COMMENTARIUS.

(a) Ad quaestionem dico, etc. Conclusio Doctoris est de fide, dari gratiam infanti baptizato per Baptismum, qui delet in eo peccatum originale, quod nequit fieri, nisi per collationem gratiae. Haec probata est supra de effectu Circumcisionis contra Magistrum, ejusque efficacia, quia, ut dictum est, non remittitur peccatum originale, aut mortale, nisi per gratiam. De Baptismo autem certiorem gradum obtinet, quam de Circumcisione, quae ex aliquorum opinione erat ineffiax ad delendum peccatum, ut ibi visum est, et ex opinione Magistri, licet deleverit peccatum, non contulit gratiam; de Baptismo autem inter Catholicos Doctores nullus id affirmavit quantum est ex efficacia Sacramenti, licet aliqui dubitaverint an infantes essent capaces omnis ejus effectus, ratione sui status.

Fuerunt varii errores circa efficaciam

Baptismi. Aliqui negabant omnem ejus fructum ; Gajani apud Tertullianum lib. de Baptismo, in principio, Manichaei apud Augustinum haeresi 46. Archentici apud

Epiphanium haeresi 40. Messaliani, seu Massaliani apud Theodoretum lib. 4. haereticar. fabularum, in fine; quibus adjungi possunt Armeni, qui id in genere dixerunt de omnibus Sacramentis legis novae ; contra quos specialiter est decretum Eugenii Papae et Tridentinum sess. 7. de Sacramentis, can. 2.

Quibus reipsa accedunt, quotquot dicunt Sacramenta esse nuda signa excitantia fidem, ut hujus temporis haeretici, quia sic tollunt omnem efficaciam propriam Sacramenti, et omnem justitiam in fide statuunt, non quod haec etiam deleat peccata, sed tegat seu faciat, ut non imputentur. Quamvis autem modum loquendi Scripturae, Patrum et Ecclesiae quandoque simulant, usurpantes verba, quae denotant efficaciam Sacramentorum, tamen ad pravum sensum torquent, quod proprium haereticorum est.

Hic modus radendi seu regendi peccata fuit antiquus, quia sic docebant apud

Theodoretum Messaliani, per similitudinem novaculae, quae radit pilos, non tollit radicem. Sic etiam quidam Proclus Origenista apud Epiphanium ex Methodio haeresi 64. Damnatur modus ille loquendi etiam a Gregorio lib. 9. Registri, epist. 39. ab Augustino lib. 1. contra duas epist.

Pelagianorum, cap. 13. et lib. 3. cap. 3. Eum assumpserunt haeretici hujus temporis, ut docet Bellarminus lib. 1. de Baptismo, cap. 18. qui perinde extendunt hunc modum ad peccata praeterita et futura, seu quae post Baptismum committuntur, et consequenter quidem, quia excitatio fidei, cujus ille est effectus per ipsos, perinde fieri potest per Baptismum quoad praeterita et subsequentia, quos damnat canon 10. Trident. sess. 7. de Baptismo sess. 6. can. 20. Canon etiam 6. damnat ibidem alium ramum ejusdem erroris circa instituta fidei, quo dicunt baptizat??, nullo modo posse amittere gratiam quantumcumque peccet, nisi nolit credere, quasi sola fides sufficiat ad justitiam, quod perinde ante et post Baptismum dicere debent.

Hunc errorem de impeccantia baptizati tenuit etiam Jovinianus, ut refert Hieronymus lib. 2. contra ipsum, et Augustinus lib. de haeresib. 82. Quod si peccabat baptizatus, dicebat eum non fuisse vere baptizatum quem ibidem confutat Hieronymus. Alii dixerunt quidquid sit de impeccabilitate ejus, saltem non fore, ut damnetur ; de quibus Augustinus lib. 21. de civit.cap. 20. et eumdem confutat c. 25. Calvinus incidit in eumdem in Antidoto Conc. Trident. sess. 2. can. 2. ubi asserit Baptismum esse chirographum, quo certiores reddimur de perpetua gratia adoptionis ; et lib. 3. Institut. cap. 2. dicit veram fidem semel habitam non posse amitti, et esse donum electorum ; hic tamen sicut gratiam et favorem Dei extrinsecum, et praedestinationem statuit, ita etiam in eamdem refert illam efficaciam non perdendi fidem, et non damnationis, non vero in Baptismum. Alios pariter effectus tribuunt Baptismo, ut quod tollat omnem obligationem, et vinxulum legis Ecclesiasticae, ut subvertant potestatem Praelatorum, ita Lutherus de captivitate Babylonica, cap. de Baptismo. Hanc damnat haeresim Tridentinum sess. 7. de Baptismo can. 8. et sessione 6. can. 23. Item, quod omnia vota tollat, ita Lu-(herus ibidem, Calvinus in Antidoto in sessione 7. can. 9. et Kemnilius in Examine ejusdem. Damnatur eodem canone. Horum effectuum non meminit hactenus antiquitas, aut Scriptura, aut traditio Ecclesiastica; contrarium autem in materia de legibus et voto lato probatur a Theologis, neque ea, quae Paulus disserit de libertate renatorum in Christo, sic intelliguntur, sed de libertate a jugo legis Mosaicae, et de libertate a peccato.

Impugnatio autem harum haeresum prout ad praesentem materiam spectant petitur ex iis, quae praecedenti quaestione praesupposuimus, quae non solum probant necessitatem Baptismi, sed etiam ejus efficaciam quoad remissionem peccati, et collationem gratiae, in qua necessitas ejus fundatur. Effectus ergo Baptismi est, non solum tollere peccatum originale, sed etiam actualia, quoad culpam et poenam. Est de fide. Concil. Florentin. in decreto unionis Armenorum, Tridentinum sess. 6. cap. 7. sess. 7. can. 9. sess. 14. cap. 1. sess. 5. de peccato orig. can. 5. Carthaginense IV. cap. 1. inter dogmata fidei, quae profiteri debet Episcopus, quando consecratur, proponit eamdem veritatem profitendam : Quaerendum, inquit, ab eo si in Baptismo omnia peccata, id est, tam illud originale contractum, quam illa quae voluntarie admissa sunt, dimittantur. Admissa, inquit, et non admittenda, ut inepte haeretici. Martialis Papa epist. ad Tolosanos, cap. 1. Vos enim estis membra Christi, et corpus immaculatum, nec aliqua in re coinquinatum, neque sordibus obvolutum, etc. Subdit rationem : jam enim sanctificati, et mundati estis aqua regenerationis, etc. Cyprianus de ablutione pedum : De abdito et secretissimo Spiritus sancti munere, hujus gratia liquor emanat, sic lavans quos parentalis labes infecerat, ut nec actualis, nec originalis macula sui post ablutionem illam vestigia derelinquat, etc. Lactantius lib. 7. cap. 5. Cum homo coelesti lavacro purificatus exponit infantiam cum omni labe

