernaturales ex objecto connaturales, ex parte subjecti. Contra, hoc nihil est, quia etsi formae dependeant a subjecto, non adveniunt, ut perfectiones ejus intra latitudinem sui esse naturalis debitae (quod discurrendi causa jam permitto, non affirmo, quia aliud infra cum Doctore dicam) ; sed modus perseitatis, ut distinguitur a forma, advenit ut perfectio intra latitudinem essendi debitam rei modificatae, et non extrahens ipsam extra proprium genus, et sicut modus est essentialiter posterior, ita modificabile essentialiter est prius modo: forma autem licet dicat dependentiam a subjecto, illa est contingens, et per unionem a sua entitate diversam inest, non sic modus, sed seipso inest. Vis ergo rationis stat in hoc, quod nihil secundum se totum, quod est posterius essentialiter dependens tanquam a termine adaequato ab aliquo priori, et in sus entitate absolutum est supernaturale, quia sicut adaequata dependentia ejus est ad prius, et sic talis ordo sit ipsi connatu ralis, ita etiam quod est prius ex natura sua, habet terminare talem dependentiam in esse, alias non esset prius , hoc nor competit formae absolutae, competit auten modo essendi intrinseco separabili. Cu hoc non placet, inveniat modum discernendi inter connaturale et oppositum supernaturale ex ordine ad subjectum praecise in modis essendi.

Probo intentum aliter : nullus est effectus talis modi in quantitate, qui non convenit perseitati substantiae ; ergo erit modus essendi connaturalis alicui substantiae. Probo consequentiam, quia Deus posset producere substantiam sub illo modo ; ergo tribuere ei omnem effectum quem tribuit quantitati, quia substantia esset ejus capax, et magis repugnat illum modum communicare quantitati quam substantiae, ut per se patet, imo necessitas ejus ponendi in proposito est, ut tribuat modum essendi per se, qui convenit substantiae, quantitati, tunc sicut prius: ergo potest quantitas uniri per se substantiae, et subsistere ejus subsistentia et uniri hypostatice immediate eidem; sed hoc repugnat: ergo communicare talem modum essendi quantitati separatae. Probatur subsumptum, quia etiam in eo casu posset quantitas uniri subjecto substantiali, ut actus et forma; sed hoc repugnat aliter, quam per inhaerentiam et ut est forma accidentalis, et consequenter esset per se, et esset in alio per inhaerentiam, qui sunt modi essendi oppositi. Quod vero posset et deberet actuare subjectum, patet, quia hic est effectus ejus naturalis, neque impeditur per modum illum essendi, qui posterior est sua existentia et effectu, qui natus est convenire formae, neque proinde abstrahit formam a suo genere, quin sit quantitas naturaliter receptibilis in subjectum.

Dices quantitatem non posse in subjecto esse, nisi per inhaerentiam uniatur, qui modus essendi repugnat quantitati, qua per se existens est. Contra, inde sequitur talem modum essendi repugnare quantitati, quia repugnat formae modus essendi, qui repugnat ejus effectui per se ; effectus autem per se ejus est esse in subjecto, ut forma accidentalis ejus.

Deinde existentia per se formae substantialis non impedit ejus effectum, ut animae, aut alterius formae etiam dependentis a materia, si creatur a Deo, non dependet in existentia a materia, cui tamen inesse potest ; ergo similiter modus ille essendi quantitatis, qua talis, non repugnat praecise effectui ejus in subjecto, sed repugnat simpliciter, quia repugnat inesse, nisi ut forma accidentalis, sed si faceret unum per se cum subjecto, repugnaret esse formam accidentalem, quia facere unum per se in ratione subsistentis intrinsece inter formam et subjectum supponit unitatem aliam eorum per se in ratione actus per se, et potentiae per se, quia nulla potentia et actualitate conveniunt in unitatem suppositi, nisi quae sunt partes per se totius: ergo cum hoc repugnet quantitati, repugnat etiam eidem esse per se.

