▾
Bonaventure of Bagnoregio, In Tertium Librum Sententiarum
⎗←→⎘
▾
IN TERTIUM LIBRUM SENTENTIARUM
PROOEMIUM. IN TERTIUM LIBRUM SENTENTIARUM.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM I.
QUAESTIO IV. Utrum quaelibet trium personarum possit incarnari per se ipsam.
QUAESTIO I. Utrum in opere incarnationis servetur debita congruentia ex parte Dei.
QUAESTIO II. Quae fuerit incarnationis ratio praecipua.
QUAESTIO III. Quae trium personarum fuerit ad incarnationem magis idonea.
QUAESTIO IV. Quo tempore fuerit magis congruum, Filium Dei incarnari.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM II.
QUAESTIO II. Utrum maior sit congruitas ad unionem in humana natura quam in Angelo, an e converso.
QUAESTIO I. Utrum Christus assumserit veram carnem.
QUAESTIO II. Utrum Christus assumserit animam rationalem.
QUAESTIO III. Utrum Christus habuerit cum aliis hominibus communem speciem.
QUAESTIO I. Utrum corpus unitum fuerit Verbo mediante.spiritu humano sive anima.
QUAESTIO II. Utrum anima Christi assumta fuerit a Verbo mediante aliquo habitu gratuito.
QUAESTIO III. Utrum Verbum unitum sit humanae naturae mediante Spiritu sancto.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM III.
ARTICULUS I. De sanctificatione Virginis quoad congruentiam temporis.
QUAESTIO I. Utrum caro Virginis sanctificata fuerit ante animationem.
QUAESTIO III. Utrum beata Virgo sanctificata fuerit ante nativitatem.
QUAESTIO I. Utrum beata Virgo per sanctificationis gratiam immunis fuerit ab omni actuali peccato.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
QUAESTIO II. Utrum Christus in Abraham fuerit decimatus.
ARTICULUS II. De carnis Christi traductione.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM IV.
ARTICULUS I . De conceptione Christi in comparatione ad Spiritum sanctum efficientem.
QUAESTIO I. Utrum. Filii Dei incarnatio debeat appropriari Patri, an Spiritui sancto.
QUAESTIO III. Utrum Christus possit dici filius Trinitatis.
ARTICULUS II. De conceptione Christi in comparatione ad gratiam intervenientem.
QUAESTIO III. Utrum gratia in conceptione teneat rationem proprietatis naturalis, vel gratuitae.
ARTICULUS III. De conceptione Christi in comparatione ad Virginem concipientem.
QUAESTIO II. Utrum cooperatio illa beatae Virginis fuerit naturalis, an miraculosa.
QUAESTIO III. Utrum beata Virgo sit Dei genitrix appellanda.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM V.
QUAESTIO II. Utrum assumere conveniat divinae personae.
QUAESTIO III. Utrum assumere conveniat personae ratione naturae, an e converso.
QUAESTIO IV. Utrum assumere possit convenire divinae naturae, abstracta omni persona.
QUAESTIO I. Utrum concedendum sit, naturam humanam assumtam esse a Deo.
QUAESTIO II. Utrum Deus assumserit humanam personam.
QUAESTIO IV. Utrum concedendum sit, quod Deus assumserit hominem.
QUAESTIO V. Utrum concedenda sit haec: Filius Dei assumsit humanitatem
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM VI.
ARTICULUS II. De qualitate et nobilitate illius unionis.
QUAESTIO I. Utrum unio duarum naturarum sit terminata ad unitatem personae.
QUAESTIO III. Utrum illa unitas quantum ad gradum excellat omnes unitates creatas.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM VII.
QUAESTIO II. Utrum haec sit admittenda: Deus factus est homo.
QUAESTIO I. Utrum Filius Dei sit vraedeslinatus.
QUAESTIO III. Utrum haec sit concedenda: homo praedestinatus est esse Filius Dei.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM VIII.
ARTICULUS I. De nativitate temporali in comparatione ad divinam naturam.
QUAESTIO I. Utrum haec sit concedenda: divina natura est de Virgine nata.
QUAESTIO II. Utrum nasci de Virgine vere dicatur de natura assumta.
