g III.

Ad objecta in contrarium respondemus, quod licet color niger sit magis visui congruus ad videndum, non tamen est corpori eucratico determinatus ad habendum : color enim corporis principalis ordinatur ad corpus subjectum et proprium venuslandum, et ejus comple- xionem ostendendam, quam per corpus alienum ad videndum.

Item, Cum visus delectetur in pulchro

et in luce proportionabili, delectabilior et deliciosior est ad videndum color albus mixtus cum rubeo, quam nigredo. Et non est contrarium, quod extremi colores magis sunt sensitivi et motivi. Illa enim praeeminentia sumitur respectu alterius videntis : natura enim, ut dicit Philosophus, superintendit sibi simile, nisi sit ebria. Igitur color corporis debet determinari potius secundum congruentiam sui subjecti quam respectu alieni. Nec etiam obstat, quod simplex nobilius est composito : hoc verum est inter res genere differentes, ut anima dignior est corpore, et non est in his quibus est simplex pars compositi eadem cum altera secundum speciem, cum in his semper totum dignius sit sua parte.

Quod autem objicitur, quod debuit esse frigidae complexionis et habere colorem illi attestantem. Dicimus, quod non : cum enim gratia nobilior sit quam natura, castitas quae est totaliter a gratia, nobilior est quam ea quae est partim a gratia et partim a natura : et tanto est major gratia et majorem potentiam demonstrat, quanto fortiorem vincit naturam, quamvis in beata Virgine nulla fuit pugna : quia etiam fomes exstinctus fuit in ea. Unde tanto fortior fuit et tanto nobilior fuit ejus castitas, quanto nec hosti fuit tentandi possibilitas, et nihilominus tanto dehoste triumphus gloriosior, quanto etiam ita caput ejus contrivit sub pedibus, ut nec ad primum motum concupiscentiae cui generaliter subjacent omnes viatores, se contra ipsam ausus fuit erigere : non enim diminuit rationem victoriae non. posse impugnari, sed velle impugnari et non posse resistere. Illa etiam simul gloriosissima castitas et laudabilissima fuit, quae in se numquam aliquem saltem motum concupiscentiae sensit, et se in aliqua subjecta disseminans exemplariter, concupiscen-

tiam a multis cordibus et corporibus profugavit.

Ad illud quod objicitur de colore capillorum, dicimus quod color in capillis immediatam signat dispositionem cerebri. Unde optimus color In capillis, debet determinari secundum optimam cerebri complexionem : optima autem cerebri complexio determinatur secundum duos modos. Uno modo est cerebrum optime complexionatum, quando est optime ordinatum ad actionem naturalis virtutis, ita quod operationes cerebri maxime ordinantur secundum qualitates ad operationes cordis, et hepatis, et stomachi, et aliorum membrorum principalium. Et secundum hoc cerebrum debet esse calidum et humidum. Et hoc modo capilli talis cerebri in infantibus sunt subrulvi, in pueris vero subflavi, in perfectis vero flavi, sicut dicit galenus in Techne auctoritate supra posita : " Nam si eucraticum, etc. " Et secundum hunc modum loquebatur qui dixit: " Crinibus Irrutilat, etc. " Et secundum hanc legem procedunt rationes pro illa parte.

Alio modo dicitur eucraticum cerebrum, secundum quod est optime dispositum et ordinatum ad actiones virtutis animalis, quae proprie fiunt in cerebro mediante spiritu animali qui nascitur in cerebro. Et secundum hoc calidum et siccum debet esse cerebrum : quia illae duae qualitates maxime subserviunt cognitioni : a caliditate enim est velocitas apprehendendi, a siccitate firmitas retinendi, a calore est motus et mobilitas, a frigore quies et immobilitas. Item, a siccitate firmitas recipiendi : siccitas enim est bene terminabilis proprio termino, male alieno : humiditas autem male terminabilis est termino proprio, bene autem alieno.

Et sic patet, quod magis congruit perfectioni cerebri caliditas quam frigiditas : ut enim galenus in Techne ostendit, frigidioris quam oporteat cerebri indicia sunt, plura in propriis meatibus excrementa, et capilli recti, et fulvi, et stabi- les, et qui longo post nativitatem tempore nascuntur tenues, atque initio male nutriti, et facile a causis frigidis offenduntur, atque hoc ipso offensionis tempore distillationibus et gravedinibus capiuntur : neque si tetigeris partes ad caput attinentes, admodum calidae sentiuntur : neque si inspexeris, rubicundae apparent, et oculorum venae omnino visum effugiunt, et somnolentiores quodammodo sunt. In calido autem cerebro contraria sunt.