Tertio principaliter probatur conclusio: non minus essentialiter dependet qualitas a substantia quam quantitas, et hanc dependentiam ejus supponunt Concilia asserenda accidentia esse sine subjecto, et supponunt omnes Philosophi, quia qualitas est dispositio formae substantialis inducendae et conservandae, et principium agendi, et dat suum effectum substantiae primario: unde quamvis in opinione eorum, qui dicunt quantitatem inesse materiae primae, eadem quantitas numero manet in genito et corrupto, tamen qualitas eadem non manet, verbi gratia, frigus in aqua, calor in igne, et sic de reliquis, quae desinunt cum forma substantiali, quod probat eorum dependentia ab eadem forma ; unde formae perfectiores substantiales habent etiam perfectiores qualitates, sed ad terminandam hanc dependentiam non datur secundum ipsos aliquis modus positivus per se in qualitate; ergo neque in quantitate.

Confirmatur, quantitati non debetur talis modus essendi ut sit, quia est accidens ex natura sua, cui non debetur existere per se, et facile potest intelligi in sua existentia absoluta conservari a Deo, sine aliquo modo superaddito: et hoc ipsi est magis connaturale, neque ad illos effectus requiritur, quos vult Cajetanus, nempe ut naturaliter conservaretur per illum modum, qui supernaturalis est, et non violente, quia existentiam ejus supponit ille modus, quam habet ab actione divina conservante: neque ille modus tollit violentiam, quia non tollit appetitum ejus ad subjectum, qua forma est, neque actuat illum appetitum, quia non se habet per modum subjecti ejus, neque dat ipsi, ut possit esse subjectum respectu aliorum et transmutationum, quae contingunt, ut ipse fingit, quia hoc convenit quantitati per suam existentiam naturalem et extensam, sicut etiam conjuncta habet esse subjectum, quo aliorum, quamvis insit per modum accidentis, et non per se existentis: neque ille modus excusat miracula, quia nihil tribuit quantitati, quod alias ex natura sua ipsi non convenit, ut probatum est, quia esse et pati, ut subjectare.

Deinde ille modus erit substantia, aut accidens: non substantia, quia nulla hic admittitur substantia, quia neque materia, neque forma, neque compositum ; et si esset aliquid horum, magis congrueret manere ea quae fuerunt, quam creari aliquid de novo ad eumdem effectum, quem illa praebere possint.

Si est accidens, ergo inhaeret quantitati, vel non; si non, ergo necessario habet alium modum perseitatis diversum a se, et de illo iterum erit quaestio in infinitum. Prima consequentia patet, quia nequit esse terminus dependentiae alterius, quod non est independens in illo genere, et consequenter non communicat formaliter esse per se quod non existit per se; si inhaeret quantitati, erit accidens, et redit eadem difficultas, nempe non esse per se, neque id communicare quantitati. Deinde erit entitas materialis et extensa ; ergo per quantitatem; vel ergo quantitas ipsi inerit, ut subjecto, vel e contra ipsa quantitati, vel utrumque alicui tertio. Primum non admitittur; secundum dicit repugnantiam ex dictis, quia esset per se, et non esset, quia inhaereret ut accidens.

Pro opinione opposita nulla sunt argumenta, quibus oporteat respondere, quia quod dicunt quantitatem existere per se, intelligitur privative, quatenus non inhaeret. Dices, non involvit repugnantiam existere absolute. Respondetur, jam satis ostensum est involvere repugnantiam, sed quia quaestio versatur circa principia, ideo de facili illuditur, negando ipsa, ac proinde probari debet per inconvenientia, quorum plura adducta sunt ex principiis essendi rerum.