ARTICULUS II. De nativitate temporali in comparatione ad aeternam.
QUAESTIO I. Utrum concedendum sit, Christum bis esse natum.
QUAESTIO II. Utrum in Christo sint duae filiationes.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM IX.
ARTICULUS I. De ipsa adoratione per comparationem ad eum cui est exhibenda.
QUAESTIO I. Utrum cultus latriae sit exhibendus humanitati sive carni Christi.
QUAESTIO II. Utrum cultus latriae exhiberi debeat imagini Christi.
QUAESTIO III. Utrum cultus latriae Matri Christi exhiberi debeat.
QUAESTIO IV. Utrum cultus latriae cruci Christi exhibendus sit.
QUAESTIO V. Utrum latria exhibenda sit membris Christi.
QUAESTIO VI. Utrum cultus latriae possit exhiberi adversario Christi absque peccato,
QUAESTIO L Utrum latria sit in genere virtutis.
QUAESTIO II. Utrum latria sit virtus generalis, vel specialis.
QUAESTIO III. Utrum latria sit virtus cardinalis, vel theologica.
QUAESTIO IV. Utrum latria sit virtus distincta a dulia.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM X.
QUAESTIO III. Utrum haec sit vera: Christus, secundum quod homo, est individuum.
ARTICULUS II. De filiatione adoptionis.
QUAESTIO I. Utrum filiatio adoptionis sit in Christo.
QUAESTIO II. Utrum filiatio adoptionis conveniat nobis per Christum.
QUAESTIO III. Utrum filiatio adoptionis sit in nobis per comparationem ad Christum.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XL
QUAESTIO II. Utrum praedestinatio Christi respectu nostrae praedestinationis sit forma exemplaris.
QUAESTIO III. Utrum in praedestinalione Christi respectu nostrae sit vera causalitatis ratio.
ARTICULUS II. De vocabulis, quae videntur importare inceptionem.
QUAESTIO III. Utrum lutee sit concedenda: homo incipit esse Deus.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XII.
QUAESTIO II. Utrum fuisset congruum assumere Adam.
QUAESTIO I. Utrum Christus potuerit peccare.
QUAESTIO II. Utrum Christus potentiam peccandi habuerit vel assumserit.
QUAESTIO I. Utrum decuerit Deum assumere sexum muliebrem.
QUAESTIO II. Utrum magis debuerit carnem assumere de viro simul et muliere quam sola muliere.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XIII.
QUAESTIO II. Utrum in Christo sit gratia finita, vel immensa.
QUAESTIO III. Utrum gratia singularis personae in Christo fuerit plena gratia atque perfecta.
ARTICULUS II. De gratia capitis.
QUAESTIO I. Utrum gratia capitis sit quid creatum, vel increatum.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XIV.
QUAESTIO II. Utrum anima Christi in cognoscendo comprehendat ipsum Verbum sibi unitum.
ARTICULUS II. De cognitione, quam anima Christi habuit in Verbo.
QUAESTIO II. Utrum anima Christi actu cognoscat in Verbo omnia quae habitu cognoscit.
QUAESTIO III. Utrum anima Christi cognoscat omnia in Verbo. auae connosnii Verbum.
QUAESTIO I. Utrum Christus habuerit aliam scientiam praeter illam quam habuit in Verbo.
QUAESTIO II. Utrum Christus profecerit secundum illud genus cognitionis.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XV.
QUAESTIO I. Utrum congruum fuerit, tales defectus in Christo reperiri.
QUAESTIO II. Utrum Christus assumserit omnes defectus nostros praeter peccatum.
ARTICULUS II. De defectibus a Christo assumtis in speciali.
QUAESTIO I. Utrum Christus habuerit ignorantiam in rationali.
QUAESTIO II. Utrum in Christo fuerit passio tristitiae.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XVI.
QUAESTIO III. Utrum Christus assumserit necessitatem patiendi.
ARTICULUS II. De passibilitate et dolore animae Christi specialiter.
QUAESTIO II. Utrum anima Christi passa fuerit secundum superiorem portionem rationis.
QUAESTIO III. Utrum dolor fuerit intensior in parte rationali animae Christi, an in parte sensuali
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XVII.
