COMMENTARIUS.

(a) Ad istam quaestionem, etc. Hic agitur de intentione, inquantum requiritur, ut principium ex parte agentis a proposito, qualis est minister: superitis autem exclusi sunt amentes et incapaces rationis a ministerio Sacramenti, quia ab iis non potest procedere actio humana, vel hoc ministerium modo humano, qui est ut procedat mediante intentione et scientia per modum judicii et discretionis, et non fortuitae aut merae apprehensionis, et sine omni usu rationis. Non agitur autem hic de qualitate intentionis, sed de ejus substantia ; in sequenti de qualitate disseritur, seu de modo ejus.

Distinguit Doctor infra, g Hoc autem rationabile est, etc. intentionem humanam respectu ministerii Sacramenti duplicem. Aliam, qua esset actio quidem libera, sed non formaliter usus Sacramenti, qua Sacramentum est, id est, caeremonia sacra, et ille usus esset materialis, rerum et verborum, nempe applicatio rei et formae Sacramenti, non tamen per modum Sacramenti, sed ad alium finem, ut irrisorie, et simulate, ut quondam illudebant Ecclesiae idololatrae, vel malefici, ut quando ex instinctu daemonis baptizant bruta ad contemptum Sacramenti; vel si quis intenderet dicere formam recitative tantum, et non ut est signum practicum. Alius modus est, quando fit usus Sacramenti formaliter, ut est caeremonia sacra, intendendo facere quod fecit Christus, et Ecclesia seu Christiani faciunt, sive ex intentione speciali, sive ex generali intentione ; et de intentione hoc modo sumpta Doctores hic disserunt. Haeretici negant illam intentionem requiri ex falso dogmate, quia putant Sacramenta non esse causas gratiae, sed solum excitantia signa fidei, quod perinde ipsis competit, sive hoc a ministrante intendatur, sive non, quia haec excitatio competit ipsis ex institutione sua respective ad eum, qui fidem concipere potest, sicut, si proferatur haec dictio homo, aut homo currit, quaecumque sit intentio proferentis, perinde excitat ad memoriam signati audientem, et secundum hoc etiam consequenter dicere debent, nec usum rationis exigi in ministro, ad hunc enim effectum nihil conducit, cum solum dependeat ab institutione signi, et capacitate audientis; quod tamen negat Kemnitius in secunda

parte examinis, negans actionem sacramentalem esse debere subsannationem mimicam, aut lusum. Errorem praedictum docuit Lutherus in lib. de captivitate Babylonica, cap. de Baptismo; et in articulo 12. damnato a Leone X. Calvinus in Antidoto ad canon. 11. Tridentini, Tilmannus in lib. de erroribus Pontiflciorum.

Alii Doctores Catholici, licet admittant sanam doctrinam de intentionis necessitate, tamen aliqui eam dure explicant. Catherinus, in opusculo de intentione ministri Sacramentorum, dicit sufficere intentionem exterius faciendi, ea quae facit Ecclesia, nempe ponendi ablutionem, et verba debita, quam intentionem nequit non habere, si sit sanae mentis, quamvis neque Ecclesiam esse credat, aut ullum effectum Sacramenti, neque ullam aliam intentionem, quae cum hac constare potest, officere Sacramento, quin perficiatur.

Citatur pro eadem sententia Angelus, verbo Baptismus 5. n. 7. sed immerito, quia dicit non sufficere intentionem solum lavandi corpus, et requiri saltem intentionem, qua fiat per modum caeremoniae consuetae, et in reipsa hanc esse intentionem faciendi, quod facit Ecclesia, licet non sub illo expresso motivo. Idem sensit Innocentius IV. in cap. Si quis puerum, de Baptismo, etc. quem male in suum errorem allegat Kemnitius. Paludanus in solo matrimonio requirit intentionem ratione contractus, in quo perficitur ; in aliis solum intentionem proferendi verba legitime, et hoc potissimum asserit in Baptismo, quia minister non est causa principalis, sed applicans activa passivis. Vide dist. 6. quaest. 2. art. 3. Sententiam illam Calherini sequitur Sylvester verbo Baptismus 3. et pro eadem citatur D. Thomas in hac dist. quaest. 1. art. 2. quaestiuncula 1. ad 2. et

3. parte quaest. 49. art. 8. responsione ad 3.