Dices cum Suarez quod hi modi, qui non distinguuntur ex natura rei a rebus, facile in ipsis resultant, quando privantur aliis modis, neque auferuntur modi connaturales, quin dentur alii oppositi, ut patet in humanitate Christi, in praesentia sacramentali, ubi unio succedit loco personalitatis propriae, quae debebat inesse, hic praesentia indivisibilis connaturalis ; sic etiam in naturalibus ubi tollitur sessio, datur alius situs, non aufertur rectitudo a linea, nisi detur curvitas ; ablato puncto continuante, dantur terminantes ; ablato uno ubi datur aliud; ablata una figura a quantitate extensa, datur alia, quia hi sunt termini ultimi essendi ; sic etiam substantia est terminus essendi substantiae, qua ablata datur unio ; inhaerentia est terminus essendi accidentis, qua ablata datur subsistentia, et quidquid sit respective ad potentiam absolutam, saltem clarum est id non involvere repugnantiam, quin hic modus sit possibilis. Unde, inquit, quae in favorem Scoti insinuabantur, nulla sunt. Haec ille auctor.

Sed haec responsio ad farraginem discursus magis spectat, quam ad solutionem aut scopum principalem, quae proposito possunt applicari, ut videre est considerando singula. In primis, quod dicat hos modos non distingui ex natura rei, est contra omnia principia, ex quibus colligitur distinctio per extrema contradictionis, quia modi illi unionis hypostaticae, et similes, ut ille, de quo agitur, sunt separabiles a rebus, et adveniunt per actionem realem physicam et diversam ab ea, qua ipsa res in esse, et mere contingenter, tanquam termini recipientes influxum primario a causa.

Quod dicit facile resultare in ipsis rebus, hoc denotat produci eas ex natura rerum, quia resultantia ex natura rerum indicat virtutem, unde emanent, quod in modis supernaturalibus non admittitur, qui virtute causae primae insunt, et actione ejus propria, non ex natura rei, alias essent naturales, et continerentur virtute in subjecto, a quo manant. Dicere autem quod quantitati, quae ex natura sua dicit aptitudinem essendi in alio, et esse in alio, sit connaturalis modus essendi per se, dicere, inquam, includere in sua virtute perscitatem modo essendi ejus connaturali oppositam, magis est quam dicere aquam esse virtute calidam, aut ignem virtute frigidum. Si enim ipsum modum naturalem essendi nequit includere in sua virtute per resultantiam, sed advenit virtute agentis, minus includit perseitatem in sua virtute, qui est modus essendi perfectior et supernaturalis, alias non esset a Deo immediate, sed praecise qua destrueret inhaerentiam.

Quod dicit denique modos essendi oppositos tribui, quando aufertur modus naturalis ; et confirmat exemplo naturae assumptae et unionis hypostaticae, id absurdum est, quia ratio essendi per modum subsistentis non opponitur primo inhaerentiae, quam nequit recipere natura substantialis, et mediante unione non recipit, nisi actum subsistendi in alio; unio autem substantialis non repugnat modo essendi per se, ut patet in formis substantialibus, neque unio succedit, ut actus personalitati propriae, sed est conditio ; subsistere autem in verbo est actus.

Et idem de praesentia indivisibili Christi, quae inquantum indivisibilis dicit tantum negationem ex parte fundamenti; et quamvis ista opponuntur, non tamen secundum genus, sed tantum secundum speciem, neque necessario etiam succedunt, quia forte natura potest esse sine omni persona, si est positiva personalitas; si negativa, ideo nequit esse sine propria aut aliena, quia illa cadunt sub extremis contradictionis, quorum alterum necessario inest ; praesentia autem sacramentalis non necessario consequitur, quia potest corpus esse in puncto, sicut Angelus, aut extra omnem locum, aut etiam in vacuo cum negatione divisionis.

