QUAESTIO V.

Utrum actus doni fortitudinis consistat principaliter circa passiones tolerandas, an circa cupiditates reprimendas.

Quinto quaeritur, quis sit actus proprius doni fortitudinis, et quod eius obiectum;et est quaestio, utrum actos doni fortitudinis principaliter consistat circa passiones tolerandas, an circa cupiditates reprimendas. Et quod principaliter sit circa passiones tolerandas, videtur:

1. Primo per Gregorium qui dicit super principium lb, quod forliludinisdoni est dare trepidanti confidentiam : sed trepidatio maxime est, quando imminet periculum passionum: ergo videtur, quod circa hu:usmodi maxime consistat actus fortitudinis doni.

2. Item, fortitudo, sive dicatur donum sive virtus, respicit potentiam irascibilem tanquam proprium subiectum ;sed potentia irascibilis magis proprie respicit passionum sustinentiam quam cupiditatum repressionem et abstinentiam: videtur ergo, quod actus principalis doni fortitudinis consistat circa passionum tolerantiam.

3. Item, hoc ipsum ostenditur per comparationem ad eius oppositum: quia, sicut largitas opponitur avaritiae et cupiditati, sic fortitudo opponitur pusillanimitati ;sed pusillanimitas attenditur circa fugam passionum: ergo videtur econtra, quod fortitudo donum consistat circa passionum sustinentiam.

4. Item, hoc ipsum ostenditur per comparationem ad habitum fortitudinis virtutis: quia fortitudo donum actum et obiectum debet habere in maiori, vel saltem in tanta excellentia et arduitate, quantam est reperire circa fortitudinem virtutem: sed maxima ardui tas consistit circa passiones: ergo cum circa illas consistat fortitudovirtus , videtur multo fortius, quod actus doni fortitudinis attendatur, vel consistat in aggressione et tolerantia passionum.

5. Item, inter omnes actus meritorios maxima est difficultas circa passiones sustinendas, et magis ad hoc inepti et infirmi samus: ergo si dona data sunt nobis ad expediendum et contra infirmitates retardantes nos ad bonum , videtur, quod aliquod donum debeat nobis dari ad passionum sustinentiam. Sed non est aliud assignare quam donum fortitudinis: ergo etc.

Sed contra: 1. Augustinus in libro de Anima et spiritu : " Fortitudinis est non tantum terrenas cupiditates reprimere, sed penitus oblivisci ": sed hoc non est fortitudinis virtutis: ergo est fortitudi-DisdoDi: videtur ergo, quod actus doni fortitudinis consistat in repressione cupiditatum.

2. Item, Augustinus in libro de Doctrina christiana , ubi loquitur de donis, dicit, quod "fortitudinis est ab omni transeuntium mortifera iucunditate se ipsum sequestrare ": ergo videtur, quod actus doni fortitudinis principaliter consistat in delectationum repressione.

3. Item, Augustinus adaptat septem dona septem beatitudinibus, ita quod fortitudo et esuries et sitis iustitiae sibi correspondent; sed esuries et desiderium iustitiae non oritur in nobis nisi per mortificationem desideriorum et voluptatum: ergo videtur, quod circa hu:usmodi principaliter consistat actus fortitudinis.

4. Item, fortitudo donum respondet dono consilii, sicut exsequens regulanti ; sed donum consilii maxime dirigit ad divinorum consiliorum impletionem: divina autem consilia praecipue consistunt circa repressionem desideriorum et occasionum ei adferentium , sicut patet in castitate, obedientia et paupertate: ergo videtur, quod circa talium desideriorum repressionem actus fortitudinis doni principaliter consistat.

5. item, fortitudo donum aut habet actum alterius generis quam fortitudovirtus, aut si in eodem genere habet, necesse est, quod habeat excellentiorem ; sed in eodem genere non potest habere excellentiorem, cum forlitudovirtus consistat circa terribilia, quae ioducunt mortem, sicut dicit Philosophus : ergo necesse est, quod habeat actum alterius geueris. Cum ergo actus fortitndisvirtutis consistat circa passiones tolerandas, videtur, quod actus fortitudinis doni non circa passiones, sed circa delectationes refrenandas consistat.

Est igitur quaestio, quis sit actus, et quod obiectum doni fortitudinis, et quare eodem nomine cum habitu virtutis nominatur, quod quidem in nullo aliorum donorum reperitur.

CONCLUSIO.

Doni fortitudinis actus principalis consistit circa promptam tolerantiam passionum secundum libertatem consilii et imitationem Christi.