His suppositis, Doctor optime hanc quaestionem resolvit. Primo rejicit rationem Richardi, tanquam non probantem, quia etsi conjunctio exigatur inter jnaleriam et verba Sacramenti, potest illa necessitas ab instituente esse, et non a ministro, verbi gratia, quantumlibet minister habeat intentionem Christi et Ecclesiae, nisi in reipsa conjungatur ablutio et forma, ea simultate quae expressa est quaestione 3. supra, nihil fit, non ex alia ratione, nisi quia ex institutione divina exigitur haec conjunctio inter partes ejusdem signi et Sacramenti: si ergo salves tur illa conjunctio requisita ex institutione, salvatur omnis per se requisita unio inter ablutionem et prolationem formae, ad quam non exigitur intentio ministri. Quod ergo requiratur haec intentio, non est ex conjunctione illarum, quia, ut bene Doctor quaest. 2. responsione ad ultimum, ablutio sine verbis non est baptismalis, neque verba sine ablutione sunt aliquid Baptismi: ergo intentio ministri ex alio fine exigitur.

(b) Dico ergo distinguendo de intentione, etc. Hic sumit intentionem, ut est actus efficax et principium operandi in agente a proposito, et respective ad objectum, vel materiale, vel formale: materiale est ipse actus exercitus, sub quacumque ratione, aut motivo fiat, et haec necessaria est in quocumque exercente illum actum, quia ea sublata, tolleretur ipse actus, qui ex ea imperatur et fit, sicut cessante motu efficaci in finem, cessat etiam motus in media humano modo, et sub ratione mediorum. Secundo modo sumitur intentio actus ex fine, ad quem ipse actus ordinatur, nempe ad finem significationis, et hoc modo facit ad institutum quaestionis praesentis; patet distinctio ex littera.

(c) Dico ergo, quod oportet ministrum habere intentionem primo modo, etc. Haec est prima conclusio, et juxta primum membrum distinctionis, quia ille actus debet esse humanus et liber, ad quem Deus lege statuta obligat, quia in necessariis et fortuitis non cadit obligatio legis, quae est regula voluntatis liberae, quam tenetur sequi ex electione. Sequitur :

Si autem loquamur de intentione secundo modo, etc. Hic distinguit intentionem, tam quoad finem quam quoad modum tendendi in finem; finis autem duplex, alius proximus, alius remotus. Proximus est ipse actus non in esse naturae aut liberi, et humani tantum, sed etiam, ut est caeremonia, et spectans saltem inter Christianos ad cultum, et quo fit membrum Ecclesiae militantis, et hic est finis minus principalis. Alius est finis extrinsecus, nempe effectus gratiae in suscipiente; uterque finis potest intendi, aut generali intentione, seu universali, et in particulari, confuse, distincte, implicite, explicite, formaliter, virtualiter, juxta diversos modos explicandi modum tendendi voluntatis, qui sequitur modum concipiendi ex parte intellectus, qui hoc vel illo modo proponit actum sub his motivis. Explicat autem Doctor intentionem generalem proximi finis per hoc, quod est intendere facere circa illum, quod Christiani solent facere; in particulari vero intentio est, qua baptizatum velit explicite fieri Christianum.

(d) Dico ergo, quod intentio finis ullimi , etc. Hic subjicit duas conclusiones. Prima est, non requiri ad valorem Baptismi, ut baptizans intendat finem ultimum et principalem ipsius actus. Intelligitur conclusio de intentione explicita et particulari, non autem de sola implicita et virtuali, quae etiam salvatur in prima intentione. Hanc probat, quia Paganus et

Judaeus nequeunt habere illam intentionem, supposita ignorantia finis, et saltem efficaciae medii ad talem finem.