QUAESTIO II. De numero et sufficientia voluntatum in Christo.
QUAESTIO III. Utrum istae voluntates in Christo fuerint conformes, vel repugnantes.
QUAESTIO 1. Utrum decuerit Christum orare.
QUAESTIO II. Utrum Christus in omni oratione sua fuerit exauditus.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XVIII.
QUAESTIO II. Utrum Christus meruerit aliquid post conceptionem.
ARTICULUS II. De merito Christi quoad fructum vel proemium.
QUAESTIO I. Utrum Christus sibi meruerit Dei fruitionem sive proemium substantiale.
QUAESTIO II. Utrum Christus meruerit sui corporis glorificationem.
QUAESTIO III. Utrum Christus meruerit nobis ianuae apertionem.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XIX.
QUAESTIO I. Utrum per passionem Christi fiat remissio peccatorum.
QUAESTIO II. Utrum per passionem Christi facta fuerit chirographorum deletio.
QUAESTIO III. Utrum per passionem Christi liberati simus a potestate diaboli.
QUAESTIO I. Utrum solus Filius sit redemptor, an etiam Pater et Spiritus sanctus.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XX.
ARTICULUS UNICUS. De congruentia nostrae redemptionis factae per passionem Christi.
QUAESTIO I. Utrum congruum fuerit, humanam naturam a Deo reparari.
QUAESTIO II. Utrum magis congruerit, genus humanum reparari per satisfactionem quam per aliam viam.
QUAESTIO III. Utrum aliqua creatura pura potuerit satisfacere pro toto genere humano.
QUAESTIO IV. Utrum aliquis, adiutus gratia, potuisset satisfacere pro se ipso.
QUAESTIO V. Utrum Deus debuerit modum satisfaciendi per passionem Christi acceptare.
QUAESTIO VI. Utrum alio modo potuerit Deus genus humanum salvare.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXI.
QUAESTIO III. Utrum Verbum unitum fuerit carni et animae duplici unione.
QUAESTIO II. Utrum ex illa separatione caro Christi fuerit mortua, an post eam habuerit vitam.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXII
QUAESTIO II. Utrum Christus, secundum quod homo, luerit in loco determinato, an ubique.
QUAESTIO IV. De descensu animae Christi ad inferos.
QUAESTIO V. Utrum Christus in descensu ad inferos omnes animas liberaverit.
QUAESTIO VI. Utrum Christus statim post mortem introduxerit animas liberatas in caelum.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXIII.
QUAESTIO II. Utrum fides sit in parte animae cognitiva, an affectiva.
QUAESTIO III. Utrum fides sit virtus una.
QUAESTIO IV. Utrum fides sit certior quam scientia.
QUAESTIO V. De definitione fidei ab Apostolo assignata.
ARTICULUS II. De fide informi.
QUAESTIO I. Utrum fides informis sit in genere vir tutis, an non.
QUAESTIO II. An fides informis sit infusa, an acquisita.
QUAESTIO III. Utrum fides informis sit in daemonibus.
QUAESTIO IV. Utrum fides informis expellatur per adventum gratiae.
QUAESTIO V. Utrum fides informis fiat formata, adveniente gratia.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXIV.
QUAESTIO III. Utrum fides sit circa complexum, an circa incomplexum.
ARTICULUS II. De obiecto fidei in comparatione ad nostram cognitionem.
QUAESTIO I. Utrum fides sit de his, de quibus habetur visio sensibilis.
QUAESTIO II. Utrum fides sit de his, de quibus habetur opinio probabilis.
QUAESTIO III. Utrum fides sit de his, de quibus habetur cognitio scientialis.
ARTICULUS III. De obiecto fidei quoad nominis rationem.
QUAESTIO I. De definitione articuli, quam ponit Richardus.
QUAESTIO II. De definitione articuli, quam ponit Isidorus.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXV.
QUAESTIO III. Utrum omnes teneantur credere omnes articulos explicite post adventum. Christi.
QUAESTIO I. Utrum fides creverit quoad credendorum multitudinem.
QUAESTIO II. An fides profecerit quoad illuminationis plenitudinem.
QUAESTIO III. Utrum fides creverit quoad assensus certitudinem.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXVI.