Exempla ex naturalibus adducta non faciunt ad propositum, quia necessario in corpore extenso servatur distantia partium, ac proinde aliquis situs in ordine ad se et extrinsecum ; in quantitate necessario est terminus aliquis extrinsecus, cum sit finitae extensionis, ac proinde figura aliqua. At non est ulla necessitas ponendi talem modum existendi per se in quantitate separata, neque ex natura rei, neque ex voluntate divina, quin etiam repugnat ; adducta ergo exempla nihil faciunt ad propositum, ne quidem ad declarationem quaestionis, quia nullum est fundamentum similitudinis, si argumentum sumitur secundum illum locum, neque inductionis, si ab exemplo.

Quod additur de punctis, eodem modo refellitur, quia possibile est punctum terminatum non differre specie a continuativo, et dato opposito ex natura rei insunt, neque proprie spectant ad modos essendi lineae, sed ad terminandum extensionem ejus ; unde si daretur linea infinitae longitudinis esset quidem linea, non autem terminata.

Vasquez aliter explicat illam perseitatem, dicens primo, quod per illum modum positivum non recipiat quantitas, aut alia accidentia vim ad actionem aut passionem. Secundo, declarat illum modum essendi per analogiam ad modum essendi substantiae per se ; est tamen discrimen, quod negatio essendi in alio conveniat substantiae ex suo modo perseitatis, non ita quantitati, quia ordine efficientiae prius destruitur subjectum accidentium, negato modo inhaesionis in ipso, sine quo manent accidentia, et tandem sequitur modus ille positivus, qui supponit negationem essendi in alio.

Haec doctrina non probatur ab illo auctore, et tollit omnem rationem ponendi perseitatem in accidentibus, quia si neque facit ad actionem et passionem, et accidentia salvantur in esse per solum con-, cursum cum negatione essendi in alio, antequam adveniat perseitas; ergo sic etiam permanere possunt, imo ille modus nihil conducit ad esse separatum accidentium, quia si ex natura illius modi non insit accidentibus, negatio essendi in alio, non potest esse perseitas, ergo destruit assertionem ; sublato enim effectu causae formalis destruitur ipsa causa in subjecto. Si ille modus neque ad esse, neque ad operationem aut receptionem facit, quia omnia salvantur independenter ab ipso, ad nihil ergo facit.

Ad fundamenta Cajetani patet ex probatione conclusionis, modus enim essendi sicut non variat naturam rei, sic etiam non est ratio agendi aut patiendi, sed conditio tantum ; quantitati ergo nequit communicare diversam rationem principi aut subjecti ab illa, quam natura sua habet ; ad hoc autem sufficit existentia ejus conservata a Deo, seclusa alia conditione aut modo.

Secunda conclusio sequitur ex dictis, nempe quantitatem existere in Eucharistia per se privative, sine actuali inhoerentia, et cum aptitudine ut inhaereat. Addo hic tertiam conclusionem ex responsione ad tertium argumentum, ubi Doctor negat influxum diversum causae primae in accidens separatum, quia ex praemissa sententia modernorum requiritur ad integram resolutionem quaestionis.

Tertia conclusio: Eadem est actio, qua conservat Deus accidens separatam et conjunctum in subjecto. Est Doctoris loca citato ; oppositum hujus docet Suarez, et Vasquez aliique moderni. Loquor autem de actione, ut concipitur per modum influxus, et qua est dependentia termini a causa prima secundum entitatem absolutam termini seu accidentis, ut distinguitur ab inhaesione. Illi ergo dicunt actiones variari, et sicut accidens in subjecto dependet ab ipso in fieri et conservari, sic quando absolvitur a subjecto, idem accidens debet suppleri concursus subjecti, quae videtur satis apparens, dato antecedente ; quod necessario debet admitti ad salvandum ordinem per se causarum.