vitae prioris, et incremento divini vigoris accepto, fit homo perfectus et plenus. Rheticius Augustodunensis apud Augustinum lib. 1. contra Julianum, cap. 3. Hanc esse principalem in Ecclesia indulgentiam neminem praeterit, in quo antiqui criminis omne pondus exponimus, et ignorantiae nostrae prisca facinora delemus, etc. ubi loquitur de Baptismo. Ambrosius de iis qui mysteriis initiantur, cap. 3. Aqua est, qua caro mergitur, ut omne abluatur peccatum, sepelitur illic omne vitium. Hieronymus libro adversus Ruffinum, cap. 7. et epistola 83. ad Oceanum, cap. 2. Omnia scoria, et publicae colluvionis sordes, impietas in Deum, parricidium et incestus in parentes, atque in extraordinarias voluptates utriusque sexus mutata natura, Christi fonte purgantur, etc. Omnia in Baptismate condonata sunt crimina, nec post indulgentiam judicis est metuenda severitas, dicente Apostolo : Et haec quidem fuistis, sed abluti estis, sed sanctificati estis, sed justificati estis in nomine Domini nostri Jesu Christi, et in Spiritu Dei nostri, omnia peccata donata sunt, etc.

Ut caetera ergo omittam omnia hic ipse locus Pauli veritatem hanc luculenter docet 1. ad Corinth.cap. 9. Nolite, inquit, errare, neque fornicarii, neque idolis servientes, neque adulteri, neque molles, neque masculorum concubitores, neque furis, neque avari, neque ebriosi, neque maledici, neque rapaces, regnum Dei possidebunt: et haec quidem fuistis, etc. Subjungit efficaciam Baptismi, qui haec omnia delevit: Sed abluti, inquit, estis, etc. Ex quibus colligitur veritas fidei definita a Concilis, nempe peccata, tam originale quam actualia, quae praecedunt Baptismum (de his enim agit Paulus dumtaxat) per Baptismum deleri. Quod vero futura peccata commissa post Baptismum, non deleat Baptisma, ut varie gloriantur haeretici, omissis aliis locis ; patet vel ex hoc ipso capite, ubi reprehendit Corinthios, dicens : Jam quidem omnino delicium est in vobis, quod judicia habetis inter v os;et infra monet, ut fugiant fornicationem, cui plurimum addicti erant Corinthii, ut exponunt Patres, et colligitur ex epistolis Pauli. Item, ad Romanos 8. Nihil ergo nunc damnationis est iis, qui sunt in Christo Jesu, et subdit exceptionem, qui non secundum carnem ambulant, etc. Unde qui secundum carnem ambulant licet prius fuerint in Christo Jesu per Baptismum regenerati, habent damnationem. Item, ad Hebraeos 6. Impossibile est eos qui semel illuminati sunt, etc. ubi clare colligitur inefficacia Baptismi ad tollenda peccata commissa post Baptismum; quod recte definivit Tridentinum sess. 7. de Baptismo, ean. 10. et sess. 14. can. 1. et 2.

Fundamenta haereticorum, vel supponunt solam fidem esse justitiam, ad quam concurrunt Sacramenta, ut signa excitantia, vel concupiscentiam esse peccatum, quae manet in renatis, quorum utrumque falsum est, si intelligatur peccatum proprie ; si autem late, quatenus concupiscentia ex peccato est, et in peccatum inclinat, ut exponit Tridentinum sess. 5. verum est, sed monendi essent sic intelligendo, ut contentionem deponant ; sensum tamen erroneum praetendunt, quem non faciunt ea, quae de concupiscentia disserit Paulus, vel de lege membrorum ad Romanos cap. 6. et 7. ut alias in materia de peccatis fusius disseritur.

Objicies Augustinum lib. 1. de nuptiis et concupiscentia, cap. 32. ubi servans oleastri et oleae insertae similitudinem ; per primum intelligens peccatum, per secundum justitiam et gratiam : Quia tam magnum peccatum fuit, inquit, ubi magna in

deterius fieret mutatio naturae, solum genus humanum fecit oleastrum, ut quemadmodum nunc in ipsis videmus arboribus, si quid inde in oleam gratia divina convertit: ibi vitium primae nativitatis, quod erat originale peccatum de carnali concupiscentia traductum et tractum, remittatur, tegatur et non imputetur ;inde tamen oleaster nascatur, nisi et ipse in oleam eadem gratia renascatur, etc. et cap. 33. Beata itaque olea, cujus remissae sunt iniquitates, et cujus tecta sunt peccata ; beata, cui non imputavit Dominus peccatum, sed illud remissum et tectum est, et non imputatur donec fiat in aeternam immortalitatem plena mutatio, habet vim quamdam occultam, unde seminetur amarus oleaster, nisi illic eadem Dei agricultura remittatur, tegatur, non imputetur, etc.

Quibus verbis docet peccatum quidem originale ita remitti, ut tegatur, non imputetur ; ergo manet. Deinde docet, qua ratione id fiat, dicens regenerationem quae nunc fit per lavacrum, usque in finem cuncta mala hominis purgare et sanare , et infra : Sic inquam accipiendum est (supple quod dicit Apostolus ad Ephesios 6. de mundatione Ecclesiae per lavacrum aquae) ut eodem lavacro regenerationis, et verbo sanctificationis, omnia prorsus mala hominum regeneratorum mundentur, atque sanentur non solum peccata quae omnia nunc remittuntur in Baptismo, sed etiam quae posterius humana ignorantia, vel infirmitate contrahuntur, non ut Baptisma quoties peccatur toties repetatur, sed quia ipso quod semel datur, fit ut non solum antea, verum etiam postea quorumlibet peccatorum venia fidelibus impetretur. Quid enim prodesset, vel ante Baptismum poenitentia, nisi Baptismus sequeretur, vel postea, nisi praecederet? etc. Ergo Baptismus etiam facit ad remissionem peccatorum subsequentium, et in virtute ejus fit.