Secunda conclusio, requiritur intentio finis proximi, vel in generali, vel in particulari ; et haec intentio ad minimum, necessaria est ad valorem Sacramenti. Haec est de fide, ut patet ex Tridentum sass. 7. can. 11. de Sacramentis in genere: Si quis dixerit in ministris, dum Sacramentum conferunt, non requiri intentionem, saltem faciendi quod facit Ecclesia, anathema sit. Florentinum in Decreto unionis, ubi dicit : Haec omnia Sacramenta tribus perficiuntur, videlicet rebus tanquam materia, verbis tanquam forma, et persona ministri conferentis Sacramentum cum intentione faciendi quod facit Ecclesia, etc. Dixi hanc conclusionem esse de fide, quia vere puto neminem ex schola Theologorum in reipsa aliud dicere, quia Doctor diligens indagator sententiae antiquorum Theologorum, et potissimum S. Thomae, qui pro sententia contraria a Catharino et Sylvestro citatur, et quem tacito nomine impugnat Durandus, cum tamen in eam sententiam neque adducit, neque impugnat. Et quamvis Cajetanus et Sotus plurimum laborent, aliique posteriores, ut eum eximam a tali sententia, nescio quid difficultatis habeat, si recte mentem ejus et rem, ipsam perpendamus; oportet enim considerare, quod hoc ipso, quod velit minister proferre verba formae, non ridicule, neque jocose, neque ex alia intentione extranea Sacramento, aut repugnanti, sed serio, ut habent rationem formae, et materiae, et conveniunt in unam caeremoniam, hoc ipso habere intentionem generalem Ecclesiae et Christi, neque aliam ab hac distinctam requiri ad valorem Sacramenti.

Unde advertendum est, hanc intentionem generalem variis modis posse concipi et formari, nempe si velit facere, quod videt facere hic et nunc unum Christianum, vel si velit facere, quod ab eo petitur, verbi gratia, si sit Paganus, qui nihil audivit de Christo aut Ecclesia, aut de corpore et professione Christianorum, sed quod petitur ab hoc Christiano adulto, in necessitate constituto, et instruatur de ablutione et prolatione verborum, per modum cujusdam caeremoniae, et ipsi eam adhibeat juxta mentem petentis, quamvis nihil in speciali sit edoctus de ejus efficacia, praecepto, necessitate, aut de Christo, aut Ecclesia, aut professione Christianorum: quo casu non habet aliam intentionem expressam, quam abluendi et proferendi verba per modum caeremoniae, et juxta mentem et requisitionem petentis, erit Baptismus validus, et salvatur in eo intentio generalis, hoc ipso quod ministerium illud praestet per modum caeremoniae, ad effectum quem intendit petens. In quo etiam casu figatur intentio ipsi ministerio, scilicet ablutioni et prolationi verborum, per modum caeremoniae, neque aliam habet diversam, aut motivum intrinsecum alterius, quod cognoscat. Et hoc modo intendit D. Thomas quando dicit non requiri aliam intentionem in eo faciendi quod facit Ecclesia, diversam ab ea, quae est proferendi verba, et abluendi, nempe sub ratione ritus et caeremoniae ; et excludit tantum illam intentionem expressam et necessariam, qua vellet imitari Ecclesiam, tanquam ex hoc motivo conceptam, sine qua potest manere Sacramentum validum, quia motivum sufficiens intentionis generalis subsistit, vel eo ipso quod intendat ablutionem facere, et verba proferre per modum ritus et caeremoniae, vel qua utuntur alii, vel quam ad requisitionem alterius facit, prout ipse postulans intendit.

Probari potest exemplo, verbi gratia, in incantatoribus (quo in simili utitur noster Doctor supra), quando ergo indigent ad superstitionem suam, et ad effectum intentum, de quo cum daemone pepigerunt, opera alterius, quamvis hic nesciat intentum, confert tamen operam petitam cum observationibus ab eis praescriptis, praestat illud opus ex sufficienti intentione ad effectum incantalionis, eo ipso quod exhibeat opus juxta mentem alterius, et observatis ritibus praescriptis. Et per hoc explicatur quod habet S. Doctor in art. 8. quaestionis 64. qui negotium facessit patri Vasquez responsione ad secundum argumentum; nam sententia S. Thomae est plana ex corpore, ubi requirit intentionem ministri, ut determinet ablutionem, quae indifferens est ad multa, ut sanitatem, mundationem corporalem, ludum, et hujusmodi. Et haec intentio, inquit, exprimitur per verba quae sunt in Sacramentis ; puta cum dicitur : Ego te baptizo in nomine Patris, etc. quod ita intelligendum est, non quod verba quomodocumque significent intentionem ministri internam, cum denotent tantum actum, et invocationem Trinitatis, sed indirecte, quatenus effectus denotat suam causam ; nam sicut verba exterius prolata, magis expresse et determinate significant effectum Sacramenti, et ad eamdem significationem fimi tant et determinant ablutionem, quae ex natura sua est indifferens, ita etiam verba magis exprimunt intentionem interiorem, qua similiter determinatur ablutio, quam eam exprimat ablutio ipsa, quae habet rationem determinabilis. Et in hoc passu videtur tacite occurrere secundo argumento et tertio, nam secundum tangit perplexitatem suscipientis Baptismum, qui si dependet ab intentione ministri, nequit ipsi esse nota, cum sit interna, neque consequenter se recepisse Sacramentum.

