sig. III.

Ad hoc dicitur, quod plenitudo dicitur dupliciter. Est enim plenitudo gratiae dativa tantum et effluxiva, et non receptiva. Alia est primo receptiva, et post illud effluxiva. Prima est plenitudo aeterna, et soli Deo convenit, et illa sub figura describitur, Esther, xv, 16: Vidi te, domine, quasi Angelum Dei, et conturbatum est cor meum prae timore gloriae tuae. Valde enim mirabilis es, domine, et facies tua plena est gratiarum.

Secunda plenitudo convenit creaturis, et participatur ex tempore. Postquam venit plenitudo temporis, venit et tempus plenitudinis, ? triplicem nobis plenitudinem adduxit. Quarum prima proprie est beatissimae Virginis. Lucae, I, 28 : Ave, gratia plena. Secunda, Christi. Joan.

I, 14 : Plenum gratiae ei veritatis. Et hoc proprie est Christi hominis. Tertia, communis omnibus sanctis : et de ea legitur in diversis iocis in Actibus Apostolorum, Act. VI, 8 : Stephanus plenus gratia et fortitudine. Item, Act. IX, 36 : Tabita, plena bonis operibus, ei eleemosynis quas faciebat. Et similia. Prima istarum plenitudinum est plena gratiae, secunda plena gratia et veritate, tertia fidei plena et dilectionis operantis. Prima gratia replet ventrem et mentem, secunda affectum et intellectum, tertia replet interius mentem, et effluitex terius per operationem. Beatissima Virgo fuit plenissima ventre et mente : quia plenitudinem gratiae habuit in mente : sed certe ipsum Dominum omnium virtutum in ventre habuit, unde plena fuit gratia quantum ad affectum : sed non veritate quantum ad intellectum, quia in via non habuit cognitionem omnium, nec plenam divinitatis cognitionem per speciem. Christus autem plenus fuit gratia et veritate : quia ille homo habuit omnia per gratiam, quae Deus habuit per naturam : sed praeterea nulla gratia in ipso fuit diminuta, vel otiosa, vel aliquid habuit contrarium : sed haec fuit gratia unionis. Vel plenus fuit veritate quantum ad cognitionem. Unde Isidorus : "Trinitas sibi soli nota est. et homini assumpto. " Plenus ergo gratia secundum humanitatem, quae prius nihil abnuit meriti: plenus veritate secundum divinitatem, in qua nihil fuit vani vel falsi: in ipso erant omnes thesauri sapientiae et scientiae absconditi : et haec est plenitudo veritatis. Et in illo inhabitabat omnis plenitudo divinitatis corporaliter '' . Et haec est gratiae plenitudo propria Christi hominis.