Ad probationem conclusionis, suppono aliam esse causam per se, aliam per accidens: illa habet influxum in effectum, quia dat ipsi esse; haec tantum constat per denominationem ex conjunctione cum causa per se, aut cum effectu ejus ; illa per se duplex est, secundum exigentiam effectus, nam sicut effectus dicit dependentiam aliam essentialem ut totum ad partes, relatio ad subjectum, creatura ad causam primam ; aliam autem contingentiam, sine qua potest esse effectus simpliciter, ut, verbi gratia, ignis hic potest esse vel a solo Deo, vel ab alio quocumque diverso ab hoc, qui producit, et supposita productione, etiam sine igne producente manere, licet sit ab ipso, ut a causa per se ejus, tamen contingenter est ab ipso ; et sic dependentia ejus ad ipsum erit tantum contingens, non vero essentialis, sicut est ejus ad primam causam, sine qua repugnat esse creaturam.

Secundo, assigno breviter has regulas. Prima : Eadem est res, quoe est in potentia, et quoe est in actu; eadem quoe est in fieri et in facto esse in ratione entis. Secunda : A quocumque dependet res essentialiter in fieri, ab eodem dependet etiam essentialiter in facto esse, quia ejusdem entis idem est esse, et eadem dependentia consequenter essentialis, quae inseparabilis est ab esse ejus. Tertia sequitur : Quidquid dependet ab aliquo tantum contingenter in fieri, quamvis sit causa per se ejus in fieri, nequit ab eodem dependere essentialiter in facto esse, aut e contra, quia sicut non variat res esse, ita neque dependentiae genus; et quidquid existere potest sine alio, semper contingenter se habet ad illud. Quarta : Quamdiu manent essentialiter requisita ad essendum, manere potest res, quamvis desinant ea ad quoe se habet contingenter. Ratio, quia haec non sunt simpliciter requisita, illa autem sufficiunt, et ad esse rei non exigitur aliud, quam quod dependentia ejus essentialis sit terminata, non autem contingens.

Ex his probatur conclusio : Dependentia accidentis absoluti ad subjectum, sive in fieri, sine in conservari, est contingens, quia et produci et conservari potest sine subjecto virtute divina ; ergo desinente tali dependentia, et manente ea, quae essentialis est ad causam primam, manent omnia per se requisita simpliciter ad esse accidentis, licet varientur contingentia: ergo et ipsa forma; sed potest manere influxus ille Dei idem, seu dependentia formae ad ipsum desinente subjecto, ergo et effectus , ergo non requiritur aliqua novitas in influxu divino. Subsumptum probatur, manet dependentia essentialis, quamdiu ejus per se extrema manent, et maxime terminus ; sed haec dependentia est entis absoluti ad Deum tantum, quae non respicit aliquam aliam causam, et potest Deus eam conservare ; ergo et fundamentum, quo mediante inest. Subsumptum probatur ex praemis sis, quoad primam partem ; quoad secundam probatur, quia dependentia accidentis absoluti, ad quodvis aliud genus causae est contingens ; ergo quamvis haec desinat, non sequitur necessario, et ab intrinseco desinere dependentiam essenti alem.

Confirmatur, albedo potest creari extra subjectum, sine concursu causae creatae efficientis; ergo non magis est contingens respectu ejus in esse concursus efficientis creati, quam etiam subjecti ; sed in facto esse conservatur independenter ab efficiente creato; ergo etiam potest independenter a subjecto.

Confirmatur, conservatio est causae efficientis proprie influxus in effectum, sicut et actio, sed conservabatur in subjecto a prima causa ; ergo manente eadem conservatione extra subjectum, manebit forma. Dices, illum influxum dependere a subjecto, quo desinente desinit influxus. Contra, influxus eatenus dependet a subjecto, quatenus forma seu terminus ejus dependet a subjecto, quatenus forma seu terminus ejus dependet ab eodem ; sed dependentia termini a subjecto est mere contingens, et non essentialis, ergo etiam dependentia influxus similiter a subjecto erit contingens.

