QUAESTIO I.

Utrum vere dicatur; solus Deus est Pater.

Quod autem vere addatur huic termino Deus a parte subiecti, ostenditur hoc modo; Deus habet aliquid proprium; sed proprium est quod inest soli ; ergo etc. Et quia constat, quod exclusio vere additur termino substantiali respectu praedicati essentialis, unde bene dicitur; solus Deus creat; quaeritur, utrum vere addatur ei respectu praedicati proprii sive termini relativi, utrum scilicet vere dicatur; solus Deus est Pater. Et quod sic, videtur;

1. Per suam expositionem, quae est; solus Deus est Pater, id est non alius quam Deus est Pater ; ergo solus Deus est Pater. Et quod sit ista eius expositio, hoc habetur et a communi usu et a Philosopho , qui dicit, quod "solus idem est quod non eum alio ".

2. Item, hoc videtur a convertibili, quoniam istae duae convertuntur; nihil praeter Petrum currit, ergo solus Petrus currit; ergo et istae duae; nihil praeter Deum est Pater, et. solus Deus est Pater. Sed prima est vera, quia haec est falsa; nihil est Pater, et non habet instantiam nisi in Deo ; ergo etc.

3. Item, a quocumque removetur quod est in plus, removetur quod est in minus ; sed esse Deum est in plus quam esse Patrem; ergo a quocumque removetur Deus, et Pater. Sed quaecumque sic se habent, quod a quocumque removetur unum, et alterum, unum praecise praedicatur de altero, nec habet instantiam; ergo Pater praecise praedicatur de Deo; sed si praecise, ergo cum exclusione; ergo etc.

Contra; 1. Terminos accidentalis implicat rem suam circa suum subiectum

ut patet, cum dicitur; homo albus currit, circa hanc terminum homo implicatur albedo

ergo similiter cum dicitur; solus Deus est Pater, circa Deum implicatur solitudo. Sed Hilarius dicit, quod "Deus non est solitarius confitendus"; ergo etc. Et ratio ista concludit, quod non possit vere addi nec cum praedicato proprio nec communi.

2. Item, ostenditur, quod non possit vere addi respectu praedicati communis, ut cum dicitur; solus Deus creat Hoc enim nomen Deus de se habet suppositionem quasi indefinitam respectu personarum , ergo reddit locutionem veram pro aliquo; sed pro quolibet est falsa

haec enim est falsa; solus

Pater creat - ergo cum omne praedicatum essentiale conveniat tribus, et non uni soli, nullo modo potest addi dictio exclusiva respectu talis praedicati subiecto communi.

3. Item, quod non respectu proprii, videtur, quia si haec est vera; solus Deus est Pater; ergo a simplici conversa et haec; solus Pater est Deus; sed ista est falsa; ergo etc. Si dicas, quod non convertitur simpliciter; contra; habet intellectum universalis negativae et particularis affirmativae, et utraque convertitur simpliciter; ergo etc.

CONCLUSIO.

Terminus solus in divinis non dicitur categorematice, ut idem sensus sit ac solitarius; bene vero dicitur syncategorematice respectu praedicati tum substantialis, tum personalis.

Respondeo; Dicendum, quod haec dictio solus potest esse categorema, vel syncategorema . Secundum quod est categorema, sic est nomen adiectivum , absolute ponens rem suam circa suum substantivum, et res sua est solitudo. Unde tantum valet sic solus quantum solitarius. Et quia solitudo nullo modo recipitur in divinis quantum ad substantiam, quia est in multis personis, hoc nomen solus non recipitur in divinis cum terminis substantialibus, sicut ostendit prima ratio.

Si autem accipiatur in quantum est syncategorema, sic privat associationem et importat aliquam negationem. Et sic, cum aliquod praedicatum et substantiale et personale praecise dicatur de nomine substantiali, sic vere dicitur in divinis et respectu praedicati substantialis, ut cum dicitur;

solus Deus creat, et respectu personalis, ut cum dicitur; solus Deus est Pater.

1. Ad illud ergo quod obiicitur de albo, quod ponit rem suam circa substantivum; dicendum, quod non est simile, secundum quod hoc nomen solus tenetur syncategorematice; quia albus est. dispositio subiecti absoluta, unde absolute ponit rem suam circa terminum, sed solus ratione negationis non absolute; et ideo non ponit solitudinem, sed praecisionem. .2. Ad illud quod obiicitur secundo, quod terminus substantialis debet reddere locutionem veram pro aliqua persona; dicendum, quod terminus, cui additur exclusio, respectum habet ad praedicatum, et respectum habet ad exclusionem ; et licet respectu praedicati possit habere suppositionem personalem, ut cum dicitur; solus homo currit; tamen regula est apud sophistas , quod per comparationem ad dictionem exclusivam talis terminus habet suppositionem simplicem, unde nullo modo licet descendere. Et hoc est quod dicitur in libro de Regulis fidei , quod dictio exclusiva facit exclusionem quantum ad genus rei, non quantum ad rem generis, quia ratione formae communis, quae est genus rei, non ratione suppositi, quod est res generis.

3. Ad illud quod obiicitur ultimo, quod conversa est falsa; dicendum, quod illa non est sua conversa; quia ista; solus Deus est Pater, habet intellectum affirmativae, scilicet Deus est Pater, et haec. convertitur simpliciter; et habet rationem negativae huius: nullus alius a Deo est Pater, et haec similit ter convertitur simpliciter; sed haec non est sua conversa; nullus alius a Patre est Deus, sed haec; nihil quod est Pater, est aliud a Deo. Idem enim, quod subiiciebatur in prima, debet praedicari in secunda; et sic patet illud.