Haec loca difficilia esse docent quidam moderni, et nimium favere haereticis, sed nihil minus ; ipse enim verbis praemissis clare docet omnia peccata, vel quidquid habet rationem peccati, dimitti in Baptismo. Fuit illa calumnia Pelagianorum contra Augustinum lib. 1. contra duas epistolas Pelagianorum cap. 13. Dicunt, inquit, et nos dicere Baptismum non dare omnium indulgentiam peccatorum, nec auferre crimina, sed radere, ut peccatorum radices in mala carne teneantur;quis adversus Pelagianos hoc, nisi infidelis affirmet? Dicimus enim Baptismum dare omnium indulgentiam peccatorum, et auferre crimina, non radere;nec ut omnium peccatorum radices in mala carne teneamus, quasi rasorum in capite capillorum, unde crescant iterum resecanda peccata. Nam et istam similitudinem comperi suae illos adhibere calumniae, tanquam hoc nos sentiamus atque dicamus. etc. Sed haec etiamsi vocatur peccatum, non utique quia peccatum est, sed quia peccato facta est, sic vocatur sicut scriptura manus cujusque dicitur, quod manus eam fecerit;peccata autem sunt quae secundum carnis concupiscentiam vel ignorantiam, illicite fiunt, dicuntur, cogitantur, etc. Et infra dicit, concupiscentiam vocari peccatum, sive quod peccato facta sit, sive quod peccandi delectatione moveatur, etsi ei delectatione justitiae non consentiatur, etc. Ex quibus verbis Tridentinum similiter declarans sess. 5. can. 5. cur concupiscentia dicatur peccatum, dicit ideo appellari, quia ex peccato est, et ad peccatum inclinat.

Remitti autem omnia in Baptismo non solum loco praefato, sed in anterioribus, ut cap. 25. et 26. et sequentibus usque ad ultimum, quod est 33. lib. 1. de nuptiis et concup. vel expresse dicit vel supponit,

distinguens concupiscentiam a reatu, qui dimittitur in Baptismo, hoc est, ipsam inclinationem corruptam ad malum, tam a peccato originali, quod reatum appellat (et ex quo venit ipsa concupiscentia, quae improprie peccatum dicitur, ut cap. 31. docet) quam a peccato actuali, ad quod movendo allicit, etiamsi ex gratia Dei non consentiatur.

Aliquando etiam loquitur de concupiscentia, non solum quantum ad inclinationem, sed etiam quantum ad reatum. Et sic dicit remitti, tegi, non imputari oleae, quae dulcescit ex agricultura Christi, per gratiam baptismalem. Unde haec verba remissionis, tectionis, et non imputationis peccatorum desumpsit Augustinus ex Psalm. 31. Beati quorum remissae sunt iniquitates, et quorum tecta sunt peccata, etc. Beatus vir, cui non imputavit Dominus peccatum, etc. unde tegi et non imputari, idem est quod remitti peccatum per indulgentiam. Tecta sunt peccata, non sic intelligas, inquit Augustinus in illum Psalmum, peccata cooperta, quasi ibi sint, et vivant, etc. Quod et docent alii expositores, ita tegi ut amplius non sint; teguntur enim per charitatem et justitiam et alias virtutes, tanquam per primam stolam, candidam et immaculatam, qua tollitur turpido peccati ; sic enim charitas operit multitudinem peccatorum, per Apostolum. Origenes in cap. 4. epist. ad Romanos. Ambrosius de arca Noe cap. 31. Gregorius hom. 4. in Ezechielem, perinde intelligitur non imputari ; imputatur enim peccatum quamdiu est, sicut et bona opera et fides dicitur reputari ad justitiam saepius a Paulo, et dicitur merces ad praemium. Bernardus serm. 1. de Annuntiatione : Utique quod factum est, Deo tamen non imputante, erit, quasi non fuerit, etc. scilicet per indulgentiam et remissionem obliteratum, sanatum, mundatum, ut dicitur de peccatis deletis per Baptismum. Quod autem Augustinus dicat, cap. illo 33. verbis citatis, illud quod remissum est, et tegitur, et non imputatur, habere vim quamdam occultam, unde seminetur amarus oleaster, intelligi potest de concupiscentia carnali, vel in ipsis parentibus respective ad prolem, quae etiam, ut nascitur a parentibus baptizatis, per viam concupiscentiae trahit peccatum, et fit oleaster, donec per Baptismum remittatur reatus, tegatur, non imputetur. Vel intelligi potest respective ad personam baptizati, in qua viget adhuc concupiscentia in agonem et certamen, et sollicitans ad peccatum actuale, nisi per gratiam baptismalem, et aliam superadditam remittatur, id est, minuatur, prout fit in Baptismo, ut infra docet Doctor quaest. 7. hujus g Respondeo, aliqui dicunt, etc. et patet ex Augustino variis in locis, ut hic capite 32. et cap. 25. Tegitur etiam per refraenationem ejus, et majori justitiae vincente amore, non imputatur, quando ei non datur consensus.

Alia item verba Augustini, quibus extendere videtur efficaciam Baptismi, ad peccata subsequentia Baptismum, quatenus valet, ut impetretur per ipsum venia eorum, intelligitur eo sensu, quo Baptismus necessario supponitur ad veniam eorum, quae per alia media fit, ut sunt ibi enumerata, quia haec media esse efficacia docet, sed necessario supponentia Baptismum, et ideo poenitentia appellatur secunda post naufragium tabula, ut suo loco dicetur. Baptismus enim est medium necessarium ad salutem, et primum quod applicari debet, et janua reliquorum, ideo necessario supponitur, vel in re, vel in voto, ad reliqua media, quae cum Baptismi contemptu nihil valent ad salutem.