Ad quod respondet primo ex aliis, qui dicunt requiri intentionem mentalem in ministro, quae si desit nihil fit; hunc tamen defectum in pueris supplet Christus, in adultis sua devotio et fides. Hoc impugnat, quia licet hoc sufficiat in ordine ad effectum justificationis, non tamen ad effectum characteris, qui non datur nisi per Sacramentum ; adhuc ergo manet illa perplexitas. Respondet cum abis, quod minister Sacramenti agat in persona totius Ecclesiae, cujus est minister : In verbis autem quae profert, exprimitur intentio Ecclesiae, quae sufficit ad perfectionem Sacramenti, nisi contrarium exterius exprimatur ex parte ministri vel recipientis Sacramentum, etc.

Quae verba non ita absolute intelligenda sunt, quasi per solam prolationem verbo -rum quomodocumque fiat, et ex quocumque fine, habeatur intentio Ecclesiae, aut ipsius ministri, eo modo quo requiritur ad perficiendum Sacramentum, sed quod habeatur sufficiens certitudo, ex qua suscipiens deponat perplexitatem, et cognoscat Sacramentum verum se recepisse, quia aliam certitudinem nequit habere de intentione ministri, et Sacramentum habeatur ratum coram Ecclesia unde addit, nisi ipse minister exterius contrarium exprimat, vel recipiens Sacramentum, nempe, si ille dicat se non habuisse voluntatem dandi Sacramentum, et hic non voluisse illud recipere, quia hoc dato non solum in reipsa Sacramentum non subsisteret, sed neque pro rato ab Ecclesia haberetur, aut haberi deberet.

Quod si ergo Sanctus Thomas vellet non dependere Sacramentum ab intentione, vel posse existimaret subsistere intentionem Ecclesiae, sine ulla intentione,

aut cum contraria intentione ministri, et repugnantia suscipientis, non adderet illa verba, quae tantum in eum finem adducta sunt, ut ostendatur praesumptionem et certitudinem de valore Sacramenti fundari eo ipso, quod ablutio externa fiat cum debita forma, nisi contingat eam elidi per aliquid aliud expressum a ministro aut a suscipiente, neque argumentum oppositum aliud petit. Unde, quamdiu subsistit intentio Ecclesiae et Christi, manet Sacramentum, quantumlibet aliud exprimeretur, quod intentionem non tolleret, nam si salvatur intentio causae principalis requisita, salvatur etiam in exercitio, quidquid per se requisitum est ad Sacramentum. Ideo in responsione ad primum dicit expresse requiri in ministro intentionem, qua se subjiciat principali agenti, scilicet intendat facere quod facit Christus et Ecclesia; et responsione ad tertium, idem supponit, dicens intentionem habitualem (quam alii virtualem intelligunt) sufficere in Sacerdote distracta, qui tamen voluit prius actualiter facere, quod facit Ecclesia. Ex his patet etiam qua via intelligendi sunt alii Theologi, qui videntur negare intentionem ministri esse necessariam ad valorem Sacramenti ; nam dicunt necessarium esse intendere actiones externas ut sacramentales sunt, per modum rilus instituti, in qua intenlione virtualiter includitur intentio faciendi quod Ecclesia facit ; qui enim applicat materiam et formam, qua tales sunt, applicat ex intentione totius, ac proinde conficiendi Sacramenti, et implicite reliqua quae per se sequuntur, qui applicat, inquam, non fortuite, sed ex electione.

Probo ergo conclusionem hoc modo intellectam esse de fido, quia praeter materiam et formam in exercitio, id est,

praeter ablutionem in fieri, et prolationem formae, requirunt Concilia tertium, nempe intentionem ministri, saltem faciendi quod facit Ecclesia. Sed haec intentio non salvatur in voluntate faciendi ablutionem, et proferendi formam, tantum materialiter, quia sic possunt fieri etiam libere ex alio fine praeter intentionem Ecclesiae, aut contra eam, et Sacramentum esse invalidum, ut per se constat, ut si ad lusum fiant: ergo non sufficit ablutio, et probatio facta absque intenlione, qua ordinantur ad invicem per modum signi sacramentalis, vel universali vel particulari.