Et sic patet, quod nobilius est calidum cerebrum quam frigidum,

A simili modo patet, quod siccum nobilius est quam humidum. Galenus enim in Techne dicit : " Siccioris cerebri indicia sunt paucae superfluitates effluentes, et sensuum sinceritas. Sunt autem ad vigilias prompti, et capillos habent robustos, et qui celerrime eis genitis innascuntur, Crispi autem potius quam recti, cito autem calvi fiunt. Humidioris vero cerebri indicia, capilli plani, et nequaquam calvi fiunt. Sensus autem turbulenti, et excrementorum multitudo, somni multi atque profundi, et hae quidem simplices sunt intemperalurae. " Et sic patet, quod nobilius est cerebrum quantum ad virtutes animales si fuerit calidum et siccum, quam si fuerit calidum et humidum : nam, ut dicit Galenus in Techne, " optima est complexio primum calida et sicca, secundum, quam et superfluitatibus carent, et sensibus vigent, et plurimum vigilant, et cito calvi fiunt. Et prima quidem capillorum generatio celerrima est, ac plurimo abundans alimento. Capillos vero habent nigros, et crispos, ei tangentibus calidi sentiuntur, et sunt rubicundi usque ad aetatem consistentiae vigoris. Si vero humiditas adjungatur caliditati, parum utriusque qualitatibus superantibus mediocritatem, color bonus, et caliditas, et quae in oculis sunt venae magnae, et plura excrementa, et mediocriter cocta, et capilli recti, subflavi, et non facile calvi fiunt. Implentur vero atque aggravantur eorum capita a calidis. " Et infra I " Auster vero semper eis adversatur, atque optime in Aquilone se habent : non tamen diu vigilare possunt, et cura se ad somnum convenerint, simul gravi somno tentantur, et vigilant, et somnia habent imaginationibus plena, visus eis turbulenti, neque satis sensibus vigent. " Et sic patet ex conjunctione inaequalitatum, quod optima complexio cerebri quantum ad virtutes animales est calidum et siccum. Et cerebro sic se habenti debentur capilli nigri. Et hoc est quod dicit Constantinus in Pantechne in superioribus.

Cum igitur cerebrum eucraticum optime sit ordinatum, uno modo ad actiones virtutis animalis, alio modo respectu operationum virtutis naturalis, et nobilior sit operatio virtutis animalis, quam, naturalis virtutis, nobilius erit cerebrum quod est eucraticum ad operationes animales quam ad operationes naturales : ergo perfectissimi et nobilissimi corporis cerebrum debet esse calidum et siccum. Cum igitur corpus Dominae nostrae fuerit perfectissimum secundum omnia membra, ipsa habuit cerebrum calidum et siccum et capillos nigros. Et sic procedunt rationes et auctoritates ad hoc inductae.

Ad hoc quod objicitur de colore oculorum. Dicimus, quod color in oculis cum. immediate significet complexionem proprii subjecti, procul dubio cerebro et calido et sicco determinato, determinabitur color oculorum niger.

Quod autem objicitur, quod nigredo oculorum causatur ex defectu visibilis spiritus, et penuria crystallini humoris, et eorum in quibus maxime consistit perfectio oculorum. Dicimus, quod hoc verum est : Sed paucitas spiritus visibilis et humoris crystallini causatur a caliditate et siccitate cerebri. : spiritus enim naturalis proveniens usque ad cerebrum si cerebrum fuerit calidum, majorem ibi recipit depurationem et subtiliorem substantiam : quanto autem substantia subtilior, tanto plus habet de forma et minus de materia : ei quanto plus substantia est subtilis et formalis, tanto magis est activa et fortioris operationis : et sic a tali cerebro transmittitur visibilis spiritus ad oculum paucior et subtilior et fortior. Simili modo nutrimentum paucius et subtilius et nobilius. Paucitas igitur spiritus et nutrimenti quantum scilicet ad materiam causat nigredinem, ut dicit Auctor : sed ipsa subtilitas et paucitas materiae causa est nobilioris et fortioris operationis : et sic tales oculi erunt nigri propter praedictorum paucitatem : sed clariores ad videndum et nobiliores, propter sensuum subtilitatem et nutrimenti puritatem. Et sic beata Virgo in colore cutis fuit alba et rubea mixtim : in capillis autem et in oculis nigra temperate fuit, sicut et ejus Filium dilectum speciosissimum forma prae filiis hominum credimus fuisse coloratum.