Major probatur, quia influxus ille est primo et per se ad terminum, cura sit fieri ipsius termini, non autem subjecti, quia eo desinente, nihil sequitur, nisi non esse termini seu formae, non autem subjecti ; et mediante illo refertur terminus productus ad causam, non autem ad subjectum: ergo non est major dependentia influxus seu actionis conservativae ad subjectum, quam ipsius formae, quia quod mediante alio recipit tertium, non aliter refertur ad ipsum quam medium seu antecedens ad quod est posterius refertur, ut per se patet in omnibus ; sed forma absoluta in suo esse refertur ad subjectum mere contingenter, ergo et influxus tantum contingenter.

Probatur minor, si forma absoluta per se essentialiter referretur ad subjectum, non posset inexistens subjecto ab ipso separari, desinente subjecto, neque manere, sicut neque forma relativa potest separari a subjecto, aut conservari seorsim, ipso et termino simul vel seorsim alterutro desinente, neque alia ratio assignari potest, nisi dependentia ejus per se ad subjectum, et essentialis.

Confirmatur, repugnat de potentia absoluta posse suppleri dependentiam essentialem in ullo genere causae ; sed suppleri potest dependentia accidentis a subjecto absoluti, ut de fide constat, ergo non est essentialis. Antecedens patet in dependentia creaturae ad Deum, totius ad partes, relationis ad subjectum, modi ad modificatum, effectus formalis ad causam, quae ita sunt ad suas causas, ut nequeant esse aut conservari absque illis; et ratio est, quia essentiae rerum sunt sicut numeri indivisibiles, quidquid additur, mutantur, quidquid aufertur, destruuntur ; dependentia autem essentialis est proprietas consequens, quae sequitur naturam et modum essentiae. Ex quibus sequitur dependentiam accidentis absoluti a subjecto esse mere contingentem et separabilem ab ipso, ergo manentibus omnibus per se essentialiter requisitis, potest manere ; talis est dependentia ejus ad primam causam, quae est sufficiens, et manet ; ergo eodem influxu perseverante conservatur seorsim a subjecto, sicut in ipso subjecto conservatur.

Confirmatur tertio, dependentia accidentis absoluti ad subjectum, est sua inhaerentia actualis ad ipsum ; sed haec ut distinguitur ab ipso realiter, est accidens per accidens ejus, quod potest adesse et abesse, saltem virtute divina, sine subjecti interitu ; ergo non est dependentia essentialis ejus. Probatur consequentia, quia nequit subjectum habere connexionem cum accidente aliam, quam contingenter, ex definitione accidentis; sed fundamentum dependentiae essentialis dicit connexionem necessariam ad suum terminum dependentiae; ergo ad ipsam dependentiam, qua ad terminum refertur. In proposito autem non est talis connexio quantitatis ad inhaerentiam actualem, alioquin non posset separari ab ipsa; ergo, etc.

Objicies, desinente causa per se effectus, desinit etiam dependentia ad ipsam ; ergo necessario debet suppleri. Respondetur ex dictis concedendo antecedens, et distinguendo consequens ; si est dependentia essentialis, negatur consequentia, quia nequit suppleri ; si est contingens, concedo in hoc sensu, non quod necessario exigatur influxus novus, sed quod manentibus causis, a quibus dependet effectus essentialiter, suppletur dependentia causae per se contingentis, non. per novum influxum, sed per antiquum, qui in tantum dicitur supplere, inquantum esse rei, quod fuit etiam a causa contingente, continuatur per ordinem ad causas per se essentiales: non est ergo eadem ratio hic ac in causis contingentibus, quando una supplet alteram, ut quando duo trahunt idem pondus, vel quando calor ignis conservat calorem in aqua productum ab alio, vel quando Deus separatum accidens ab uno subjecto uniret alteri ; tunc enim per novum influxum suppletur causa prior.

Dices, concurrebat subjectum in fieri; ergo in facio esse et in conservari. Respondetur, contingenter concedo, essentialiter nego ; neque etiam omnis causa effectus per se in fieri exigitur ad conservationem ejus in facto esse, ut patet in generante, quod desinit esse manente effectu.