Secundo, quando Concilia exigunt res et verba, exigunt ea ut posita in exercitio et modo humano ; ergo cum intentione ad hoc requisita, ut actio sit humana et libera. Sed praeterea exigunt Concilia intentionem faciendi quod facit Ecclesia ; ergo haec diversa est ab intentione faciendi illos actus, qua sunt humani actus in genere. Patet consequentia, quia superflueret definitio, cum nihil diversum importet, praeter id quod ipsa materia proxima, et forma prolata includunt.

Tertio, Concilium Tridentinum aliquid definit contra haereticos Lulheranos, qui intentionem ministri, aut faciendi quod facit Ecclesia, requiri negabant ; sed hi non negabant ad ablutionem et prolationem formae requiri, ut fiant humano modo, a ministris ; ergo aliud praeter hoc negabant, quod definit Concilium, requiri.

Quarto, intentio Ecclesiae et Christi, quoad praefatas actiones respicit usum religiosum in ipsis, et cultum; ergo intentio faciendi, quod facit Ecclesia, necessario ordinatur ad usum religiosum eorum: ergo sub hoc motivo ipsas actiones, modo aliquo ex dictis confuse vel distincte respicit. Patet consequentia, quia intentio Ecclesiae et Christi necessario salvanda in ministro, nequit in eo salvari, nisi per modum regulae objectivae, vel per modum causae inferioris et ministerialis subordinatae. Si primo modo, necessario incendii facere quod facit Ecclesia, et sic salvatur intentio ejus in ministro, per modum regulae objectivae, quam sequitur; si seeundo modo, non subordinatur Christo aut Ecclesiae, nisi ut causa inferior subordinata, et hoc modo operans per subjectionem ad Christum et Ecclesiam: sed in nullo usu, qui non est sacer, subsistit talis subordinatio in ministro, ergo neque actio sacramentalis qua talis est. Sub sumptum patet, quia illae actiones cadunt praecise sub intentione et influxu Christi, ut sunt sacramentales, et spectant ad religionem, aliter non subsunt ipsi. Huc spectat ratio Doctoris et D. Thomae, responsione ad primum in dicto articulo ; eam sic format Doctor :

Quinto, Deus voluit illum actum fieri a ministro per modum actus humani, et non tantum in esse nalurae, id est, ut est indifferens ad quoscumque alios effectus, ut dicit S. Thomas, vel ad alias balneationes, ut Doctor in littera, sed inquantum est actus alicujus, ut ministri exercentis signum Dei ; sed habens actum humanum intendit finem illius, ut est sibi humanus, quia alioquin non subsisteret intentio et volitio efficax ipsius actus externi, de quo est sermo, et liberi ; ergo minister intendit finem proximum illius actus, ut est sibi impositus, id est, ut exercet actum, inquantum minister est, et subordinatur causae principali: alias certe non exercet actum ut minister, sed ut causa principalis non subordinata, et ad diversum finem ab eo, qui necessario necessitate Sacramenti intenditur a ministro, ut minister subordinatur causae principali.

Confirmatur, ministerium Sacramenti non competit ministro, nisi per potestatem concessam a causa principali instituente Sacramentum, per quam potestatem in actu primo constituitur minister et causa instrumentalis, quam potestatem non habet amens respectu Baptismi, non Sacerdos respectu Eucharistiae, non approbatus ab Ecclesia respectu absolutionis, et sic de reliquis ministris Sacramentorum; ergo quacumque ratione procedit actus a ministro, absque eo quod procedat secundum potestatem datam, vel ab ipsa potestate tanquam a principio, non procedit a ministro, qua minister est Sacramenti, per potestatem a Deo datam ; sed non potest procedere secundum potestatem datam, nisi respective ad Sacramentum, qua Sacramentum est, seu signum sacrum a Deo institutum, ad quod ordinatur per se potestas data, et ministerium, quod est actus secundus illius potestatis, et fieri Sacramenti; ergo de necessitate supponit intentionem ad ministerium Sacramenti, qua Sacramentum est, vel generalem vel particularem qua reducitur potestas a Deo data in exercitium.

