QUAESTIO XLV

Utrum fallacia accidentis possit causari ex variatione alterius termini, quam medii Syllogistici : vel utrum possit causari indifferenter ex variatione majoris, minoris, et medii

Quod ex variatione medii solum, probatio. Nam fallacia accidentis causatur exdiversa comparatione alicujus termini ad diversa ; sed in praemissis nihil potest comparari ad diversa, nisi medium, quia in praemissis nullus terminus bis accipitur, nisi medius terminus ; ergo, etc.

Item, si medium non sit variatum, necesse est extrema conjungi ; sed in fallacia Accidentis conclusio non sequitur ex necessitate ; ergo necesse est medium variari. Assumptum patet 1. hujus, cap. 4. Nam quaecumque uni, et eidem non variato sunt eadem, ipsa inter se sunt eadem.

Si dicatur ad istas rationes, quod major sub una ratione, ipsi medio in praemissis potest comparari, et sub alia minori in conclusione, et per consequens ibi erit accidens ex variatione majoris. Contra,habitus, et privatio habent fieri circa idem : sed fallacia accidentis quantum ad sui non existentiam, est privatio formae syllogisticae, nam peccat contra formam syllogismi: sed forma syllogistica solum consistit in praemissis; ergo fallacia Accidentis solum causatur ex variatione in praemissis : sed nihil potest variari in praemissis, nisi medium; ergo, etc. Assumptum patet, nam per Aristotelem 1. Priorum, Quando medium est in loto primo, et postremum in toto medio, necesse est extrema conjungi. Per hoc innuit Aristoteles quod forma syllogistica solum in praemissis consistit. Item, conclusio est aliud a praemissis,ut patet intuenti ejus definitionem.

Item, intellectus conclusionis includitur in intellectu praemissarum: sicut ergo termini accipiuntur in praemissis, sic necesse est accipi in conclusione, aliter enim propter praemissas non sequetur : ergo si non fit variatio in praemissis, non erit variatio in conclusione; sed in praemissis nihil potest variari, nisi medium : quia variatio non est absque bina acceptione alicujus termini : sed nihil bis accipitur in praemissis, nisi medium ; ergo, etc.

Ad oppositum, Philosophus dicit in 2. hujus, cap. 7. quod haec est fallacia Accidentis, Iste canis est tuus : iste canis est pater ; ergo est tuus pater. Iste enim terminus canis non variatur, sed solum ly tuus, quod est major, in qua accipitur ratione possessionis. Significatur enim quod Iste canis est tua possessio, in conclusione autem accipitur ratione efficientis.Potest etiam causari ex variatione minoris, ut patet hic, Socrates est individuum, homo est Socrates, ergo homo est individuum. Hoc etiam patet per rationem, nam fallacia Accidentis accidit ex diversa compositione, et extranea alicujus ad diversa, sed quilibet terminus sub diversa ratione, et extranea potest comparari ad diversa ; ergo, etc.

Ad quaestionem dicendum, quod fallacia Accidentis potest causari ex variatione majoris, minoris, et medii, differenter tamen : nam medium variatum, secundum diversas rationes comparatur uni extremo, et alteri. Sed extremum variatum, secundum unam rationem comparatur medio, et secundum aliam rationem alteri extremo in conclusione. Ratio hujus est ista, nam fallacia Accidentis est immediate defectus formae syllogisticae : sed forma syllogistica non solum consistit in praemissis,sed etiam in conclusione ; ergo variatio quae est in fallacia Accidentis, potest esse in praemissis, et in conclusione. Medium autem non ingreditur conclusionem.Potest igitur causari tam ex variatione alterius termini, quam medii. Assumptum patet, scilicet quod forma syllogistica non solum consistit in praemissis. Nam syllogismus est quaedam habitudo inferens conclusionem tanquam consequens ex praemissis, vel tanquam ex uno antecedente : unde duae praemissae se habent in ratione unius antecedentis respectu conclusionis.

Hoc etiam patet ex modo, et figura Syllogismi, quae sunt quasi quaedam dispositiones consequentes ipsum Syllogismum. Modus autem distinguitur a modo per conclusionem. Si enim ex istis praemissis, Omnis homo est animal: omne risibile est homo, inferatur ista conclusio ; ergo omne risibile est animal, est primus modus primae figurae. Si autem ex eisdem praemissis inferatur ista conclusio, ergo quoddam animal est risibile, est quintus modus primae figurae. Figura autem a figura distinguitur per conclusionem, ut patet in syllogismo ex oppositis. Si enim sic arguitur, Nulla disciplina est studiosa, omnis disciplina est studiosa, et infertur conclusio ista : ergo nullum studiosum est studiosum, est dispositio tertiae figurae. Si autem ex eisdem praemissis inferatur ista conclusio, Nulla disciplina est disciplina, est dispositio secundae figurae. Cum ergo conclusio diversificet modum, et figuram, quae sunt dispositiones consequentes ipsum syllogismum, videtur quod de ratione Syllogismi sit conclusio.

