QUAESTIO VII

Utrum peccet contra Syllogismum Demonstrativum

Videtur quod sic,quia illius est defectus, cujus praetendit apparentiam : sed Sophisticus praetendit apparentiam scientiae, cum ars Sophistica sit apparens sapientia ; ergo, etc. Oppositum patet per Aristotelem 1. Posteriorum. In demonstrativis non cadit paralogismus in dictione, neque extra. Item, demonstrativa est alicujus generis determinati, sed Sophistica non est alicujus generis determinati ; ergo, etc.

Ad quaestionem primam dicendum,quod syllogismus Sophisticus, qui dicitur peccans in forma, ubi incidit aliquis locus de numero tredecim, peccat contra syllogismum simpliciter, et contra Syllogismum Dialecticum.

Circa quod intelligendum est, quod sicut syllogismus Dialecticus addit supra Syllogismum simpliciter quamdam habitudinem localem, vel Maximam veram, super quam decurrit ; sic syllogismus Sophisticus qui dicitur peccans in forma, decurrit super quamdam habitudinem localem falsam ; verbi gratia, si dicatur, Quia quae potest miles facere, potest et rex ;sed miles potest debellare castrum ; ergo et rex. Hic est syllogismus Dialecticus decurrens super hanc Maximam, Quod minus potest, et majus. Exemplum secundi, si dicatur, Canis currit, caeleste sidus est canis, ergo, etc. Hic est syllogismus Sophisticus decurrens super hanc Maximam falsam, uni nomini soli correspondet una res sola. Propter quod dico, quod syllogismus Sophisticus peccat contra utrumque : nam nec est Syllogismus simpliciter, nec syllogismus Dialecticus. Inquantum enim innititur isti indebitae habitudini locali, peccat contra Dialecticum : inquantum autem in isto loco, vel in ista habitudine falsa locali, non possunt salvari principia Syllogismi simpliciter, inquantum syllogismus est, quae sunt dici de omni, et dici de nullo. Peccat contra Syllogismum simpliciter, propter quod omnis fallacia vere variat medium, et in variando medium, arguitur in quatuor terminis, propter quod omnis fallacia contra utrumque peccat.

Sed dubium est contra quem istorum primo peccat syllogismus Sophisticus. Et hoc pro quaestione secunda.

Ad hoc autem dicunt quidam, quod syllogismus Sophisticus primo peccat contra Syllogismum simpliciter, quia ad destructionem inferioris non sequitur destructio superioris. Si ergo syllogismus Sophisticus primo peccaret contra Syllogismum Dialecticum, ex hoc non sequitur, quod peccaret contra Syllogismum simpliciter. Propter hoc ponunt, quod primo peccet contra Syllogismum simpliciter, et deinde contra syllogismum Dialecticum.

Sed qualitercumque sit haecratio,non concludit,nam aliqua possunt inesse primo inferiori, et mediante inferiori possunt inesse superiori, sicut habere tres, primo convenit ipsi triangulo, et mediante triangulo convenit ipsi figurae. Ergo similiter potest esse in oppositione, et repugnantia, quia aliquid potest repugnare inferiori, et ex consequenti suo superiori. Et tunc ad rationem eorum, quando dicunt, quod ad destructionem, etc. Dico, quod superius, et inferius possunt dupliciter considerari, vel absolute. Et tunc ad destructionem inferioris non sequitur, etc. Vel possunt considerari prout superius habet esse in suo inferiori. Et tunc ad destructionem inferioris, sequitur destructio superioris. Licet enim non sequatur, Hoc non vivit, ergo hoc non est. Tamen sequitur, Socrates non vivit,ergo

Socrates non est. Est tamen vivere inferius quam esse. Similiter cum forma in syllogismo Sophistico sit quaedam falsa habitudo localis, in qua non potest forma Syllogismi salvari, talis syllogismus Sophisticus, ratione illius falsae habitudinis, primo opponitur syllogismo Dialectico. Et quia in ista habitudine falsa, non possunt salvari principia Syllogismi, scilicet dici de omni, et dici de nullo, ideo ex consequenti peccat contra syllogismum simpliciter.

Unde quod primo peccet contra syllogismum Dialecticum, est opinio multorum, et etiam expositoris.Dicit enim expositor,quod quia habitudo localis vera, primo competit syllogismo Dialectico, ideo syllogismus Sophisticus, in quo est habitudo localis falsa, primo repugnat syllogismo Dialectico, quia si propositum in proposito, et oppositum in opposito.

Rationes, quae ostendunt quod peccet contra syllogismum simpliciter, debent concedi. Et similiter rationes quae ostendunt, quod primo peccet contra syllogismum Dialecticum.

Et tunc ad rationem in oppositum potest dici,quod cum ad Syllogismum requiratur quantitas debita, qualitas, et ordo trium terminorum, et etiam ipsa habitudo, et forma syllogistica : quod de illis obliquitatibus, quae deficiunt a Syllogismo, ratione qualitatis, et quantitatis, et ordinis terminorum ; libro Priorum determinavit Aristoteles. Sed de illis, quae deficiunt a syllogismo ratione syllogistica, hic determinatur.