Unde sicut artifex nunquam agit secandum artem, nisi habeat intentionem sic faciendi, qua ars reducitur ad exercitium, ita ut si casu contingat eum facere effectum, qui natus esset fieri secundum artem, non tamen esse per artem ; et sicut studiosus faciens justum, sed non juste propter ipsam justitiam, non agit secundum virtutem, et sicut judex, aut legislator faciens aliquid, et non secundum potestatem quam habet, non agit ut judex, aut legislator, quia ad haec requiritur intentio utendi potestate ipsa, ut vere operetur secundum potestatem, et ex ipsa, ita similiter minister Sacramenti, si non agat secundum potestatem a Deo concessam, nunquam agit ut minister, neque ut subordinalus causae principali, ut instrumentum animatum: ad hoc autem ut agat secundum potestatem ministri, et per ipsam, requiritur intentio specifica actus illius potestatis, inquantum est diversa ab aliis, et ut ipsa copulatur cum suo actu, seu actus cum ipsa.

Haec autem intentio nequit subsistere, nisi motivum ejus aliquo modo subsistat, quod est ministerium Sacrum, aut confuse, aut explicata volitione aliquo modo, et hoc ex institutione Christi, non solum quae respicit res et verba, quia horum institutio est independens a ministro, aut ejus voluntate, sed ex institutione speciali, qua dedit potestatem conficiendi Sacramenti ipsi ministro prae aliis. Et quamvis haec sit communis, quoad Baptismum in omnibus viatoribus capacibus libertatis et discretionis, tamen non ideo praerequiritur in ipsis libertas ad hoc ut actus dicatur liber physice praecise, quia hac libertate potest elici, absque eo quod sit sacramentalis, sed ut minister institutus concipiat intentionem per se requisitam ad ministerium, in quo agit, ut minister subjectus causae principali.

Quod patet ex communi consensu Ecclesiae, quae praesumit de hac intentione ministri requisita eo ipso, quod nihil ei derogans exterius apparet, quod si appareat, aut de defectu intentionis constet: quamvis etiam constet actus illos libere fuisse elicitos, nempe ablutionis et prolationis, Ecclesia judicaret Sacramentum esse nullum, non ex defectu formae, aut materiae requisitae, sed ex defectu intentionis necessariae. Et hoc modo interpretantur plures Doctores responsionem Zachariae Papae circa Baptismum collatum cum illa forma : In nomine Patria et Filia, etc. fuisse validum, si defuit intentio inducendi erroris. Et quidquid sit de hoc, Baptisma collatum ab Athanasio adhuc puero, et ratum in Ecclesia Alexandrina, antequam datum fuit pro rato, examinatum est de intentione non simpliciter libera, quia de hac vix dubitari posset, sed de intentione seria, et ex fine conferendi Sacramenti, concepta. Non video ergo in hoc differentiam aliquam notabilem inter Doctores, nisi tantum forte in verbis et modis explicandi intentionem requisitam in ministro ; id concesserim Catharinum forte inconsulte ad probationem suae sententiae processisse, quatenus putavit aliquid particulare in ea contineri, diversum a communi sententia scholae.

Objicies primo illam vulgarem historiam Athanasii adhuc pueri, baptizantis per jocum, quam tradidit Ruffinus lib. 1. historiae, cap. 14. Nicephorus lib. 8. cap. 44. et similiter aliam similem de puero Judaeo baptizato ab aliis pueris per lusum refert, lib. 3. ultimo, qui Baptismus receptus est in Ecclesia Constantinopolitana, et suppletae tantum caeremoniae, et ritus solemnis. Respondetur, si jocus sit talis, ut sit mera simulatio excludens animum exercendi actus serio, et prout exigitur ad substantiam ejus, sic excludere requisitam intentionem ; si vero jocus sit talis, ut non excludat voluntatem per se requisitam ad actum, quamvis ulterius etiam intendatur oblectatio, nihil derogare Sacramento, quantum ad valorem ejus. Hujus generis fuit jocus ille puerorum baptizantium, ideo Baptismus ab eis datus pro rato et valido fuit receptus.

Objicies secundo, Chrysostomum homilia 83. in Joannem: Sacerdos, inquit, linguam et manus proebet, neque enim justum est propter alterius malitiam ad salutis nostroe Symbola fide accedentes offendi, etc. ergo praeter intentionem abluendi et proferendi verba, non requiritur alia, quae sit in ministro, alias non solum manus et verba offerret Sacerdos. Item Augustinus lib. 1. de Baptismo, cap. 53. et habetur in capitulo: Solet etiam quoeri, de consecratione, dist 4. ubi asserit si absit simulatio ex parte recipientis, quamvis adsit in dante Baptismum, recipere vere Sacramentum.