Hoc etiam patet per exempla. Et primo in prima figura. Nam haec est fallacia Accidentis, Homo est species: Socrates est homo; ergo, etc. Et hoc est ex variatione medii. Sed si arguatur sic, Socrates non est species ;Socrates est homo : ergo homo non est

species. Hic ex variatione ejusdem termini causatur accidens, primo tamen fuit medium, et nunc est minor extremitas. De variatione majoris in prima figura. Exemplum, Triangulus habet tres angulos per se, et primo : figura est triangulus ; ergo, etc. Hoc quod est habere tres, diversimode comparatur medio, et ipsi majori ; habere autem tres est major extremitas. In secunda figura, hoc patet. Nam hic est fallacia Accidentis, Socrates non est species: homo est species ;ergo homo non est Socrates, ex variatione minoris. Et ex variatione majoris sic, Homo est species: Socrates non est species ;ergo Socrates non est homo. In tertia figura ex variatione minoris sic : Socrates non est species, Socrates est homo ; ergo, etc. Ex variatione majoris sic ; Omnis triangulus habet tres, primo : triangulus est figura ;ergo, etc. Sic ergo patet, quod arguendo per eumdem paralogismum affirmative in una figura, et negative in alia, medius terminus variatus in uno syllogismo erit major, vel minor in alio.

Quod autem necesse sit eumdem terminum variari in paralogismo affirmativo et negativo, patet per hoc, quod quaelibet propositio in fallacia Accidentis una est, aliter enim sub unitate vocis lateret multiplicitas, et esset locus in dictione. Sed sic arguendo, Homo est species : Socrates est homo ;ergo Socrates est species, ly Socrates, non variatur : ergo in isto paralogismo, Socrates non est species, Socrates est homo ;ergo homo non est species, non variabitur, cum uniformiter accipiatur affirmative, et negative. Sed hic est fallacia Accidentis, et non ex variatione medii, quod est ly Socrates ; ergo ex alterius variatione. Patet ergo cum dicitur, Homo est species, Socrates est homo;etc. quod hic est accidens ex variatione medii in prima figura. Si iste terminus fiat medium in tertia figura, adhuc erit accidens ex variatione ejusdem termini, ut, Homo est species, homo est Socrates ;ergo, etc. Et ex variatione alterius termini, quam medii in tertia figura sic,Non Socrates est species: Socrates

est homo ;ergo non homo est species. Conclusio est falsa, et praemissae sunt verae, et variatur minor extremitas. Similiter si sit syllogismus in secunda figura, ut sic, Homo est species:non Socrates est species; ergo non Socrates est homo. Conclusio est falsa et praemissae verae. In quolibet ergo paralogismo Accidentis est accidens penes variationem termini, qui in aliquo paralologismo est major, in aliquo minor, et in aliquo medium. Ad hujus probationem suppono duo, primum patet de unitate propositionis ; secundum quod in contradictionibus necesse est terminos similiter sumi, aliter non erit contradictio,

Ad videndum autem quando medium est variatum, et quando non, secundum quosdam utendum est tali regula: sumenmendum est medium, cum reduplicatione alterius extremi. Et si medium sic sumptum vere conveniat alteri extremorum, tunc non est variatum : si autem non vere conveniat, tunc est variatum. Alii dicunt, quod est semper considerandum ad subjectum, et accidens, utrum differant inter se, et in tertio, vel non : si non, non fit accidens, sicut hic: Percutio Socratem, Socrates est veniens ; ergo percutio venientem. Si autem differant inter se, et in tertio, tunc est accidens, ut hic : Cognosco Coriscum, Coriscus est veniens ; ergo, etc.

Aliter dico, quod considerandum est, utrum oppositum majoris extremitatis convenire possit medio, secundum quod medium convenit minori extremitati: et si sic, tunc est accidens, ut hic, Animal est genus, homo est animal ;ergo, etc. si non, non, ut, Animal est corpus, homo est animal ;ergo, etc.

Ad primum argumentum, cum dicitur, quod fallacia Accidentis non causatur absque diversa comparatione alicujus termini ad diversa, dico quod verum est. Et ulterius cum dicitur, in praemissis nihil potest variari, nisi medius terminus. Concedo. Ideo ratio concludit, quod in praemissis non potest esse accidens absque variatione medii, et hoc concedo.

Ad secundum cum dicitur, si medium sit unum, necesse est extrema conjungi. Dico, quod si medium est sic unum in comparatione ad extrema, necesse est aliquam conclusionem sequi, ut illam, in qua extrema habent unitatem : sed tamen per medium sic unum non oportet illam conclusionem, quae accipitur in paralogismo accidentis, sequi.

Ad rationes in oppositum.

Ad primam dicendum, quod forma syllogistica consistit in praemissis, ut ordinantur ad conclusionem. Unde ex hoc non sequitur, quod accidens solum causetur ex variatione medii, nam licet nullus terminus in praemissis posset variari, nisi medium ; si tamen praemissae considerentur respectu conclusionis inferendae, quilibet terminus potest variari, nam sic quilibet terminus bis accipitur.

Ad aliud, cum dicitur, quod conclusio est aliud a praemissis, dico, quod licet conclusio sit aliud a praemissis, non tamen est aliud a syllogismo.

Ad ultimum cum dicitur, quod conclusio includitur in praemissis ; dico, quod illa conclusio, quae sequitur ex praemissis, in praemissis includitur, sed tamen illa conclusio, quae infertur ex variatione majoris respectu medii, et minoris in conclusione, in intellectu praemissarum non includitur.