Baptismus ergo reddit subjectum capax reliquorum donorum, atque effectus eorumdem. Pelagiani, quos ibidem impugnat Augustinus, captabant fraudulenter argumentum ex illo ad Ephesios 5. Mundans eam (supple Ecclesiam) lavacro aquae in verbo vitae, ut exhiberet, etc. non habentem maculam aut rugam. Captabant, inquam, argumentum ex hoc, unde negarent in Ecclesia esse peccatum, eosque hic impugnat Augustinus, sicut et lib. 4. contra duas epistolas Pelagianorum cap. 7. ubi ex parte haec ipsa replicat de oratione Dominica; quae frustra diceretur ad remissionem peccatorum quotidianorum, nisi dicens esset baptizatus. Hoc enim propterea, dicunt, inquit, ut credatur Ecclesia post Sanctum Baptismum, in quo fit omnium remissio peccatorum, alterius non habere peccatum, etc.

Intentum ergo Augustini est, Ecclesiam reddi sine macula et ruga per indulgentiam omnium peccatorum in Baptismo, et tamen in singulis suis suppositis adultis habere peccata quotidiana, quia veraciter dicunt: Dimitte nobis debita nostra, etc. Ostendit ergo quomodo locus Apostoli intelligendus sit, nempe quoad remissionem plenariam peccatorum praeteritorum per Baptismum ; et ulterius quod idem lavacrum jam receptum facit ad remissionem eorum, quae postea committuntur, quia remedia per quae delentur, non sunt efficacia, nisi supposito Baptismo in re, aut voto, qui est janua et fundamentum reliquorum, sicut est fides ; est enim prima nativitas hominis in Christo, et Sacramentum fidei et initiatorium, nihil ergo Augustinus favet haereticis, a quibus longe discrepat, eosque impugnat, quorum error tum non emersit.

Praeter citatos errores, fuit etiam quorumdam sententia, quam declarat Innocentius III. capitulo Majores, de Baptismo: et post eum Clemens V. Clementina I. de summa Trinitate et fide Catholica, etc. ubi quidam dicuntur asseruisse non infundi gratiam, aut virtutes parvulis, quia nullus potest in eis esse usus ipsarum, donec pervenerint ad aetatem adultam, peccatum vero remitti per Baptismum. Haec sententia toleratur in illis decretis, quia non condemnatur ; et huc magis spectat scopus Doctoris in hac quaestione.

Conclusio ejus est quod sicut creditum est parvulo in Baptismo dimitti originale, ita et creditum est sibi gratiam infundi. Loquitur Doctor de credito fide divina ; et eumdem gradum certitudinis tribuit his duobus, nempe per Baptismum remitti originale, et infundi gratiam; et patet, quia justificari, mundari et sanctificari, perinde tribuitur Baptismo, sicut et renasci per ipsum, mori peccato, vivere Christo, infundi Spiritum sanctum in cordibus nostris, ut patet ex Scripturis supra allegatis.

Eadem veritas patet ex Patribus allegatis supra de efficacia Baptismi Christi supra Baptismum Joannis, eorumque differentia. Item in commento praecedentis quaestionis, et in commento jam praemisso, Nazianzenus oras. 40. Chrysostomus hom. 40. in Genesim, id docet de infantibus etiam ; et homilia ad neophytos: Hac de causa , inquit, et infantulos baptizamus, ut non sint coinquinati peccato, ut iis addatur sanctitas, justitia, adoptio, haereditas, fraternitas Christi, ut ejus membra sint omnes, ut Spiritus habitatio flant, etc. Lactantius lib. 7. cap. 5. Cyprianus epistola 12. et epist. 6. Damascenus lib. 2. fidei, cap. 9. Cyrillus lib. 2. in Joan. cap. 42. Theodoretus in epitome divinor. decretor. cap. de Baptismo, Augustinus variis in locis partim citalis, partim in aliis contra Pelagianos et Donatistas.

Hanc tandem velut definitam colligere licet ex Florentino in Decreto unionis, ubi definit omnia Sacramenta novae legis causare gratiam, et ex particulari Baptismum, ex Tridentino sess. 5. can. 5. Si quis per Jesu Christi Domini gratiam quae in baptismate confertur, reatum originalis peccati remitti, negat, etc. Anathema sit; in renatis enim nihil odit Deus, quia nihil est damnationis iis qui vere consepulti sunt cum Christo per Baptismum in mortem, qui non secundum carnem ambulant, sed veterem hominem exuentes, et novum qui secundum Deum creatus est, induentes, innocentes, immaculati, puri, innoxii ac Deo dilecti effecti sunt, haeredes quidem Dei, cohaeredes autem Christi, ita ut nihil prorsus eos ab ingressu coeli remoretur. Haec definitio Concilii sine ulla limitatione posita, comprehendit omnes baptizatos, quantum ad effectum, qui natus est haberi in omnibus, ex vi Sacramenti et secluso obice.

Item sess. 6. cap. 3. docet, sicut peccatum Adae non potuisset communicari, aut contrahi, nisi ab eo, qui ex semine Adae propagatus nasceretur, sic etiam, nisi renasceretur in Christo, nunquam justificaretur : Cum ea, inquit, renascentia per meritum passionis ejus gratia, qua justi fiunt, illis tribuatur, etc. Haec autem renascentia fit per lavacrum regenerationis ; ergo et gratia collata, qua renatus fit justus. Haec etiam doctrina est universalis respectu omnium, qui in Christo renascuntur.

In capite sequenti docet hanc renascentiam post promulgationem Evangelii, sine lavacro regenerationis, aut ejus voto fieri non posse ; et cap. 7. docet Baptismum esse causam instrumentalem justificationis, quam definit non in sola peccatorum remissione consistere (prout dicebant Pelagiani apud Augustinum lib. de gratia Christi, cap. 38. et 39. et damnat Milevitan. can. 3.) sed in sanctificatione etiam, et renovatione interioris hominis

per voluntariam susceptionem gratiae et donorum, unde homo ex injusto fit justus, et ex inimico amicus, ut sit haeres secundum spem vitae aeternae, et haec omnia causat in eo Baptismus. Et infra, causam formalem justificationis, per Baptismum datae, asserit esse justitiam Dei, non qua ipse justus est (ut vane moderni Novatores garriunt), sed qua nos justos facit, justi nominamur et sumus, eam in nobis recipientes. Et hanc justitiam dicit esse charitatem Dei, quae diffunditur in cordibus eorum, qui justificantur, atque ipsis inhaeret, subjungens, in ipsa justificatione, cum remissione peccatorum simul recipere spem, fidem et charitatem.

