QUAESTIO III. Utrum mendacium sit peccatum mortale ratione sui generis.

Tertio quaeritur, utrum mendacium sit. peccatum mortale ratione sui generis. Et quod sic, videtur :

1. Primo per illu d quod dicitur in Psalmo : Perdes omnes qui loquuntur mendacium; Glossa: " Plus est perdere quam odire "; sed Deus neminem odit nisi propter peccatum mortale: ergo omne mendacium est peccatum mortale.

2. Item, Sapientiae primo : Os, quod mentitur, occidit animam; quod verbum tractans Augustinus dicit in libro de Conflictu viliorum et virtutum: " Nec officioso mendacio nec simplici verbo oportet quemquam decipere, quia, quomodolibet mentiatur quis, occidit animam "; sed non occiditur aliquis nisi per mortale peccatum: ergo quomodocumque mentiatur quis, peccat moraliter.

3. Item, super illud : Perdes omnes qui loquuntur mendacium; ibi Glossa: " Si quis non vult hominem ad mortem prodere, verum taceat, sed non falsum dicat, ne pro corpore alterius animam suam occidat "; sed nullum mendacium est levius peccatum quam mendacium officiosum: ergo si illud occidit animam , et omne aliud. Cum ejgo anima non occidatur nisi .per mortale., peccatum., vide tur etc.

4. Item, hoc ipsum ostenditur ration,, Omne quod est contrarium veniali et eins peremptorium est, peccatum mortale;sed, omne, ,mendacium, Aeepugoat veritati , sicut fornicatio castitati: ,ergo sicut fornicatio est peccatum mortale de ratione sui generis, ita et mendacium.

5. Item, " omnis qui facit contra conscientiam. aedificat ad gehennam "; sed omnis mentiens contra conscientiam loquitur, quia dicit falsum cum intentione fallendi: ergo proferens mendacium aedificat ad gehennam ; sed non dicitur homo aedificare ad gehennam nisi per peccatum raortafe: ergo etc.

6. Item, omne peccatum, ingenio est plenus consensus, et quod fit ex certa scientia, est peccatum mortale, quia in peccato, in quo est plenus consensus, superior portio rationis manducat ; peccatum autem, quod est ex certa scientia, est peccatum in Spiritum sanctum, quod est gravissimum; cum ergo omne mendacium de ratione sni generis sit peccatum ex. certa scientia, et in quo est plenus consensus; videtur, quod omne mendacium sit. peccatum mortale

Sed contra: 1. Glossa super primum Exodi : "Infirmis mentiri conceditur; sed nullum mortale alicui conceditur :ergo ,mendacium non,.est. mertale peccatum.

.2. itero.,-.Gregprius loquens de mendacio obstelricum.dicit : "Hoc peeati genus facile credimus relaxari sed peccatum quod facile relaxatur, est

3. Item nihil. est pecatum mortale, nisi ubi libido intervenit, vel contemptus ;sed mendacium officiosum de sua ratione non dicit libidinem nec contemptum: ergo non videtur, quod sit mortale peccatum.

4. Item, cum quis iocal cum proximo suo dicendo ei fabulam, non facit contra aliquam prohibitionem: erga non videtur, quod peccet mortaliter : sed mentitur mendacio iocoso: ergo non omne mendacium est peccatum mortale.

CONCLUSIO.

Non omne mendacium, est peccatum mortale, sed de ratione sui generis indifferens est et ad mortale et ad veniale.

Respondeo: Dicendum, quod absque dubio non

. omne mendacium est peccatum mortale, immo quantum est de ratione sui generis, indifferens est et

. ad mortale et ad veniale.

Et ratio huius est i quia lingua posita est in lubrico , et facilius est loquf quam tacere: ideo non semper ponderatur actus linguae nec ponderari potest faciliter. Propter quod dicitur Iacobi tertio Qui non offendit in verbo, hic perfectus est vir: propter quod etiam peccatum

. mendacii non est generaliter mortale.

Sed mortale fit ratione materiae circa quam et ratione contemptus et ratione nocumenti et etiam ratione libidinis mentiendi, quae faciunt, mendacium esse perniciosum et mortale peccatum : et quia haec non semper concurrunt ad esse mendacii: ideo potest esse aliquando veniale, aliquando mortale, sicut ostendunt rationes ad hanc partem adductae.

1 Ad illud vero quod obiicitur de auctoritate

- Psalmi, quod omnes perduntur, qui loquuntur mendacium: dicendum, quod, sicut Glossa exponit, non intelligitur hoc dictum de mendacio generaliter, sed secundum differentiam mendacii perniciosi: unde distributio illa non refertur ad ipsum mendacium, sed d personas mentientes illo genere mendacii. Ideo et in processu illo est fallacia figurae dictionis propter commutationem suppositionis eius quod dico mendacium, quia fit processus a determinata ad confusam.