Respondetur, Chrysostomum non excludere intentionem legitimam offerendi manus et verba ad effectum praestandi Baptismi, quia intendit actum debere esse humanum in ordine ad Sacramentum conficiendum et oblatum; neque per malitiam intendit defectum intentionis debitae, sed solum probitatis, et morum, quae non nocet baptizato, de qua ex proposito illic disserit. Similiter patet ad Augustinum, qui non loquitur de simulatione excludente seriam intentionem dandi Sacramenti, quamvis ibi non integre explicat de qua simulatione agat; sed praesumi debet de hac agere. Et forte alludit ad Baptismum datum ab Athanasio, aut etiam datum Mimo coram ; Diocletiano, qui de repente conversus est et professus fidem Christianam, et factus est Martyr, in quibus ex parte tam suscipientium quam offerentium servata est intentio serio agendi, quod faciebant Christiani. Respondetur etiam secundo, Augustinum nihil in eo casu determinasse, sed suspendisse sententiam, donec ab Ecclesia, aut aliis aliquid determinaretur, quod postea factum est.

Objicies tertio Christum instituisse Sacramenta, modo quo convenientius erat, sed magis conveniens erat ea non dependere ab intentione ministri; ergo etc. Minor probatur, quia neque alia signa ex auctoritate publica instituta dependent ab intentione utentium ; deinde contractus, transactiones et hujusmodi, non dependent ab intentione ministri, verbi gratia, procuratoris, sed a lege: ergo similiter non fuit congruum talem dependentiam in proposito admiscere. Consequentia patet, quia sic redderentur multi perplexi de valore Sacramenti percepti, verbi gratia, inter haereticos, qui errorem docent contra veritatem Sacramenti. Deinde hac ratione, ut passim Patres et Concilia tradunt, non voluit Christus sua Sacramenta dependere a probitate, aut fide ministri ; ergo magis id congruit ne dependerent etiam ab ejus intentione.

Respondetur negando minorem. Ad cujus probationem repondetur usum aliorum signorum dependere ab auctoritate publica tantum, idque congruenter ad finem pacis et communionis publicae servandae, ad quam se habent particulares personae, tanquam subjectae legibus, non tanquam ministri eorum, a quibus dependet finis politici administratio, non ita in proposito, quia Sacramenta ex definitione Ecclesiae dependent ab intentione ministri, idque congruenter, quia instituta sunt in cultum religionis, qui debetur Deo, et consignata sunt Ecclesiae, ut per ministros publicos exercerentur, nempe Sacerdotes, vel alios, ut in Baptismo, ex eorum defectu, et congruo fine hujus Sacramenti. Debet ergo in ministris tanquam in causis subordinatis, servari intentio publica legis et principis, cujus sunt ministri, sicut in ministris justitiae debet servari intentio legis quantum ad actum in se ; debet etiam servari intentio Ecclesiae tanquam in administratoribus, et quamdiu haec servatur, valide conficitur Sacramentum, non obstante quacumque intentione particulari hujus aut illius, inquantum est persona particularis, modo illa non destruat intentionem universalem.

Ex quo patet ad secundam probationem, quia neque lex cujus virtute stabilitur contractus, neque etiam mandatarius volunt dependere contractum a ministro, nisi in certo modo, in quo Procurator agit vicem mandatam, et secundum instructionem datam, et sic etiam contractus dependet ab ejus intentione, qua Procurator operans est juxta institutionem mandantis, et inquantum mandatur ; quod si modum et mandatum non servat, non agit ut Procurator, neque contractus valet. Deinde neque lex, neque mandatarius voluerunt dependere contractum ab interna et occulta intentione Procuratoris, de qua nequit lex, aut principalis judicare. In Sacramentis patet aliter factum, ex rationibus praemissis, quia sine intentione ministri nequit manere caeremonia, ut est oblata in cultum religionis, quae principaliter fundatur in internis actibus, quos Deus institutor Sacramenti primario respicit et exigit, et quorum est judex ( quod non competit puro homini), et per ministrum voluit illa offerri, tanquam causam subordinatam, cura qua ipsa principalis concurrit ad effectum ; debet ergo Minister consequenter intendere sub aliquo motivo, in quo subsistat intentio principalis cui debet conformari.