Haec doctrina plana est, et quamvis de justificatione adultorum loquatur, tamen perinde intendit haec etiam communicari infantibus, qui aliter non discernuntur, nisi quod in adultis exigatur dispositio antecedens justificationem, et Sacramentum per quod justificantur ; infantes autem non sunt capaces illius dispositionis, quae consistit in actibus liberi arbitrii, cujus in eis non est usus. Idem definit can. 2. Si quis dixerit homines justificari, vel sola imputatione justitiae Christi, vel sola peccatorum remissione, exclusa gratia et charitate, quae in cordibus eorum per Spiritum sanctum infundatur, atque illis inhaereat, aut etiam gratiam qua justificamur, esse tantum favorem Dei, anathema sit. Canon universalis est comprehendens tam infantes quam adultos, qui justificantur, quia sine illis duobus nequit salvari justificatio ex descriptione ejus supposita a Concilio.

Item sess. 1. de Sacramentis in genere, can. 6. 7. et 8. definitur universum sacramenta causare gratiam quam significant secluso obice. Eamdem supponit can. 6. de Baptismo. Et can. 13. definit infantes baptizatos computari inter fideles. Et sess.

14. c. 1. eamdem veritatem supponit, nempe in Baptismo dari gratiam: Si ea, inquit, in regeneratis omnibus gratitudo erga Deum esset, ut justitiam in Baptismi ipsius beneficio et gratia, susceptam, constanter tuerentur, etc. Supponit enim ritum Ecclesiae baptizandi parvulos, et gratiam recipere, nam rarus est inter fideles, qui adultus baptizatur.

Aliqui moderni propter ea, quae dicuntur in cap. Majores, de Baptismo, et Clementina 1. de summa Trinitate et fide Catholica, dicunt non esse de fide, justitiam consistere in habitu et qualitate, saltem in adultis, in quibus potest esse justitia actualis; in infantibus autem id esse de fide. Haec quaestio magis spectat ad materiam de justificatione, quam ibidem disseruimus. Alii contrarium docent tanquam proximum fidei saltem, modo abstineatur ab illa appellatione habitus et qualitatis.

Viris magnis et gravibus, et bene meritis de schola, nolo ex propria opinione praejudicare. Caeterum videtur mihi ex communi consensu veritatem hanc magis tenere in adultis ; de quibus nemo videtur inter Doctores antiquos Scholasticos alias dubitasse. Et primum id confirmo ex auctoritate praedictorum Canonum, in quibus tantum dubitasse quosdam Theologos docetur de effectu gratiae et donorum in parvulis, an ipsis communicetur per Baptismum? Et ratio eorum fuit, ut insinuatur, quia usus praedictorum habituum, nempe gratiae (quam ipsi supponebant consistere in charitate, et esse habitum operativum, quia alioquin fundamentum eorum non subsisteret) spei et fidei, non potuit esse in infantibus, ex defectu et incapacitate illius status.

Caeteri autem tam antiqui quam moderni Docto?es admittebant infusionem habituum tam in infantibus quoad rem, licet quoad usum, quam in adultis quoad utrumque; priores ergo, qui negabant infusionem gratiae in infantibus, ideo id negabant, non quod de efficacia Baptismi, quantum est ex parte Sacramenti, dubitaverint, sed quia putabant nihil otiose conferri, ubi nullus ejus usus esset, et infantes ob defectum aetatis, esse incapaces habituum, sicut et usus, quae ratio cessat in adultis, ac proinde admittebant in adultis completum effectum Baptismi, et habitus infusos. Quaestio autem fuit de gratia informante per modum habitus, id est, qualitatis permanentis et informantis ; unde in Clementina ita habetur : Nos attendentes generalem efficaciam mortis christi, quae per Baptismum applicatur pariter omnibus baptizatis, opinionem quae asserit, tam parvulis quam adultis dari in Baptismo, informantem gratiam duximus eligendam, etc.

Ex quibus habentur haec ex communi consensu, tam Innocentii in cap. Majores de Baptismo, quam Clementis, et Concilii Viennensis, quam etiam Doctorum dissentientium, circa effectum Baptismi in parvulis. Primum est gratiam consistere in habitu et qualitate physica informante, de quo, ut dixi, nulla fuit controversia. Secundum est, eamdem gratiam, et dona concomitantia communicari adultis, in quibus cessat ratio dubitandi alterius partis. Tertium vero fuit in controversia solum : An,scilicet, gratia, et dona darentur parvulis? ergo nullum fundamentum peti potest dubitandi, an gratia collata per Baptismum et alia Sacramenta, consistat in qualitate et habitu, id est, physice et permanenter inhaerente et informante?

Nulla ratio dubitandi, inquam, ex praedictis Canonibus peti potest, neque etiam ex opinione Doctorum diversa, quia in iisdem insinuatur, cum contrarium doceant et supponant: neque aliter Tridentinum (quamvis loquatur de iisdem sub appellatione justitiae et gratiae, et non habitus et qualitatis) licet interpretari, nam reipsa tenet quod omnes Scholastici et praefati Pontifices docuerunt, asserens gratiam renovare interius animam, interius infundi, inesse nobis, denominare vere justum inhaerere, augeri, amitti, recuperari, ut patet ex tota sess. 6. Abstinuit tamen ab appellatione illa Philosophica et Scholastica, qua dicitur habitus et qualitas, et quam admiserunt Clemens et Innocentius, commodius sequens modum loquendi Scripturae et Patrum et antiquorum Conciliorum, in materia de justificatione hominis ; reipsa tamen id tenuit, quod alii sub dictis appellationibus explicant, sicut et Patres, ubicumque agunt de communicatione Spiritus sancti hominibus, de reformatione imaginis, de renovatione interioris hominis, de efficacia Baptismi et aliorum Sacramentorum, de justificatione a peccato. de gratia adoptionis ; quibus in locis loquuntur de dono aliquo permanente, communicato hominibus.

