QUAESTIO V. Utrum Deus debuerit modum satisfaciendi per passionem Christi acceptare.

Quinto quaeritur, utrum Deus debuerit modum satisfaciendi per passionem Christi acceptare. Et quod sic, videtur.

1. Debitum mortis nullo modo melius solvitur quam per mortem gratuitam: sed omnes eramus debitores mortis: ergo optime satisfactum est Deo per mortem illius qui non erat debitor mortis .

2. Item, nullo modo melius emendatur peccatum , quod commissum est per suavitatem, quam per supplicii acerbitatem: si ergo peccatum humani generis commissum fuit per gustum et suavitatem ligni vetiti, videtur, quod decentissimus modus satisfaciendi fuit per supplicium crucis .

3. Item, convenientissimus modus satisfaciendi est per difficultatem pro peccato, quod quis commisit multa facilitate: sed facillimum fuit primo homini abstinere a peccato: ergo difficillimus modus satisfaciendi fuit illi peccato convenientissimus. Sed hoc est sustinendo mala usque ad mortem: ergo et hoc modo satisfecit Christus : ergo etc.

4. Item, decentissimus modus satisfaciendi de elatione est per abiectionem et vilificationem: sed nulla maior vilificatio fuit, quam quae fuit in sustinentia opprobrii crucis : ergo talis modus satisfaciendi maxime conveniebat nostrae infirmitati: ergo decuit, ipsum a summo medico acceptari,

1. Sed contra : 1. Maximae crudelitatis est hominem iustissimum morti tradere: sed Christus fuit iustissimus: ergo crudelissimum fuit ex quacumque causa tradere ipsum morti: ergo talis modus satisfaciendi nullatenus debuit a Deo acceptari. Si tu dicas, quod non tradidit ipsum morti: contra hoc est quod dicitur ad Philippenses secundo : Factus est obediens usque ad mortem: et in multis aliis locis dicitur illud idem.

2. Item, maximae perversitatis et iniustitiaeest damnare innocentem, ut absolvatur nocens: sed nos omnes sicut oves erravimus, ipse vero peccatum

non fecit: ergo videtur, quod iniuste fecerit Dominus, cum in eo posuit iniquitates omnium nostrum .

3. Item, Deus mortem non fecit nec delectatur in perditione vivorum : si ergo Deus delectatur in satisfactione et non delectatur in alicuius morte; non videtur, quod debuerit acceptare mortem Christi pro satisfactione.

4. Item, multo melior est vita Christi, quam esset mors: ergo si mors Christi potuit Deo satisfacere pro nobis, multo magis vita eius debuit satisfacere: ergo magis debuit acceptare vitam ad satisfaciendum quam mortem.

5. Item, non est modus ordinatus satisfaciendi, in quo additur peccatum super peccatum ;sed Christus occidi non poterat sine gravissimo peccato: ergo inordinatus modus satisfaciendi videtur esse per mortem Christi.

6. Item, gravius fuit peccatum pccidentium Christum, quam esset peccatum Adae: ergo si non potuit fieri satisfactio pro peccato Adae, nisi Christus semel moreretur: videtur, quod non potuerit satisfactio fieri pro peccato occidentium Christum, nisi Christus secundo occideretur: pari ratione nec de occisione illa, nisi occideretur tertio, et sic in infinitum: ergo non videtur, quod talis modus satisfaciendi sit completus nec a Deo acceptandus .

CONCLUSIO.

Modus nostrae satisfactionis, factae per Christum, fuit congruentissimus et maxime a Deo acceptandus.

Respondeo: Dicendum, quod modum istum ultra ceteros debuit Deus acceptare, quia nobilissimus est inter omnes, qui possent esse vel excogitari. Fuit enim acceplabilissimus ad placandum Deum, congruentissimus ad curandum morbum, efficacis

simus ad attrahendam genus humanum, prudentissimus ad expugnandum generis humani :nimicum. Primum quidem fuit acceptabilissimus ad placandum Deum; propter quod dicit Anselmus secundo Cur Deus homo, capitulo undecimo: "Nihil asperius et difficilius potest homo pati ad honorem Dei sponte et non ex debito quam mortem. Et nullatenus magis potest se ipsum dare homo Deo, quam cum se morti tradit ad honorem ipsius ". Et hoc est quod dicitur ad Ephesios quinto : Tradidit semetipsum oblationem et hostiam Deo in odorem suavitatis.

Secundo etiam fuit congruentissimus ad curandum morbum. Primus enim homo peccaverat per superbiam et gulam et inobedientiam, sicut dicit Gregorius , et in secundo libro fuit ostensum; voluit enim assimilari Deo per scientiae sublimitatem, gustare ligni suavitatem et transgredi praecepti divini limitem. Et quoniam curatio habet fieri per contrarium: ideo modus satisfaciendi congruentissimus fuit per abiectionem, humiliationem et divinae voluntatis impletionem. Et haec omnia satis relucent in ipsa passione: et de his dicit Apostolus ad Philippenses secundo : Humiliavit semetipsum, factus obediens usque ad mortem, mortem autem crucis. Tertio autem fuit efficacissimus ad attraheodum genus humanum. His enim solis passio ad salutem valebat, qui mera voluntate per amorem Deo adhaerebant. Non enim decrevit Deus aliter genus humanum salvare nisi libero voluntatis arbitrio: et nullo alio modo, salvo voluntatis arbitrio, Deus hominem magis potuit attrahere ad amorem suum, quam sustinendo pro eo crucis patibulum: propter quod dicitur Ioannis duodecimo : Ego, si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad me ipsum. Et Hugo, de Arrha sponsae ": Ut ostenderet tibi, quantum te diligeret, non nisi moriendo a morte te liberavit, ut non tantum pietatis impenderet beneficium, verum etiam caritatis monstraret affectum".