Verumtamen alia pars bene potest sustineri, secundum quod syllogismus Sophisticus primo peccet contra syllogismum simpliciter. Et hoc propter istam rationem, nam omnis non existentia in quocumque loco Sophistico est defectus alicujus particulae requisitae ad syllogismum, unde syllogismus est. Hoc patet discurrendo per non existentias locorum Sophisticorum ; nam diversitas rei latens sub unitate vocis, est causa non existentiae in aequivocatione: diversitas autem rei variat medium.Et ideo arguit in quatuor terminis. Sed unitas medii per se requiritur ad Syllogismum,unde syllogismus est. Amphibologia ratione diversitatis, sententiae consimilem causat defectum. Similiter in fallacia figurae Dictionis, et in aliis. Hoc etiam patet in fallacia Accidentis, ubi variatio medii causat extraneitatem. Unde Aristoteles 1. hujus, dicit in illo, Aut vero sic dividentes, etc. Paralogismi accidentis fiunt manifesti definito Syllogismo. Similiter fallacia, quae dicitur, plures interrogationes ut unam facere, peccat contra unitatem propositionis. Et non causa ut causa, defectus est in Syllogismo ad impossibile. Verumtamen aliqui loci in Dictione, et aliqui extra, ut secundum quid, et simpliciter, et ignorantia Elenchi specialiter peccant contra contradictionem, et contradictio est formale in Syllogismo Dialectico, quia Aristoteles 1. hujus dicit, quod Dialecticae disputationes sunt collectivae contradictionum, ideo dicitur quod primo peccant contra syllogismum Dialecticum, et ex consequente contra Syllogismum simpliciter.

Ad rationes illius partis.

Ad primum dicendum sicut dictum est. Et ad illud in contrarium dicendum, quod in Syllogismo peccante in forma, praemissae possunt esse in se verae, et in respectu ad medium falsae. Nam si sic dicatur, Homo est species, Socrates est homo : ergo, etc. Si homo referatur ad idem, una propositio erit falsa, sed tunc erit syllogismus bonus peccans in materia.

Ad secundum dicendum, quod licei iste syllogismus, Omnis canis currit, etc. decurrat super hanc Maximam falsam, Uni voci correspondet una res sola, verumtamen non existentia, quae latet sub hac Maxima, non repugnat Dialectico, inquantum syllogismus Dialecticus est, hoc est manifestum. Nam diversitas rei, et medii est causa non existentiae : sed unitas rei, et medii non requiritur ad syllogismum Dialecticum, ut syllogismus Dialecticus est : sed ad syllogismum, ut Syllogismus est, id est, ad syllogismum simpliciter.

Sed contra hoc potest argui specialiter, ostendendo, quod syllogismus Sophisticus non peccet primo contra Syllogismum simpliciter. Nam petitio principii non peccat contra Syllogismum simpliciter, quia infert ex necessitate : ergo videtur quod iste locus Sophisticus specialiter non peccet primo contra syllogismum per se.

Expositor dicit, quod petitio principii peccat contra Syllogismum simpliciter. Nam de ratione Syllogismi simpliciter est, ut ex praemissis positis, etc. sequatur ex necessitate, aliud ab his, quae posita sunt. Sed in petitione principii non sequitur aliud, quia idem accipitur ad probandum idem, sed idem non est aliud a se. Et ulterius dicit, quod in petitione principii est necessaria illatio, non tamen necessaria illatio syllogistica.

Si tamen dicatur, quod non peccat contra Syllogismum simpliciter, et tamen cum hoc dicatur, quod syllogismus Sophisticus primo peccat contra syllogismum simpliciter, potest dici, quod hoc est verum pro majori parte locorum Sophisticorum.Et ideo nihil prohibet, aliquem eorum peccare contra aliquam specialem conditionem Syllogismi. Aristoteles enim dicit, quod loci Sophistici extra dictionem, primo peccant contra Syllogismum, et loci in dictione contra contradictionem.Et hoc dictum veritatem habet pro majori parte locorum.Nam aliqui loci extra dictionem specialiter peccant contra contradictionem, ut puta secundum quid, et simpliciter, et ignorantiam Elenchi. Dicit enim Philosophus, quod secundum quid, et simpliciter est ex eo, quod de eodem non est affirmatio, et negatio. Similiter potest dici, quod locus Sophisticus in communi, peccat contra Syllogismum simpliciter, nihil tamen prohibet, aliquem illorum specialiter peccare contra aliquam rationem, vel conditionem specialem Syllogismi. .

Ad ultimam quaestionem dicendum,quod syllogismus Sophisticus non est defectus syllogismi demonstrativi, inquantum syllogismus demonstrativus est. Nam privatio nullius particulae requisito ad syllogismum demonstrativum, ut talis est, est causa non existentiae in syllogismo apparente : hoc patet discurrendo per non existentias locorum. Nam diversitas rei latens sub unitate vocis, est causa non existentiae in aequivocatione. Sed unitas rei non est aliquid appropriatum ipsi syllogismo demonstrativo inquantum syllogismus demonstrativus est, et ideo non est ibi defectus, etc. et sic in aliis.

Ad rationem dicendum, quod Sophistica dicitur apparens sapientia, quia procedit ex apparenter probabilibus, quae tamen probabilia non sunt. Et non dicitur apparens sapientia, quia procedat ex apparenter veris; quare, etc.