Ratio autem dubitandi de justitia, seu gratia baptismali in adultis, an sit habitus,cum ipsi possint justificari per actus, est nova, nam licet verum sit esse justitiam actualem in bene operantibus et adimplentibus legem, longe ab hac diversa est gratia sanctificans ex mente Concilii Viennensis, et Innocentii in illis Decretis, ac etiam Scholasticorum, ac novissime Tridentidi,nam, vel ille actus antecederet Baptismum, et hoc non, quia sic non causaretur a Baptismo, neque significaretur practice. Deinde Tridentinum cap. 7. explicans necessariam dispositionem adulti ad Baptismum, enumerat actus fidei, spei, dilectionis, poenitentiae, et negat in his consistere justitiam : Hanc, inquit, seu praeparationem, justificatio

ipsa consequitur, quae non est sola peccatorum remissio, sed sanctificatio, et renovatio interioris hominis per voluntariam susceptionem gratiae et donorum, etc. Cujus causas ibi enumerat, et inter alias Baptismum, dicit augeri secundum mensuram dispositionis praeviae, dicit infundi per Spiritum sanctum, et causam ejus efficientem esse Deum, meritoriam Christum, instrumentalem Baptismum ; nullam autem activitatem respectu ejus tribuit baptizato, nisi inquantum se disponit cooperans gratiae vocationis, quod nequit dici de justitia, quae consisteret in actu vitali, ac proinde inter alias causas ejus deberet enumerari liberum arbitrium hominis a Deo motum et excitatum, ut declarat in cap. 5. et 6. et can. 4. 5. et 6. sic agere ad actus.

Item, cap. 8. dicit ideo nos dici justificari gratis, quia neque fides, neque opera, quae justificationem antecedunt, ipsam justificationis gratiam promerentur. Dicit deinde justitiam nostram nobis inhaerere, et augeri et amitti, quae in rigore aliter nequeunt intelligi, quam de illa, quae permanenter inest. Dicit justitiam nostram cap. illo. 7. consistere in charitate, quae diffunditur in cordibus eorum, qui baptizantur, atque ipsis inhaeret.

Item, in ipsa justificatione simul cum remissione peccatorum haec omnia simul infusa accipit homo per Jesum Christum, cui inseritur, fidem, spem et charitatem, etc. In his quocumque modo textus intelligatur (ut abstineamus ab illa quaestione : An gratia a charitate. differat) consistit integra justitia Christiani, id est, qua fit homo insertus Christo per Baptismum Christianus. Haec non possunt referri ad actum, quia ante Baptismum habuit adultus actus fidei, spei et charitatis: unde si in ipsis consisteret justitia, id est, in actibus, non intelligerentur per Baptismum infusa, aut supponi, ut dispositio requisita ad Baptismum adulti, quia de ratione justitiae est, (quando inest in quocumque gradu,) justificare. Ex quibus patet in nullo actu praecedente Baptismum, consistere justitiam Baptismalem.

Sed neque in actu etiam consequente Baptismum consistit, quia distinguit Concilium gratiam justificationis ab actibus consequentibus, quos vocat fructum justificationis, cap. 16. Hac igitur ratione, inquit, justificatis hominibus, sive acceptam gratiam perpetuo conservaverint, sive amissam recuperaverint, proponenda sunt verba Apostoli : Abundate in omni opere bono, etc. ubi distinguit justitiam, quae perpetuo conservari potest, vel amissa recuperari, a bonis operibus consequentibus, sicut eam superius distinxit ab operibus antecedentibus: neque Concilium agnoscit ultra haec, alios actus virtutum, ad quos concurrat liberum arbitrium ; neque etiam Patres aut Scholastici loquendo de operibus, quibus homo justificatur, neque Scriptura, ergo sine fundamento asseritur potuisse hanc justitiam, de qua loquimur, adulti, de facto et lege ordinaria, consistere in actu aliquo suo.

Accedit quod hoc tenendo, non recte definiret Concilium sess. 7. de Sacramentis in genere can. 8. gratiam confer-H a Sacramentis novae legis ex opere operato, id est, sine cooperatione liberi arbitrii, maxime ex sententia statuente actum vitalem non posse esse a solo Deo: unde haec sententia tollit efficaciam Sacramentorum, eam dico, quam habent exopere operato. Confirmari potest ratione, quia null.) probabili fundamento statui potest gratia adoptionis secundum speciem, alia in infante, et alia in adulto: aut Baptismum aliam efficaciam et effectum in specie habere in infante, aliam in adulto ; ergo non in alio consistit justitia, et gratia infantis ; in alio, inquam, diverso specie, a gratia adulti. Patet consequentia ex Tridentino cap. illo 7. sess. 6. ubi videtur designare unam et eamdem formam esse. justitiam in omnibus. Demum, inquit, vnica formalis causa est justitia Dei, non qua ipse justus est, sed qua nos justos facit, etc. In hac justitia dicit, cap. 10. nos crescere per merita, quae ex fide fiunt, eundo de virtute in virtutem, et cap. 14. de lapsis, et eorum reparatione : Qui vero ab accepta justificationis gratia, per peccatum exciderunt, rursus justificari poterunt cum excitante Deo per Poenitentiae Sacramentum merito Christi amissam gratiam recuperare procurauerint.

Demus ergo casum ordinarium, infantem baptizatum ad annos discretionis venientem peccando amisisse justitiam, deinde poenituisse; peto quam justitiam recuperaverit ? an eam quae est habitualis, et quam accepit infans, et perdidit adultus ? an vero actualem, quae est adultorum ? Si dicas, vel illam vel hanc, quae aequivalet, contra, quia Concilium debet intelligi in rigore sermonis, et secundum proprietatem in materia fidei loquens, et ut loquitur de una simplici forma in specie.

Deinde si ex modo loquendi Patrum contra Pelagianos procedendum sit, cum appellationem justitiae, quae consistit in actu, tribuat omnibus et singulis operibus ex gratia factis, cum debitis circumstantiis, videtur hoc fundamentum ex modo loquendi desumptum reddere ambiguum, in quo consistit justitia, per quam habemus adoptionem et filiationem ; et cum poenitentia sit secunda post naufragium tabula, ad recuperandam justitiam in Baptismo collatam per justificationem a peccato, non confert aliam in specie justitiam, quam sit illa quae data est in Baptismo, quantum ad gratiam sanctificantem ; sic etiam Eucharistia, quae ordinatur ad nutriendam eamdem justitiam, et augendam, debet respectu ejusdem formae esse efficax, non alterius, et perinde de aliis Sacramentis dicendum erit.