Quarto etiam fuit ad vincendum adversarium . prudentissimus. Decebat enim, ut Christus sua prudentia superaret diabolum, sicut diabolus sua astutia decepit hominem primum. Propter quod dicitur Iob vigesimo sexto : Prudentia eius percussit superbum: et quadragesimo: Nunquid poteris capere leviathan hamo? Propter quod dicitur distinctione praecedenti, capitulo primo ": Venit Redemptor, et victus est deceptor, tetendit illi muscipulam crucem suam, posuit ei quasi escam sanguinem suum".

Ex his quatuor rationibus satis apparet, quod modus iste satisfaciendi pro nobis fuit congruentissimus et a Deo maxime acceptandus. Et concedendae sunt rationes, quae hoc ostendunt.

1. Ad illud ergo quod primo obiicitur in contrarium , quod magnae crudelitatis fuit hominem iustissimum tradere morti: dicendum, quod Deus eum non tradidit infligendo mortem, vel praecipiendo aliis, quod ipsi eum traderent, sed permittendo et voluntatem ipsius acceptando; et ideo nulla fuit in Deo crudelitas, quia non sanguinem Christi sitivit, sed voluntatem eius optimam acceptavit: haec est summa responsionis Anselmi in libro Cur Deus homo . Unde si dicatur aliquando Pater eum tradidisse morti, vel voluntate Patris passus esse, et aliquod consimile, modo praemisso intelligendum est: non quia Pater eum coegerit invitum, sed quia suscepit voluntarium et devotum.

2. Ad illud quod obiicitur secundo, quod impium est damnare innocentem et nocentem absolvere: dicendum, quod illud verum est, si innocens damnatur invitus: sed si innocens velit se offerre et exponere pro salute nocentis, nihil prohibet, quin oblatio eius debeat acceptari. Et isto modo in proposito intelligendum est fuisse, quia Christus non coacte, sed voluntarie pro salute nostra sustinuit passionem.

3. Ad illud quod obiicitur, quod Deus non delectatur in perditione alicuius: dicendum, quod verum est, quod Deus non delectatur in poena, secundum quod est afflictiva et naturae corruptiva: delectatur tamen, et placet sibi optima voluntas, per quam poena sustinetur et ad honorem Dei ordinatur et ad absolutionem hominis rei.

4. Ad illud quod obiicitur, quod melior fuit vita Christi quam mors: dicendum, quod absque dubio verum est: tamen non sequitur, quod non magis debuerit satisfacere per mortem quam per vitam , duplici ex causa: primum quidem, quia satisfactio debet esse poenalis, et maxima satisfactio maxime poenalis: secundo vero, quia maioris perfectionis est velle mori ad honorem Dei quam velle vivere, et ex maiori caritate procedit et terminos naturae magis excedit: et ideo ratio illa non cogit.

5. Ad illud quod obiicitur, quod non est ordinatus modus satisfaciendi, ubi peccatum additur super peccatum ; dicendum, quod verum est, quando peccatum additur super peccatum ex parte eius qui debet satisfacere: sic autem non est in proposito. Nam Christus moriendo non peccavit, sed quantum in se fuit, omnia peccata delevit. Et si tu dicas, quod talem modum eligere debuit, in quo nec ipse nec alius peccaret: dicendum, quod illud non oportet. In hoc enim manifestatur summa sapientia Dei, quod scit de malis non tantam elicere bona, verum etiam optima: quod maxime fecit in morte Christi pretiosissima .

6. Ad illud quod obiicitur ultimo, quod gravius fuit peccatum occidentium Christum etc.: dicendum, quod quidquid sit de gravitate, quia de hoc ad praesens non est quaestio ; tamen esto, quod gravius fuisset, non oportebat propter hoc secundo Christum pati. Nam unica passio Christi non solum sufficiebat ad satisfaciendum pro peccato Adae, sed etiam pro omni peccatorum multitudine. Unde mors Christi ipsis occidentibus valebat, si vellent ad Christum converti; in infinitum enim fuit maius meritum Christi patientis, quam esset delictum Iudae tradentis, ludaei instigantis et gentilis crucifigetis, secundum quod Christus plus habebat de bonitate, quam illi haberent de malitia. Praeterea, sicut dicit Anselmus , excusabat eos ignorantia aliquo modo, sicut dictum est supra; et ideo non oportebat, pro peccatis eorum Christum iterum pati, sed, sicut dicit Apostolus ad Hebraeos decimo : una oblatione consummavit in sempiternum sanctificatos.