QUAESTIO I

Utrum Logica procedat ex communibus

Aristot. 1. Post. cap. 12. text. 27. Averr. et Paul. Ven. Ibid. Doctor quoest. 2. Univers. et 1. Post. quaest. 23. Tartar. quoest. 1. Proaem. Joan. Angl. et Bras. super quoest. 2. Unio. Joan. da Magist. 1. Post. quoest. 9. et quaest. 1. Proaem. Log.dub. 3. Faber Theorem. 1. cap. 1.

Quod non, probatio : nam scientiae comparantur ad subjectum, sicut potentia ad objectum; sed unius potentiae unum est objectum per se ; ergo unius scientiae unum erit subjectum per se : sed ens In communi, ratione cujus dicitur scientia communis, est subjectum per se In Metaph. ergo non In Logica, quare, etc.

Item, Logica est de Syllogismo, tanquam de subjecto, et etiam considerat de his quae habent attributionem ad Syllogismum, sicut de Termino, et Oratione : sed Illa non sunt communia : nam non quodlibet est syllogismus: sed a communitate subjecti dicitur scientia communis; ergo, etc.

Oppositum dicit Aristoteles 1. Posteriorum. Si Logica esset alicujus generis determinati non Interrogaret.

Ad quaestionem dicendum, quod Logica

Tom. II

est de communibus, et Philosophia prima, sed diversimode : nam Philosophia prima considerat ens I nquantum ens est, unde considerat rem secundum suam quidditalem. Et quia quidditas rei est entitas per se rei, Ideo Philosophia prima considerat rem secundum suam entitatem. Et quia considerat rem secundum suam quidditatem, et entitatem absolute, et multa consequuntur rem, ut sic ; Ideo primus Philosophus potest ostendere passiones de subjecto suo, et de quolibet alio. Licet enim sumendo ens prout Intelligitur In communi, et secundum quod comprehendit sub se esse cujuslibet rei, non possit de eo aliquid ostendi, tamen de ente secundum suam quidditatem, multa possunt ostendi ; nam multa consequuntur Ipsum secundum suam quidditatem, ut esse perfectum, et Imperfectum, et multa alia. Similiter Logica est de ente communi, sive considerat ens In communi. Sed ens est duplex, scilicet naturae, et rationis. Ens autem naturae I nquantum tale, est cujus esse non dependet ab anima. Sed ens rationis dicitur de quibusdam Intentionibus, quas adinvenit ratio In Ipsis rebus, cujusmodi sunt Genus, Species, Definitio, et hujusmodi. Ens autem dictum Isto secundo modo aequiparatur secundum communitatem enti priori modo dicto. Non enim est aliquod ens naturae quin possit cadere sub ente rationis, et quin super Ipsum fundari possit aliqua Intentio, ut puta Generis, vel Speciei, vel Differentiae, vel Proprii, vel Individui, vel saltem causae, vel causati.

Quia ergo Logica est de hujusmodi intentionibus, quae applicabiles sunt omnibus rebus, ideo Logica dicitur ex communibus procedere.

Ulterius sciendum, quod licet Logica quantum ad doctrinam sit ex communibus, diversus est tamen usus doctrinae, quae traditur in Dialectica, et in Demonstrativa. Nam Dialectica est ex communibus, et in singulis scientiis ad proprias conclusiones ex communibus arguit. Nam ostendit quod amor, et odium sunt in eodem susceptibili, non per proprietatem amoris, vel odii; sed per hoc medium, quod contraria nata sunt fieri circa idem : unde ex communibus non arguit ad communia; sed ex communibus arguit ad proprias conclusiones. Illa autem pars Logicae, quae est Demonstrativa, etsi in doctrina tradatur de communibus, puta de Syllogismo demonstrativo, et de attributis ad ipsum, quae sunt communia cujuslibet scientiae ; tamen in singulis scientiis arguitur per proprium medium. Nam Geometra utitur ratione demonstrativa, unde accipit primas, et veras causas conclusionis, et per proprium medium arguit ad propriam conclusionem. Sed arguens Dialectice aliam,et aliam conclusionem in alia, et alia scientia, per idem medium potest ostendere : unde in naturali Philosophia et medicina potest diversa, et diversa conclusio ostendi, per idem medium.

Ad primum argumentum in oppositum dicendum, quod unius scientiae unum est subjectum per se. Ulterius, cum dicitur ens in communi consideratur a primo Philosopho, dico quod ens naturae in communi consideratur a primo Philosopho : ens autem rationis a Logico.

Ad aliam rationem dicendum, quod impossibile est aliquid esse in rerum natura, quin sicut habet esse, sic habeat quod quid est, modo ut habeat quod quid est, sic a primo Philosopho consideratur. Unde per hoc quod dico, quod ens naturae a primo Philosopho consideratur, et ens rationis a Logico, non intendo aliquid excludere a consideratione primi Philosophi. Si enim considerem hanc intentionem, quae est species, et hanc quae est genus, inquantum quaedam specialia entia sunt, sic collocantur in genere determinato, et cadunt sub consideratione ejus, cujus est quod quid est determinare, inquantum tamen intentiones sunt, sic cadunt sub consideratione Logici.Licet enim quidditas Generis secundum id quod est, non conveniat Substantiae et Qualitati, intentio tamen Generis convenit Substantiae, et Qualitati. Unde ad rationem dicendum, quod istae intentiones si considerantur ut quaedam specialia entia sunt, sic non sunt communia. Si tamen considerantur, ut sunt rebus applicabilia, communia sunt, sic de eis est Logica. Unde consideratio Logici est de hujusmodi intentionibus prout rebus sunt applicabiles. Et ideo Logica dicitur esse de communibus.