- 2. Ad illud quod obiicitur de auctoritate Sapientiae, dici potest, quod similiter auctoritas illa non intelligitur de quolibet mendacio, sed de mendacio pernicioso.

Et isis obiiciat, quod Augustinus exponit, quod quocumque modo mentitur quis, occidit animam: dicendum, quod nec ibi intendit Augustinus distribuere pro omnibus differentiis mendacii: sed intelligens de mendacio pernicioso, quod est in doctrina religionis, dicit, quod nullo pacto, nullo fine potest quis mentiri, quin occidat animam: et illud melius potest colligi ex littera sequenti .

3. Ad illud quod obiicitur, quod homo non debet mentiri pro salute alterius, ne animam suam occidat: potest dici, quod verbum illud solummodo ad perfectos se extendit: de quibus loquitur Augustinus in originali , unde Glossa illa sumta est.

Posset etiam dici, quod verbum illud est dictum consullorie, quia homo non tenetur mentiri pro aliquo nec tenetur animam suam laedere pro salute alterius corporali. Quoniam ergo quodlibet mendacium, etsi non inducat mortem, quia tamen peccatum est, ad mortem disponit: ideo consulit, ut non mentiatur pro salute corporis alterius servanda. Et sic ex hoc non habetur, quod omne mendacium sit mortale peccatum, sed quod est mortale peccatum, vel praeparat.

4. Ad illud quod obiicitur, quod omne mendacium est peremptorium virtutis veritatis: dicendum, quod virtus veritatis potius est voluntas dicendi verum, cum oportet et expedit, quam sit continua enuntiatio veri .Quamvis autem prolatio ipsius mendacii repugnet actui dicendi verum, non tamen repugnat ipsi veritati, qua quis refugit mendacium perniciosum.

Nec est simile de fornicatione respectu castitatis, quoniam actus ille universaliter est prohibitus: non sic autem omnis differentia mendacii, et hoc est propter lubricum ipsius linguae. Unde quaedam sunt mendacia exteriora, quae non opponuntur ipsii virtutiveritati, sicut peccata venialia, et sicut primi motus castitati. Quaedam vero opponuntur sicut peccata mortalia:: et ista prohibentur in quinto mandato, in quo dicit Magister , mendacium et periurium prohiberi.

5. Ad illud quod obiicitur, quod qui facit contra conscientiam aedficat ad gehennam ; dicendum, quod conscientia aliquid dictat refugiendum sicut contrarium iustitiae, aliquid sicut quod facit aliquo modo a iustitia declinare. Qui primo modo facit contra dictamen conscientiae peccat mortaliter propter contemptum intervenientem, et ille est qui aedificat ad gehennam, Qui. vero secundo modo, non aedificat ad gehennam nec proprie dicitur facere contra, conscientiam, sed praeter conscientiam Et primo modo sunt contra conscientiam mendacia perniciosa., secundo modo alia. Conscientia enim non dictat, omnia mendacia aequaliter esse vitanda, sed quaedam sicut mortalia, quaedam sicut venialia. Et si tu obiicias, quod omnis mentiens, quocumque genere mendacii mentiatur, semper dicit directe contrarium ei quod conscientia dictat: dicendum, quod conscientia dictat de aliquo, quod sit verum, et de aliquo, quod sit dicendum, vel eius contrarium. Et cum quis profert falsum scienter, etsi directe faciat contra conscientiam, quae dictat aliquid esse verum; non. tamen facit contra conscientiam illam, quae dictat, aliquid non esse dicendum. Et quantum ad secundum dictamen conscientiae, quod dirigit in agendis, pensatur quantitas peccati, non quantum ad iudicium conscientiae, quod regii in cognoscendis .

6. Ad illud quod obiicitur, quod in omni mendacio superior pars rationis comedit, et certa scientia concurrit: dicendum, quod, sicut in secundo libro fuit determinatum, manducatio superioris portionis facit peccatum mortale solum in bis quorum actus .sunt simpliciter et universaliter prohibiti, sicut in peccato carnis: hoc autem locum non habet in peccato mendacii. - Similiter non omne peccatum, quod fit ex certa scientia, est peccatum in Spiritum sanctum, sed illud, in quo cum certa scientia concurrit ipsa malitia .-Etsi tu obiicias, quod omne mendacium impugnat veritatem agnitam, quae est una species peccati.in Spiritum sanctum: dicendum, quod non qualiscumque veritatis impugnatio nec qualiscumque impugnatio est peccatum in Spiritum sanctum, sed impugnatio veritatis secundum pietatem, et ulterius impugnatio, quae est cum quadam proteruitate et mentis obfirmatione , quam non est in quolibet mendacio reperire. Et ideo ex hoc non potest concludi,quod omne mendacium sit peccatum in Spiritum sanctum, nec etiam. quod universaliter sit mortale peccatum .