Quod si dicas contritionem, aut actum perfectae dilectionis, quae non compatiuntur cum peccato, esse justitiam, hoc est contra dogma Ecclesiae, quia hi actus per modum dispositionis tantum faciunt ad justitiam quae consequitur, et in voto Baptismi, aut Paenitentiae, ut definit Tridentinum sess. 6. can. 4. et sessione 14. cap. 4. ubi dicitur quod reconciliatio non debet adscribi contritioni, sine Sacramenti voto, quod in ea includitur, et discernitur inter ipsam contritionem et reconciliationem tanquam diversas formas ; quod si ex natura actus contritio esset formalis justitia, non diceretur in volo et virtute Sacramenti reconciliare, maxime tenendo justitiam ex natura rei justificare: prout dicti auctores de gratia disserunt. Deinde quando ex attritione cum Sacramento adultus justificatur, quomodo fieri possit, ut per actualem justitiam diversam ab ipsa attritione, (tenendo distinctionem, quam contendunt esse inter hos actus etiam in specie) quomodo hoc salvari posset per actum novum, quin experientia constet justificato se recepisse justitiam, sicut habere potest experientiam de suo actu novo et diverso, quoad motivum et objectum formale. Hac ergo opinione praetermissa :

Conclusio Doctoris patet ratione, quia Baptismus est efficax respectu gratiae, ubi nullum invenit obicem, sed in infante non est talis obex, ergo. Major est de fide, ex Trident. sess. 7, de Sacramentis in genere, can. 6. 7. et 8. Minor probatur, quia non est repugnantia voluntatis contrariae, non est peccatum actuale, quod exigit poenitentiam, solum est peccatum Originale, quod non est obex respectu Baptismi, quia ad ejus deletionem habet efficaciam ; non obstat defectus liberi arbitrii, ut patet ex dictis, quia sunt capaces gloriae ; ergo et adoptionis, quae nequit contingere per solam remissionem peccati originalis, sicut neque per solam remissionem peccati inseruntur Christo, sed per gratiam adoptionis filiorum, ergo recipiunt ipsam gratiam; deinde possunt salvari per martyrium, et Baptismo flaminis, ergo sunt capaces gratiae, Confirmari potest ex consuetudine primilivae Ecclesiae, quae etiamnum in Ecclesia Graeca continuatur, infantes communicandi, quamvis in Ecclesia Latina cessavit ob reverentiam Sacramenti. Eucharistia autem ex primaria institutione, et per se, non ordinatur ad conferendam primam gratiam, sed augmentum ejus et nutritionem: ergo haec consuetudo supponebat ex communi sensu Ecclesiae, eos recepisse gratiam primam per Baptismum, secundam per Eucharistiam, quia alioquin neque communio esset licita, neque ullus ejus finis assignari posset, si non esset fructuosa, ut suo loco videbitur, contra quosdam asserentes fuisse infructuosam quoad effectum gratiae. Confirmari etiam possunt infantes, et solent, antequam ad annos discretionis pervenerint ; ergo et recipiunt effectum Sacramenti, scilicet gratiam, alioquin non expediret eos confirmare, donec essent capaces effectus, quod perinde dici posset de ipso Baptismo.

Quod si dixeris effectum gratiae ipsis conferri, cum primum ad annos discretionis pervenerint, nisi ponant obicem, quo etiam sublato datur gratia debita Sacramento, ut contingit, juxta receptam sententiam in ficto baptizato, et mox poenitente. Contra, quidquid sit de Baptismo ob remissionem peccati, saltem praxis illa communicandi parvulos, et confirmandi, nisi reciperent effectum Sacramenti, esset inutilis, quia neque ad reverentiam Sacramenti, neque ad fructum et profectum recipientis valeret: idcirco magis consultum esset omissio Confirmationis, usque ad annos discretionis, quibus esset plene fructuosa, quia nulla necessitate praecepti, aut medii confertur infantibus.

Et peto ulterius de infante baptizato quid fieret, si moreretur, aut ubi reciperetur ? non in coelum, quia non haberet gratiam adoptionis, cujus non erat capax, et sine qua neque primus parens, siperseverasset, salveretur, neque Angeli, sine eadem erant capaces gloriae, neque ullus sine hac stola ingreditur ad nuptias ; non in Infernum, quia non sunt capaces damnationis, sicut neque ullum hahent peccatum. Oportet ergo fingere ipsis locum medium, inter damnationem et salutem, quod reprobant Patres contra Pelagianos ; estque fidei dogma cuicumque applicatur per medium efficax passio Christi, sicut infantibus in Baptismo applicatur, esse eum in statu salutis, si nullum habeat peccatum.

Quod si dicas infantibus, in eo casu dari gratiam in transitu (prout infra dicetur, remitti venialia quod culpam in justo, vel dari ipsi augmentum gratiae, correspondens actibus remissis meritoriis in via), hinc colligitur ipsos esse capaces gratiae, ac proinde eam melius causari per ipsum Sacramentum, quando recipitur.

Confirmatur secundo, quia infantes sunt capaces characteris ; ergo et gratiae.

Antecedens patebit infra. Consequentia probatur, quia nequit dari disparitas ; tum quia principalius configurantur Christo per gratiam, quam per characterem, . quia character potest compati cum pecca to, et secundum aliquos cum damnatione, non ita gratia: unde Catechumenus justus, decedens cum gratia et fide, salvatur, non ita descedens cum solo charactere sine gratia, baptizatus ; tum etiam, quia gratia et dona non otiose conferuntur infanti, ut falso supponit prior opinio,

e quia ipse Baptismus non otiose,aut frustra ei confertur, quamvis non habeat in eo plenum effectum in sententia ipsorum: aliquem tamen habet juxta capacitatem subjecti, nempe remissionis peccati, et ideo ipsis est utilis et necessarius. Sic etiam gratia aeque necessaria est ad salutem infantis, per quam sine operibus salvari potest, et cum qua sola, etiam sine Baptismo, salvaretur, ut si esset sanctificatus in utero, aut extra uterum: non ita cum solo Baptismo et remissione peccati, quia sic constituitur lautum in statu puro natufae, sine ulla justitia aut conformitate ad Christum, excepto charactere, qui non sufficit ad salutem.

Deinde gratia dat jus ad gloriam, estque filiatio et nativitas in Christo, per eamdem, et dona, reformatur imago secundum Patres, neque sunt inutiles in dormientibus et amentibus perpetuis. post usum rationis habitum, quamvis nequeant transire in actura ; ergo non sunt otiosa in infantibus, qui sunt capaces illorum effectuum.

