QUAESTIO XX

Supposito quod in aliquo paralogismo reperiatur diversitas constructionis, utrum talis oratio sub uno actu proferendi possit multa significare

Videtur quod non. Nam ad hoc quod ista oratio, Pugnantes vellem me accipere, repraesentet diversos sensus, necesse est, quod ibi sit diversitas constructionis. Sed ad diversitatem constructionis sequitur diversitas prolationis. Nam secundum quod ly me,ad diversitatem constructionis sequitur, construitur a parte ante, est una prolatio. Et secundum,quod construitur a parte post,est alia ; sub uno ergo actu prolationis non potest multa significare.

Item, secundum quod ly me construitur a parte ante, necesse est intelligere modum significandi a parte ante; et per consequens necesse est intelligere vocem ipsam a parte ante, quia modi significandi non sunt sine voce. Similiter secundum quod ly me construitur a parte post, necesse est intelligere modum significandi a parte post, et ipsam vocem,sed unico actu proferendi non potest intelligi ly me a parte ante, et a parte post ; ergo, etc.

Item, constructio est congrua dictionum ordinatio. Sed in hoc dicto, Vellem me accipere pugnantes, est tantum unica dictionum ordinatio ; ergo tantum una constructio.

Ad oppositum. Aristoteles 1. Elench. c. 2. ubi dicit istam orationem esse distinguendam, Contingit tacentem dicere, sed hoc non esset, nisi ista oratio unico actu proferendi diversa significaret.

Item, nisi ita esset, actualis multiplicitas non differret a potentiali, quia pro tanto dicimus aliquam propositionem esse multiplicem secundum compositionem, et divisionem, quia talis oratio diversis prolationibus ad diversos sensus determinatur.

Ad quaestionem dicendum, quod cum Amphibologia operetur actualem multiplicitatem, secundum Alexandrum, necesse est Amphibologicam orationem, sub uno actu proferendi, diversos sensus repraesentare. Et ratio hujus est; quia ex 2. Periherm. c. 1. nomina, et verba transposita habent eadem significata, et eumdem modum significandi, cum significata, et modi significandi sint essentialia dictioni: sed transpositio est sibi accidentalis. Inter nomina enim quae tantum uno modo construuntur, manifestum est, quod transpositio non diversificat constructionem, quia non diversificat modos significandi dictionum, qui sunt principia construendi. Idem enim est dicere, Peleifilius, et filius Pelei.

Ulterius ista oratio, Pugnantes vellem me accipere, sub isto actu proferendi, actu repraesentat hunc sensum, Vellem accipere pugnantes. Et ista oratio, Pugnantes vellem accipere me,actu repraesentat hunc sensum, Vellem quod pugnantes acciperent me. Cum ergo nomina, et verba transposita idem significent,oratio primo modo prolala,repraesentabit acta secundum sensum,et secundo modo prolata, primum sensum. Ista ergo oratio, Pugnantes vellem accipere me, sub uno actu proferendi repraesentat actu diversos sensus. Et hoc satis sequitur ex hoc, quod actualem multiplicitatem operatur.

Ad primum argumentum concedo majorem : sed cum dicitur in minori, quod ad diversitatem constructionis sequitur diversitas prolationis, Nego ; quia modi significandi sunt causae constructionum, qui manent in terminis transpositis.

Ad aliud dicendum, cum dicitur, Pugnantes vellem me accipere, quod ad hoc quod habeatur iste sensus, scilicet quod vellem accipere pugnantes, necesse est intelligi ly me, construi a parte ante de ly accipere, ita quod ejus dependentiam a parte ante terminet, quia construi a parte ante, nihil aliud est, quam quod modi significandi dictionis correspondeant modis significandi ipsius verbi, qui debentur ei per comparationem, quam habet ad substantiam, a qua actus egreditur a parte ante. Et similiter construi a parte post, nihil aliud est, quam quod modi significandi dictionis correspondeant modis significandi ipsius verbi, qui ei debentur per comparationem ad substantiam, a qua actus egreditur a parte post. Unde modi significandi dictionis possunt habere correspondentiam cum modis significandi verbi, qui ei debentur per comparationem ad substantiam, a qua actus egreditur. Unde congruitas orationis resultat ex correspondentia modorum significandi, et non ex ordinatione eorum, nisi per accidens. Unde potest intelligi aliqua dictio construi a parte ante, licet vox a parte ante non ordinetur. Et cum dicitur ulterius, quod si modi significandi ejus, quod est ly me, intelliguntur a parte ante, necesse est vocem intelligi a parte ante. Verum est secundum correspondentiam. Unde ad hoc,quod ly me construatur a parte ante, vel a parte post, sufficit correspondentia in modis significandi: nec oportet, quod aliud vocaliter intelligatur, quod ibi est proferre a parte ante, vel post, unde ista oratio, Pugnantes vellem me accipere, sub uno actu proferendi diversos sensus repraesentat, sive ly me vocaliter proferatur a parte ante, vel post.

Ad ultimum dicendum, quod haec consequentia non valet, tantum est una ordinatio dictionum ; ergo tantum una constructio.