QUAESTIO II. Utrum spes sit genus virtutis, an species specialissima.
QUAESTIO III. Utrum spes sit virtus cardinalis, an theologica.
QUAESTIO IV. Utrum virtus spei aliquando sit informis, an seniper sit formata.
QUAESTIO V. Utrum spes in suo actu sit certitudinalis, an dubia.
QUAESTIO I. Utrum timor et spes sint unus et idem habitus, an diversi.
QUAESTIO II. Utrum spes ex bonis meritis habeat ortum.
QUAESTIO III. Utrum spes praecedat caritatem ordine naturae, un e converso.
QUAESTIO IV. Utrum spes sit in bonum sub ratione boni.
QUAESTIO V. Utrum spes sit in parte animae cognitiva, an affectiva.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXVII.
QUAESTIO II. Utrum habitus caritatis sit unus indivisus, an per species multiplicatus.
QUAESTIO IV. Utrum habitus caritatis possit esse informis, an semper sit formatus.
ARTICULUS II. De caritate quantum ad actum et modum.
QUAESTIO I. Dirum motus caritatis per prius sit meritorius quam actus aliarum virtutum.
QUAESTIO II. Utrum possibile sit, motum caritatis esse mercenarium.
QUAESTIO III. Utrum idem motus dilectionis possit esse in Deum et in proximum.
QUAESTIO IV. Quis duorum motuum caritatis praecedat alterum.
QUAESTIO V. Utrum actus dilectionis in Deum habeat modum.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXVIII.
QUAESTIO III. Utrum ex caritate diligendi sint mali homines.
QUAESTIO V. Utrum ex caritate diligenda sint dona gratuita.
QUAESTIO VI. De diligendorum numero et sufficientia.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXIX.
ARTICULUS UNICUS. De ordine caritatis.
QUAESTIO I. Utrum ordo sit in caritate respectu diligibilium.
QUAESTIO II. Utrum caritas in diligendo praeponat Deum nobis.
QUAESTIO III. Utrum secundum ordinem caritatis praeponendum sit bonum proprium bono ipsius proximi.
QUAESTIO IV. Utrum magis diligendi sint parentes quam filii, an e converso.
QUAESTIO V. Utrum domesticus sit extraneo praeponendus.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXX.
QUAESTIO II. Utrum homo, in quantulacumque caritate constitutus, teneatur mortem pro Christo subire.
QUAESTIO III. -Utrum perfectam caritatem habentes teneantur implere ea quae sunt perfectionis.
QUAESTIO IV. Utrum omnes teneantur diligere inimicos quantum ad affectum.
QUAESTIO V. Utrum omnes teneantur diligere inimicos quantum ad effectum.
QUAESTIO VI. Utrum sit maioris perfectionis et meriti diligere amicum, an diligere inimicum.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXI.
QUAESTIO II. Utrum cadens a caritate possit resurgere in aequali.
QUAESTIO III. Utrum homo possit resurgere in caritate minori.
QUAESTIO 1. Utrum fides in gloria evacuetur.
QUAESTIO II. Utrum spes evacuetur per adventum gloriae.
QUAESTIO III. Utrum habitus scientiae evacuetur in patria.
ARTICULUS III. De duratione caritatis per comparationem.ad praemium.
QUAESTIO I. Utrum contingat, caritatis habitum in patria evacuari.
QUAESTIO III. Utrum ordo caritatis in patria habeat immutari.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXII.
QUAESTIO II. Utrum Deus omnes creaturas diligat generaliter.
QUAESTIO III. Utrum Deus diligat omnes creaturas aequaliter.
QUAESTIO IV. Utrum Deus magis diligat.hominem quam Angelum, an e converso.
QUAESTIO VI. Utrum Christus magis dilexerit Ioannem quam Petrum.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXIII.
QUAESTIO II. Utrum omnes virtutes cardinales sint una virtus, an diversae.
QUAESTIO V. Utrum virtutes cardinales sint a Dei dono, vel ab assuetudine.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXIV.
QUAESTIO II. Utrum dona sint priora virtutibus, an e converso.
QUAESTIO III. Utrum virtutes sint excellentiores donis,
QUAESTIO 1. Utrum dona Spiritus sancti sint tantummodo septem.