Accedit quod sicut infans est capax in ratione subjecti, ut ab eo tollatur macula, quae consistit in privatione justitiae originalis et gratiae infusae, vel saltem tanquam aequivalenlis formae, ita etiam est capax ipsius gratiae, nam juxta principia Philosophica (ex quibus procedunt praedicti magis, quam ex revelatis) pro quocumque statu subjectum est capax privationis, est etiam capax formae oppositae, quantum est ex parte subjecti: ergo applicata causa efficaci, quae a nulla dispositione subjecti dependet, qualis est Baptismus (alias non haberet remissionis peccati in infante effectum) etiam recipit ab ea formam, seu habitum privationi oppositum; et si alius effectus, qui alias conveniret gratiae per modum principii quo efficientis, non habeatur ex impedimento subjecti, seu alterius comprincipii per se requisiti, ut liberi arbitrii, gratia tamen per modum causae formalis expellentis peccatum non esset otiosa.

Ex quibus patet ad fundamentum praelensum sententiae oppositae. Qui autem statuunt non esse de fide, aut certum, justitiam adultorum consistere in aliquo dono habituali, vel probabilius esse, eam consistere in actuali, adducunt loca quaedam Augustini, potissimum in quibus accommodatur appellatio justitiae operibus et charitati actuali, sed non est hujus loci illa examinare. Admonendi tamen sunt, Augustinum praelatis in locis ex scopo disserere contra Pelagianos de justitia operum bonorum, et adjutoriis gratiae necessariis, et comprehendere vel supponere quidquid per se requiritur ad opera digna praemio, et complete bona, et dona habitualia convenire cum actualibus nomine adjutorii quandoque, quamvis aliquando discernantur. Sed de hoc per occasionem opportunam in materia de justificatione ; hic enim agitur solum de justitia, ut est effectus Sacramenti.

(b) Adprimum argumentum, etc. In responsione ad primum, docet Doctor, fidem et spem infundi simul, et gratiam universaliter in prima justificatione peccatoris, et speciatim infantibus. Probat, quia Dei perfecta sunt opera, et quando anat, sanat perfecte; et ratio Innocentii cap. Majores, de Baptismo, et Hieronymi contra Pelagianos. Patet haec conclusio ex dictis, nam Tridentinum sess. 6. cap. 7. id expresse docet, et Clementina prima, et Innocentius tanquam veriorem; est communis Theologorum. Et hac ratione Baptismus vocatur ad Hebraeos 6. illuminatio, quam proprietatem eidem tribuunt Patres, quos supra citavimus. Patet etiam ad Hebraeos 2. Sine fide impossibile est placere Deo, ubi Patres, et expositores de necessitate fidei ad salutem disserunt. Item 1. ad Corinth. 13. ubi agitur de fide, spe et charitate, tanquam de integra justitia; fides enim et spes spectant ad integritatem justitiae, unde infantes cpmputantur inter veros fideles, ut definit Tridentinum sess. 7. de Baptismo can. 13. Augustinus lib. 1. de peccator. merit. et remiss. cap. 19. et lib. 3. cap. 2. Hoc idem supponunt Patres, disserentes de Baptismo infantum, cum Baptismus sit Sacramentum fidei et initiatio hominis Christiani, inserens baptizatos in Christo, communicat fidem infusam, et principium credendi. Alia ibi de necessitate fidei disserit Doctor, quae fusius tractat in 3. dist. 23. ubi docet necessario fidem infusam admitti propter auctoritatem Patrum et Scripturae, quamvis probari non possit ratione, aut demonstrari, quod perinde docet de aliis virtutibus infusis.

(c) Ad secundum principale dicitur, etc. Haec responsio est Alensis 4. part. sum. quaest. 8. m. 7. art. 7. et m. 8. art. 3. g 1. ubi admittit requiri fidem in offerente, aut suscipiente parvulum, ut ei conjungatur gratia. Hanc recte impugnat Doctor ; primo si offerens esset infidelis, et idem de parentibus, adhuc valide baptizatur infans. Respondetur fidem Ecclesiae valere. Contra, inquit Doctor, quia etiam dato quod nullus esset in Ecclesia fidelis adhuc valeret baptismus salva intentione faciendi quod fecit Christus. Respondet quidam nostrae scholae modernus scriptor, quod argumentum supponit impossibile, quia Ecclesia semper manebit fidelis. Sed haec responsio non valet, quia etiam ad cognoscendam causam praecisam alicujus effectus, admittitur suppositio impossibilis non implicans ex terminis ; hic autem quaeritur de causa, per quam praecise conjungitur gratia parvulo, non de instrumentali, quae est Baptismus, sed de meritoria.

Respondet autem Doctor quod nullam aliam causam oportet assignare praeter Christum, quae extrinseca est, et per quam primo conjungatur Deo, nempe per redemptionem, quae est in Christo Jesu. Idem docet Tridentin. cap. 7. supra ; aliam autem non oportet esse extrinsecam, qualis esset fides offerentium, neque etiam intrinsecam in recipiente gratiam, ut patet ex Tridentino sess. 6. cap. 8. ubi negamur etiam et fidem et opera, quae antecedunt, in adulto per modum praeparationis et dispositionis, ipsam gratiam justificationis mereri. Loquitur autem de merito rigoroso seu condigno ; et veritas haec satis liquet contra Pelagianos. In parvulo autem ipse Baptismus applicat meritum passionis, ut docet Clementina loco supra citato, et Tridentinum sess. 5. de peccato orig. can. 3. non per hoc negatur in fide Ecclesiae offerri infantes, ut quidam Patres dicunt, quos alias citavimus, et baptizari, sicut et Tridentinum sess. 7. de Baptismo can. 13. asserit, quia per hoc non intenditur quod fides Ecclesiae habeat rationem causae meritoriae, sed de fide agitur, ut reducitur ad intentionem legitimam et ministerialem baptizandi, vel de fide ut est alligata ipsi Sacramento, tanquam articulo credito, et cui annexa est professio fidei tanquam institutioni hominis Christiani. (Nescio qua ratione idem modernus hanc quaeslionemreducat ad virtutes morales infusas parvulo, tanquam de mente Scoti, qui contrarium plane tenet, negando morales per se infusas in 3. dist. 36. et hic tantum loquitur de Theologicis, et quaestio, ut antiquitus mota fuit. charitatem , fidem et spem tangebat.