Respondeo: Dicendum, quod fortitudo, quantum est de sua prima ratione, attenditur respectu ardui. Arduum autem dicitur aliquid dupliciter: aut quia laboriosum et difficile, quodam modo excellens et aggravaos facultatem ipsius potentiae ; aut quia est ultra necessitatem et excedit statum communem. Et fortitudo habet attendi respectu utriusque, sed respectu primi attenditur et ordinatur secundum necessitatem praecepti, respectu secundi secundum libertatem consilii. Et primum spectat ad fortitudinem virtutem, secundum vero ad fortitudinemdonum.

Quoniam autem ardui tas maxime attenditur circa excellentiam passionum; hinc est, quod tam fortitudinis doni quam fortitudinis virtutis est habilitare secundum principalem sui ordinationem ad sufferentiam passionum, sed aliter et aliter: quia sustinere et aggredi passiones potest aliquis aut propter iustitiae et honestatis conservationem, aut propter perfectam Christi imitationem; ita quod primum spectat ad dictamen turis naturalis et honestatis moralis, secundum vero spectat ad consilium Dei. Et quoniam imitatio Christi attenditur in crucifixione sui, secundum quod ipse dicit Matthaei decimo sexto : Qui vult venire post me abneget semetipsum etc.: hinc est, quod actus fortiludinisdoxii attenditur circa promptam et expeditam passionum tolerantiam, per hoc quod quodam modo nos mundo et mundum nobis crucifigit, iuxta illud quod dicit Apostolus ad Galatas ultimo : Mihi mundus crucifixus est, et ego mundo. Et hoc est quod dicit Augustinus in libro de Doctrina christiana: " Assurgant deinceps ad fortitudinem, ut mundus eis crucifigatur, et ipsi mundo, et ut in linius vitae perversitate et abundantia iniquitatis non refrigescat caritas".

Et sic patezt, quod fortitudinis doni actus consistit circa passionum tolerantiam secundum imitationem Christi: et hic est eius actus principalis, sicut rationes ad primam partem inductae ostendunt, quae verum concludunt, et ideo concedendae sunt

1. 2. 3. Ad illud vero quod obiicitur, quod est circa delectationum repressionem, per auctoritates Augustini ; dicendum quod Augustinus in illis auctoritatibus non assignat proprium et principalem actum ipsius fortitudinis doni, sed quasi praeambulum. Nemo enim promptus est et expeditus ad passionum tolerantiam secundum imitationem Christi, nisi qui carnem suam cum vitiis et concupiscentiis crucifixit 4. Ad illud quod obiicitur, quod fortitudo exsequitur ea, ad quae consilium dirigit: dicendum, quod etsi donum consilii dirigat ad divina consilia implenda, in quibus consistit perfectio religionis, principaliori tamen intentione dirigit ad ea, in qui-L bus plus est de ratione arduitatis ; maioris autem arduitatis est Christum imitari in passionibus quam in actionibus: et ideo circa hu:usmodi tam consilium quam donum fortitudinis principaliter habet consistere.

5. Ad illud quod ulterius obiicitur, quod donum fortitudinis non potest esse excellentiori modo circa passiones quam virtus fortitudinis; dicendum, quod falsum est, quia excellentiori modo sustinet passiones et excellentiori habitu qui sustinet secundum Christi imitationem, quam propter iustitiae conservationem, et qui sustinet secundum consilii supererogationem, quam secundum praecepti obligationem. In uno enim istorum rectificatur, scilicet in actu virtutis fortitudinis; in alio autem non solum rectificatur, sed etiam altius elevatur et expeditur, scilicet in actn fortitudinis doni.

Et per hoc patet illud quod ultimo quaerebatur, videlicet de differentia reali fortitudinis doni et fortitudinis virtutis, et de convenientia in nomine. Re enim differunt propter diversitatem modorum habilitandi et ordinandi ad tolerantiam passionum; nomine vero conveniunt, pro eo quod ad eadem passionum genera ordinant . Fortitudo enim virtus ordinat ad sustinenda qualiacumque et quantacumque tormenta, antequam bonum virtutis et honestatem derelinquat, non tamen ita excellenter et prompte sicut fortitudo donum. Unde inter omnes virtutes propter excellentiam et arduitatem ex parte obiecti virtus fortitudinis appropinquat donis; et propterea habitus virtutis et doni magis quam alia dona eodem nomine habent censeri, licet differant differentia reali, quia minor est inter illos habitus differentia.

Ex his patet, quis sit actus fortitudinis doni, et quod obiectum, et quae sit differentia eius respectu aliorum habituum.