QUAESTIO I.

Utrum timor servilis sit donum Spiritus sancti divinitus datum.

Circa primum sic proceditur et quaeritur de timore servili per comparationem ad eius principium, utrum scilicet sit donum Spiritus sancti divinitus datum. Et quod sic, videtur:

1. Primo per Glossam super illud ad Romanos octavo Non accepistis spiritum servitutis iterum in timore: ibi Glossa: "Cave, ne ex eo quod ait spiritum servitutis et spiritum adoptionis, diversum intelligas spiritum, cura sit unus atque idem Spiririlus " : si ergo spiritus adoptionis est donum Spiritus sancti, ex hac Glossa videtur necessario posse concludi, quod ab eodem sit timor servilis.

2. Item, Augustinus dicit, et habetur in littera : " Bonus est timor servilis et utilis, per quem fit paulatim consuetudo iustitiae ";sed omne datum optimum et omne donum perfectum est desursum: ergo timor servilis desursum descendit.

3. Item, hoc ipsum videtur probari auctoritate veteris Testamenti, quia, sicut dicitur Ecclesiastici primo : Radix sapientiae est timere Deum: et Proverbiorum decimo quinto: In timore Domini declinat omnis a malo: et Isaiae vigesimo sexto: A timore tuo, Domine, concepimus et parturivimus spiritum salutis: si ergo timor servilis est initium sapientiae et facit declinare a malo et bonum concipere, et hoc totum non est nisi a dono Dei : videtur ergo, quod timor servilis sit donum Spiritus sancti. 4. Item, non solum a Deo est gratia cooperans, sed etiam gratia voluntatem praeparans : ergo non solummodo a Deo erit timor ille qui regit hominem in statu iustitiae, sed etiam qui praeparat ad illum statum: cum ergo timor servilis sit hu:usmodi, videtur, quod timor servilis sit donum Spiritus sancti. 8. Item, plus est timere Deum quam credere

multi enim credunt, qui non timent

sed fides, qua quis credit, etiam in statu peccati datur homini desursum ergo et donum, per quod timet. Sed timor servilis est hu:usmodi: ergo etc.

Sed contra: 1. Omne donum Spiritus sancti - potest stare cum Spiritu sancto, quia Spiritus sanctus non repugnat suis donis: sed quando Spiritus sanctus infunditur, tunc timor servilis expellitur,

sicut dicit Augustinus, et habetur in littera : ergo timor servilis non est donum Spiritus sancti.

2. Item, omne donum Spiritus sancti habet exemplar correspondens in Deo; sed timor servilis non habet exemplar correspondens in Deo, nec in quantum timor nec in quantum servilis

in Deo enim nullus est pavor, nulla est servitus

ergo etc.

3. Item, omne donum Spiritus sancti datur ad habilitandum animam ad aliquid arduum et excellens ; sed timor potius consistit in depressione quam in aliqua erectione, et potius est ex virtutis indigentia quam ex sufficientia: videtur ergo, quod timor servilis non sit donum Spiritus sancti.

4. Item, sicut contingit Deum timere propter poenas, quas infligit: sic etiam contingit amare propter beneficia, quae nobis tribuit etiam in statu peccati; sed amor ille, qui est propter temporalia, non ponitur inter Spiritus sancti dona: ergo nec timor servilis, qui principaliter habet oculum ad poenam.

ES. Item, sicut aliquis dimittit transgredi mandata Dei propter timorem poenarum aeternarum, sic latro dimittit transgredi edictum regis propter timorem furcarum: sed timor, quo latro timei furari, ne suspendatur, non ponitur esse donum Spiritus sancti: ergo similiter videtur de illo timore, quo quis timet peccare, ne aeternaliter puniatur, immo videtur multo fortiori ratione, quia, si malum faciliter timetur, maius malum multo facilius timetur. Cum ergo maius malum sint poenae aeternae quam temporales: si non egemus dono ad timendum poenas temporales, multo magis videtur, quod non indigeamus ad timendum poenas aelernas .

CONCLUSIO.

Timor servilis est donum Spiritus sancti, licet imperfectum.

Respondeo: Dicendum, quod absque dnbio timor servilis est donum Spiritus sancti.

Et ratio . huius est: quoniam, sicut donum Dei est nosse sive credere poenas futuras , pro eo quod est ibi quaedam cordis illuminatio et directio: sic donum Dei est illas poenas aeternas refugere et timere, pro eo quod ex tali dono est quaedam cordis emollitio, et fluxus concupiscentialis restrictio, et in hoc quaedam rectificatio. Quod enim ibi sit emollitio, satis innuit Isaias propheta, cum dicit: Indurasti cor nostrum, ut non timeremus te. Quod ibi sit fluxus concupiscentialis restrictio, innuit Propheta in Psalmo, cum dicit: Confige timore tuo carnes meas; quod quidem non solum fit timore casto, sed etiam servili, quo timentur aeterna supplicia, et timentur divina iudicia. Et propter illorum timorem cessat homo a peccatorum perpetratione, licet non omnino cesset a voluntate, sicut dicit Glossa ; quod totum est ex divino munere.