Ex his negatur consequentia, nec refert ut unus, et alter sit perplexus ex statu et malitia ministri, si motivum subest, et ipso effectu etiam privatur Sacramento et ejus fructu, quia casus particulares non comprehendit lex. Dixi, si motivum subest, quia alioquin, ut bene D. Thomas supra, si ablutio et forma recte applicentur externe, ut nihil appareat contrarium . intentioni legitimae, non subest fundamentum aliquod perplexitatis, quia sicut Ecclesia ratum habet Sacramentum, ita et suscipiens debet quiescere eodem fundamento certitudinis, quae moralis est ; imo peccaret praesumendo, aut judicando aliud de ministro, secluso motivo sufficienti, quod si oriatur scrupulus ex propria dispositione, quam deponere debet, oritur non ex natura actionis, aut ministerio. Demus ergo casum, aliquem nempe esse, cui ita invisa sit salus proximi, ut omittat legitimam intentionem, quid flet? Respondent Alensis responsione ad secundum loco citato a Scholiaste, vel juxta aliam partitionem quaest. 8. n. 3. art. 1. responsione ad 4. Bonaventura ad 5. Durandus et Gabriel, et, ut apparet ex prima responsione, D. Thomas art. 8. ad 2. quod Deus suppleret in eo casu, quod deesset quantum ad justificationem, si defectus intentionis esset occultus. Alii hoc negant, qui putant rigorose Deum ita alligasse virtutem suam Sacramento, ut aliter in eo casu non provideat ad salutem, neque gratiam justificationis infunderet. Sed hoc omnino incertum est, neque fundamentum aliquod hoc, aut illud urget, nam quod moderni urgeant illud: Nisi quis renatus fuerit, etc. ubi denotatur necessitas Baptismi, intelligi potest in reipsa, aut in apparentia, et in foro Ecclesiae suscepti, quando vitium intentionis exterius non proditur, et quod graves Doctores praesumunt de salute sic baptizati, multum congruit divinae misericordiae. Et in eam sententiam multum propendet Augustinus, si eam ipsam non teneat, loco citato, nec deest congruentia, ut Deus causa principalis instituens et causans salutem hominum medio Sacramento, in eo casu quo Sacramentum sine culpa suscipientis, sed ex sola malignitate interna conferentis, sit nullum, suppleat sua divina misericordia defectum, in iis quae ad salutem sunt necessaria, sed neque etiam ex alia parte est fundamentum, quod convincat ita fieri ; totum est Dei providentiae et dispositioni secretae reservatum.

Casus moralis esse posset de solis infantibus sic baptizatis a ministro sine ulla intentione, et mortuis cum solo illo Baptismo, an exhumandi essent ex loco sacro? quia de adultis, qui per fidem Sacrameni, et propria dispositione justificari possunt, non est difficultas. Responderem sequendam essse in praxi sententiam tot Doctorum, quae est magis in favorem infantum et divinae misericordiae, in re obscura, ostensionem, vel non esse credendum ministro.

Ad aliud respondetur, statum ministri quoad probitatem et fidem, minus certum esse ; neque de eo potest esse tanta certitudo moralis, sicut de intentione, de qua ipse minister potest certitudinem Physicam habere ; neque praeterea status ejus ille spectat ad cultum Dei inquantum per Sacramenta habetur, nempe quatenus ordinantur ad propagationem salutis in eo qui illa suscipit, in quo solo habent effectum non in ministrante, neque idem etiam status spectat ad actum humanum, sicut intentio ministri.

Objicit denique Doctor, quod minister se habeat ut causa instrumentalis, sed in hoc non requiritur intentio, sicut non attingit effectum causae principalis ; respectu autem effectus proprii est causa principalis, non instrumentalis, sic autem non requiritur ut habeat intentionem, qua subordinatur causae principali, quia sic tantum agit, ut instrumentum ; ergo inquantum agit ut instrumentum respectu causae principalis, non requiritur in eo alia intentio diversa ab ea quae est causae principalis, per quam dirigitur et assumitur ad suum finem. Vide Scholium, et ea quae subjicit Doctor de varia acceptione instrumenti de qua superius agit dist. 1. quoest. 1. 2. et 4. Resolutio est ministrum non esse causam instrumentalem, sed principalem respectu ministerii, et confectionis Sacramenti, et ablutionis, qua est ablutio etiam sacramentalis, et se habet ut causa secunda ; respectu vero effectus Sacramenti potest dici instrumentum ; vide i Patet ergo, etc. Responsio ad principalia argumenta est clara, et satis patet ex dictis.