CAPUT VIII.

De perfectione corporis coelestis, ex hoc quod ipsum est ingenerabile et incorruptibile.

Adhuc autem oportet investigare utrum hoc corpus mobile sublime quod coelum est, sit generatum et corruptum, vel augmentabile, vel diminuibile, vel. alterabile, sicut dixerunt quidam Antiquorum : cum enim ostendimus nos, quod ipsum non habet aliquem motum naturalem vel accidentalem, qui habet aliquod contrarium, et quod ipsum nec levitatem habet nec gravitatem, sequitur ex illis duobus quod ipsum omnino nullum contrarium habet. Ex hoc autem quod ipsum non habet contrarium, probabimus ipsum non esse generabile, neque corruptibile, nec augmentabile, nec diminuibile, nec alterabile.

Sed oportet praenotare, quod de coelo tres fuerunt et sunt Philosophorum opiniones. Una fuit Empedoclis et quorumdam Chaldaeorum, quod orbis esset Deus et causa prima : et illi dixerunt coelum non esse generatum, sed generans universa : sed nos de hac opinione erronea alibi loquemur : quoniam impossibile est quod causa prima sit corpus : quod nos ostendemus cum subtilitate in philosophia prima. Alia autem opinio fuit Platonis, qui dicit caelum per creationem ex nihilo a prima causa in. esse deductum : et haec opinio est trium legum, Judaeorum scilicet, et Christianorum, et Sarracenorum : et ideo dicunt caedum esse generatum, sed non ex aliquo. Sed de hac opinione non pertinet ad nos pertractare hic. Sed de tertia opinione quaeretur, quae dicit caelum esse generatum ex aliquo praeexistente, et corrumpi in aliquod post ipsum manens, sicut generantur res naturales et corrumpuntur per accidentia qualitatum agentium et patientium ad invicem i et quia isti soli naturaliter ex principiis naturae procedunt, et ideo hoc modo inquiremus utrum sit caelum generatum. Dicimus ergo in hoc tertio modo loquentes de generatione, quod caelum neque factum est, neque generatum est de aliquo alio corpore, et non cadit sub corruptione, ita quod corrumpatur in aliud corpus, neque recipit augmentum, nequo diminutionem, quae sint proprie vocata augmentum et diminutio, neque etiam recipit additionem a materia quae sit secundum augmentum improprie dictum, neque recipit alterationem physico loquendo, neque recipit a materia transmutationem substantiae quae sit finis alterationis physicae. Quod autem non generetur, neque sit generabile, probatur ex hoc quod omne quod generatur physice loquendo, non generatur nisi ex aliquo in osse existente et facto prius, quod habet contrarietatem ad ipsum : et similiter cum fid corruptio, illa quidem corruptio fit ex ente quod factum est per generationem quod est existens sub aliqua contrarietate ad illud in quod corrumpitur : et cum corruptio fuerit

completa, tunc redit in illam contrarietatem. Hoc autem est videre tam in simplicibus, quam in compositis quae sunt generabilia et corruptibilia : simplicia enim quae sunt elementa, non generantur nisi ex habentibus unam vel duas contrarietates cum ipsis, sicut probabitur in secundo libro Peri geneseos : et est in eis contrarietas, sicut maximae distantiae quae est extremorum contrarietas. Eodem autem modo est de corruptione, cum in talibus simplicibus generatio unius sit corruptio alterius, et e converso, corruptio unius sit generatio alterius. In compositis autem idem est : sed contrarietas eorum ex quibus generantur, et eorum in quae corrumpuntur, non est adeo manifesta : quia talia habent contrarietatem, sicut media comparata ad extrema sunt contraria : medium enim habitualiter habet utrumque extremorum remissum quidem ab excellentia suae actionis vel passionis, sed reductum per mixturam in unum actum mixti medii : et ita sunt contraria in compositis materialibus. Sed quod sint contraria, patet ex hoc quod nisi essent contraria ea ex quibus fit generatio, sicut chimi ex cibo, et sanguis ex chimo, quae omnia composita sunt, agens generans non ageret in ipsa : quia per actionem, suam non intendit removere nisi contrarium. Idem autem probatur de agente ad corruptionem. Clarum igitur est, quod omne quod generatur, ex contrario existente et supposito generatur : et quod corrumpitur, in contrarium corrumpitur. Nos autem jam in physico tractatu habemus probatum, quod omnium corporum contrariorum motus sunt contrarii secundum aliquid : quia diximus ibi., quod motuum contrariorum nulla causa est nisi naturae contrariae inclinantes corpora simplicia vel composita ad contrarios motus. Si ergo haec ita se habent, tunc corpus caeleste primum non habet contrarium omnino : quia motus ejus circu- laxis, nullum habet contrarium, sicut nos hic inferius ostendemus : ergo non habet ex quo generetur, neque in quod

corrumpatur : ergo ingenerabile est et incorruptibile.

Diximus etiam, quod nos secundum hanc generationis rationem volumus hic loqui de generatione. Natura autem universalis quae omnia ordinat, sanissimo consilio usa fuit, quando hoc corpus nobile posuit ingenerabile et incorruptibile, et elongavit ipsum ab omni physica contrarietate : cum enim oportuerit ipsam ponere aliquid generans, quod sit universale principium generationis in tota natura generabilium, eo quod nihil seipsum generat : tunc posuit corpus ingenerabile et incorruptibile, principium generationis et corruptionis per suum motum, sicut ostendimus in VIII Physicorum, et ostensuri sumus in fine secundi libri Peri geneseos : quia si esset generabile, oporteret quod ab alio generaretur, in aliquo primo ingenerabili oporteret stare, aut procedere in inf initum. Et si statur, tunc primum erit ingenerabile et incorruptibile : et hoc est quod volumus probare. Si autem hoc vadit in infinitum, hoc est absurdum in philosophia, quia non contingit infinita transire.

Ex his patet quod omne generabile est corruptibile, et corrumpetur tempore determinato. Ulterius autem elicitur hoc, quod coelum non est compositum ex materia proprie loquendo et forma : materia enim est proprio subjecta privationi, quae salvatur in altera parte contrarietatis : et materia illa est in potentia postquam, separatur a forma : sed materia coeli nunquam hoc modo subjicitur privationi, et non est in potentia, sed in actu semper : ergo non est ex materia : quia si potentia ad aliam formam esset in materia, pro certo aliquando exiret in actum, vel ipsa esset otiosa, quod est absurdum, cum otiosum nihil sit in naturis, et praecipue in corpore coelesti. Si tamen materia sumatur generaliter, prout Aristoteles dicit quod materiae ultima sunt dimensiones quantitatis, nihil prohibet hoc modo communi coeli et elementorum esse materiam unam : quia omne corpus compositum hoc modo compositum est ex materia et forma. De his auterm plura diximus in fine primi libri Physicorum. Hoc autem capitulum abbreviando dicit, quod omne quod generatur, generatur ex duobus principiis, quorum unum est materia, alterum privatio : et similiter hoc quod corrunipitur , non corrumpitur nisi in suum contrarium : et omne quod generatur, ex contrariis sibiipsi in quae agit generans : ipsum etiam corrumpitur eisdem contrariis vincentibus ipsum. Sed postquam habitum est quod coelum est corpus quintum nullum habens omnino contrarium, tunc manifestum est quod non generatur, nequo corrumpitur : et ex quo non generatur, neque corrumpitur, tunc manifestum est quod nihil est ex quo generetur, et nihil in quod corrumpitur, nec est mutabile ab una dispositione in aliam, sed est perpetuum secundum suum esse et secundum suam substantiam.