QUAESTIO XLII

Utrum sub termino significante quale quid

lateat diversitas interpretatorum in tertio modo figurae dictionis

Videtur quod non, nam diversorum locorum secundum speciem, sunt diversae causae apparentiae secundum speciem ; sed figura dictionis, et aequivocatio sunt diversi loci, secundum speciem distincti: cum ergo in aequivocatione, unitas vocis secundum materiam, et formam sit causa apparentiae, non potest esse causa apparentiae figurae dictionis, vel sequitur quod in tertio modo figurae dictionis sit aequivocatio.

Item, in quolibet modo ejusdem loci Sophistici,debet esse eadem causa apparentiae: nam modi ejusdem loci non differunt specie. Cum ergo,in primo modo figurae dictionis, similitudo vocis ad vocem, sit causa apparentiae, identitas vocis non erit causa apparentiae in tertio modo.

Item, in figura dictionis, similitudo vocis ad vocem est causa apparentiae, sed ubi est similitudo, ibi non est identitas; cum ergo similitudo vocis ad vocem sit causa apparentiae in tertio modo figurae dictionis ; sequitur, etc.

Ad oppositum, figura dictionis est quidam locus, cujus principium motivum est in voce,sed nisi diversitas interpretatorum, sub termino significante quale quid lateret, difficile esset assignare causam apparentiae in tertio modo figurae dictionis, ut puta in isto paralogismo, Homo est species, Socrates est homo ; ergo Socrates est species ; quare, etc.

Ad quaestionem dicendum, quod haec est duplex via, et utraque probabilis. Prima, quod diversitas interpretatorum in tertio modo figurae dictionis, lateat sub termino significante quale quid ; nam cum defectus occultetur per apparentiam, in eisdem debet esse causa apparentiae, in quibus cooperta est causa non existentiae ; sed universaliter causa non existentiae est diversitas interpretatorum ; sed diversa interpretata interpretantur quandoque per diversas dictiones, ut in primo modo figurae dictionis, cum sic arguitur, Secare, et videre, similiter terminantur,etc.et tunc causa apparentiae consistit in duabus dictionibus. Quandoque diversa interpretata interpretantur per unam dictionem, et hoc dupliciter, aut sic, quod dictio unum significat, et aliud concernit, et tunc est secundus modus. Aut sic, quod dictio unum significat, et aliud appellat, et tunc est tertius modus.Cum ergo in termino significante quale quid, lateat diversitas interpretatorum,et in eisdem est causa apparentiae, sub quibus latet causa non existentiae, ut dictum est: sequitur, quod in tertio modo figurae dictionis diversitas interpretatorum lateat in termino significante quale quid. Et haec videtur velle Aristoteles in lib. Praedicamentorum, cap. 2. secundae partis, ubi dicit, quod Omnis substantia videtur significare hoc aliquid, et in primis substantiis indubitabile verum est. In secundis autem similiter videtur sub appellationis figura hoc aliquid significare.

Verumtamen intelligendum est, quod similis figuratio vocis ad vocem per se requiritur ad figuram dictionis. Quod autem major identitas in figura dictionis reperiatur, quam identitas similitudinis, hoc accidit figurae dictionis, et per hoc patet ad rationes.

Ad primam, dico quod unitas vocis secundum materiam, et formam, per se requiritur ad aequivocationem. Quod autem unitas vocis reperiatur in figura dictionis,

hoc accidit ei : sed tamen propter primum argumentum dicendum, quod licet in tertio modo figurae dictionis diversitas interpretatorum lateat sub unitate vocis, non tamen est aequivocatio, nam in aequivocatione requiritur, quod nomen significet diversa, sed terminus dicens quale quid in tertio modo figurae dictionis non significat duo, scilicet quale quid et hoc aliquid, sed solum quale quid,et sub appellationis figura videtur hoc aliquid significare.

Alia via probabilis est, quod similis figuratio vocis ad vocem est causa apparentiae in figura dictionis, et in quolibet ejus modo est hoc manifestum, in primo modo, nam Aristoteles in secundo hujus, sic format paralogismum, Videre et secare similiter terminantur, sed secare significat agere, ergo et videre : secari autem significat pati ;ergo et videri. Sed contingit aliquid simul et semel videre,et videri; ergo agere, et pati.

Si dicas, quod in isto paralogismo, Quidquid auditur a Platone,profertur a Socrate, falsum auditur a Platone ; ergo, etc. nulla est similitudo inter quidquid et falsum. Dicendum, quod paralogizans penes secundum modum sic paralogizat, Falsum, et lignum similiter terminantur, sed lignum significat quid ; ergo et falsum significat quid, et si significat quid, sub quidquid potest capi.

Ergo secundum accidens quidem paralogismi sunt, quando quidlibet assignatum fuerit rei subjectoe inesse et accidenti,nam quoniam eidem accidunt multa, non necesse est omnibus proedicatis, et de quo proedicantur hoec omnia inesse, etc. cap. 3. primi hujus.