Dices, quare ergo desinit accidens, ut quantitas, desinente subjecto. Respondetur, quia desinit Deus conservare, sicut etiam patet in formis substantialibus quae educuntur ex materia et de substantia totius, quae desinunt corruptis aut separatis accidentibus ; et similiter desinunt ex eadem ratione, non propter dependentiam per se essentialem ad subjectum, sed quia non faciunt ad finem creationis aut universi pro eo statu, ac proinde non conservantur, neque cadunt sub influxu Dei conservativo, qui limitatur ordinarie ad effectum, ut subest influxui causarum secundarum.

Accidentis enim esse est inesse, ut perficiat substantiam, forma ordinatur ad perfectionem materiae et totius, accidentia ad substantiam, ut instrumenta operandi, et perfectiones in essendo, quando desinunt, sic etiam et substantia desinit, et a fortiori ipsa accidentia, quae sunt ad substantiam tanquam ad finem, ut perfectiones connaturales, nisi quando ex speciali fine conservantur, ut in proposito mysterio ad usum humanum et esse Sacramenti, et ad salvandam fidem mysterii ; sic etiam ut alias dictum est, desinente peregrinatione hominis in consummatione saeculi, desinet motus coeli, generatio et corruptio et alteratio inferiorum, ac etiam mixta, quae ad usum illius status fuerunt ordinata et creata ; desinent autem ex substractione concursus divini, et per ignem conflagrationis, quia finis ad quem providentia divina ordinavit ipsa, desinet, ac proinde ipsa etiam providentia circa ipsa.

Objicias secundo : Magis dependet accidens a subjecto, quam forma materialis a materia: ergo accidens non solum contingenter dependet a subjecto. Patet consequentia, quia sic etiam forma dependet a materia. Respondetur, concedendo antecedens, et negando consequentiam ; ad cujus probationem respondetur dari latitudinem in dependentia contingenti ; unde si argumentum probaret intentum, probaret etiam non posse separari accidens a subjecto, cujus contrarium supra probatum est.

Forma substantialis dependet a subjecto, forte respective ad agens, quod nequit eam producere, nisi concurrente subjecto, quia cum dicat existentiam per se, non videtur exigere inesse subjecto absolute et simpliciter, sed prout virtute causae naturalis dependentis a subjecto producitur. Dices, anima rationalis dicit perfectiorem existentiam, quam aliae formae, in eo quod non dependet a subjecto; ergo hae dependent a subjecto. Respondetur, animam ita abstrahere a subjecto, ut neque in fieri produci possit dependenter ab ipso, non ita aliae.

Si hoc non placet, saltem non est tanta dependentia formae materialis a subjecto, quanta est accidentis, quod colligitur ex eo, quod forma substantialis dicat existentiam per se, cujus perfectio supra existentiam accidentis difficulter salvari aut explicari potest, si forma illa dependeat a subjecto aliter, quam respective ad agens creatum, vel certe ad agens primum, quod non conservat formam nisi in subjecto.

Haec solutio non videtur Peripatetica, ideo tenendum est etiam dependere formam substantialem a subjecto, ut visum est dist. 1. quoest. 1. sed aliam esse illam dependentiam ab ea, quae est accidentis ; accidens enim dicit inhaerentiam aptitudinalem, tanquam proprietatem, cui debetur inhaerentia actualis, tanquam actus connaturalis, et hoc propter exigentiam fundamenti. Caeterum inde non probatur exigere ita simpliciter, ut repugnaret accidens illud non esse per se absque subjecto, si est absolutum.

Dices, Philosophus non concederet accideus posse separari ; ergo supponebat exigere subjectum per se essentialiter. Respondetur, Philosophus negaret separationem accidentis a subjecto propter ordinem essentialem causarum, non ob dependentiam essentialem ad subjectum. Unde in principio erravit, et corrigitur per fidem, potissimum hujus mysterii. Vide quae dicenda sunt infra super littera, responsione ad secundum.