Ideo concedendae sunt rationes ad hanc partem inductae.

1. Ad illud ergo quod primo obiicitur in contrarium , quod timor servilis non manet cum Spiritu sancto; dicendum, quod dona Spiritus sancti sunt in multiplici differentia. Quoddam namque donum est a Spiritu sancto, sed non cum Spiritu sancto, quia praeparat ad Spiritum sanctum; et tale donum est timor servilis secundum quod hu:usmodi. Quoddam autem est donum, quod est a Spiritu sancto et semper cum Spiritu sancto, quia per ipsum consecratur habitaculum Spiritui sancto, sicut est donum caritatis. Quoddam vero est donum, quod est a Spiritu sancto et aliquando cum Spiritu sancto, aliquando sine Spiritu sancto, sicut donum. quod est ad Spiritus sancti manifestationem, et est ordinatum non solum ad propriam utilitatem, sed etiam ad alienam, sicut donum prophetiae et donum scientiae, quae aliquando in bonis, aliquando in malis reperiri habent.

Cum ergo dicitur, quod donum Spiritus sancti compatitur se cum Spiritu sancto ;

dicendam, quod illud habet instantiam in eo dono, quod ordinatur ad habitationem Spiritui sancto praeparandam. - Posset etiam aliter dici, quod timor servilis, etsi in quantum servilis est, non possit stare cum Spiritu sancto propter annexam imperfectionem, quae dicit repugnantiam ad statum gratiae: tamen quantum ad aliquid sui nihil prohibet, ipsum cum Spiritu sancto stare, sicut infra melius manifestabitur : et quantam ad hoc est donum eius.

2. Ad illud quod obiicitur, quod omne donum Spiritus sancti habet exemplar correspondens in Deo,-dicendum, quod si illud specialiter intelligatur quantum ad omnem eius proprietatem, sic non est verum: sed si generaliter intelligatur, utpote quod dicatur illud habere exemplar in Deo, quod habet aliquid correspondens sibi vel secundum se, vel secundum suum genus: sic veritatem habere potest . Et hoc modo timor potest habere exemplar in Deo, quia qui timet elongatur a malo et stat intra fines proprios, ita quod supra se non erigitur. Utrumque autem istorum contingit reperire in Deo, quia Deus a malo maxime elongatur et nullo modo supra se ipsum erigitur: ideo, dum per timorem Deo subiicimur, eidem assimilamur: et talis assimilatio sufficit ad hoc, quod timor habeat sufficientem rationem doni.

3. Ad illud quod obiicitur, quod omne donum Spiritus sancti datur ad habilitandum animam ad aliquod arduam et excellens: dicendum, quod sicut inordinate amare est magnae lasciviae, sed ordinate amare est magnae virtutis et excellentiae: sic inordinate timere est segnitiei et ignaviae, ordinate vero timere magnae est excellente . Qui enim Deum veraciter timet nihil terrenum et caducum timet, immo ex ipso timore Dei ipsis timoribus supereffertur. Ideo, licet actus timoris videatur pertinere ad quandam defectibilitatem, secundum veritatem tamen pertinet ad excellentiam et nobilitatem : et quia in timore servili incipit homo Deum ipsam timere, hinc est, quod donum Spiritus sancti est, licet imperfectam.

4. Ad illad quod obiicitur, quod sicat contingit Deum timere propter poenas, ita et amare propter beneficia: dicendum, quod sicut beneficia quaedam sunt praesentia, quaedam futura, quaedam, quae videntur, quaedam, quae exspectantur; sic etiam et poenae. Et si quis timeat Deum solummodo propter poenas praesentes, quas iam expertus est, hoc non habet necessario ex dono; sed cum timet propter supplicia futura, quae credit infligenda esse omnibus qui contemnunt divinam iustitiam: sic et in amore intelligendum est, quod amor aeternorum bonorum etiam donum Dei est: amor vero praesentium potest esse ex ipso naturali affectu. Et ideo ex hoc non potest concludi, quod timor servilis non sit donum, quia timore servili non timentur tantum temporalia supplicia, sed etiam aeterna, sicut tactum est supra.

o. Ad illud quod obiicitur de latrone, qui timet furari propter suspendium; dicendum, quod non est simile, sicut iam tactum est, quia naturali cognitione et aestimatione latro cognoscit illud supplicium et reformidat ; non sic autem est de supplicio infernali, immo oportet, quod iuvetur per fidem ; et amplius, quod cor quodam modo mollificetur, ut exhorreat illa supplicia ad fidei instinctum. Propterea ratio illa non valet, quia non est simile hinc et inde .