QUAESTIO II. De donorum ordinatione et combinatione.
QUAESTIO III. Utrum dona Spiritus sancti maneant in Beatis.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
QUAESTIO II. Utrum usus timoris servilis sit bonus, an malus.
QUAESTIO III. Utrum timor servilis expellatur, gratia adveniente.
ARTICULUS II. De timore gratuito.
QUAESTIO I. Utrum timor initialis et filialis sint diversae timoris species.
QUAESTIO II. Ut rum, crescente caritate, timor decrescat. -
QUAESTIO III. Utrum timor gratuitus in patria maneat.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXV.
QUAESTIO II. Utrum actus praecipuus doni scientiae consistat in actione, vel in speculatione.
QUAESTIO III. Utrum donum intellectus simul consistat in contemplatione Creatoris et creaturae.
QUAESTIO IV. Utrum ocius ipsius doni consilii sit consiliari.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXVI.
QUAESTIO II. Utrum dona Spiritus sancti sint connexa.
QUAESTIO III. Utrum connexio sit in virtutibus politicis, ut necesse sit,
QUAESTIO IV. Utrum sit connexio in vitiis ei peccatis.
QUAESTIO V. Utrum ponenda sit aequalitas in habilibus gratuitis.
QUAESTIO VI. Utrum caritas sit forma virtutum.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXVII.
QUAESTIO II. Utrum praecepta Decalogi obligent ad opera formata.
ARTICULUS II. De mandatis Decalogi quoad distinctionem et ordinem.
QUAESTIO I. Utrum mandata Decalogi debeant esse tantum decem, an plura, an pauciora.
QUAESTIO II. De ordine mandatorum Decalogi ad invicem.
QUAESTIO III. De numero et ordine mandatorum quoad tabularum distinctionem.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXVIII.
QUAESTIO III. Utrum mendacium sit peccatum mortale ratione sui generis.
QUAESTIO V. De ipsius mendacii divisione.
QUAESTIO VI. De gradibus specierum mendacii.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXIX.
QUAESTIO III. Utrum omne periurium sit mortale peccatum.
QUAESTIO II. Utrum liceat iurare per aliquod creatum.
QUAESTIO III. Utrum liceat recipere iuramentum ab idololatris factum.
ARTICULUS III. De obligatione iuramenti.
QUAESTIO I. Utrum obligatio per iuramentum dolosum contrahatur.
QUAESTIO III. Utrum iuramentum incautum sit obligatorium.
DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.
COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XL.
Tertio quaeritur, utrum per passionem liberali simus a potestate diaboli. Et quod sic, videtur.
1. Apocalypsis vigesimo : Vidi Angelum descendentem de caelo, et apprehendit draconem, qui est diabolus; sed per istum Angelum, sicut Sancti exponunt, intelligitur Christus: si ergo ab isto Angelo diabolus est religatus in eius passione, videtur, quod amiserit super nos posse.
2. Item, Ioannis duodecimo : Nune iudicium est mundi, nunc princeps huius mundi eiicietur foras : si ergo diabolus foras per Christum est eiectas, videtur, quod a potestate eius liberati simus.
3. Item, Christus, dux noster, vicit diabolum : sed victoria ducis est victoria totius exercitus: ergo videtur, quod diabolus a toto genere humano sit superatus, et ita videtur, quod per passionem Christi amiserit suum posse respectu generis humani.
4. Item, quando diabolus superavit primum hominem, per consequens superavit totum genus humanum: ergo pari ratione videtur, quod cum superatus est a Christo, superatus sit a toto genere humano: ergo per passionem Christi totum genus humanum liberatum fuit a potestate diaboli.
Sed contra: 1. Ad Ephesios sexto : Non est
nobis colluctatio adversus carnem et sanguinem, sed adversus mundi rectores tenebrarum harum: ergo adhuc daemones dos impugnant et huic mundo principantur: ergo a potestate diaboli liberali non sumus.
2. Item, secundae ad Timotheum tertio dicitur. quod in novissimis diebus instabunt tempora periculosa, et hoc ipsum dicitur secundae ad Thessalonicenses, et in Daniele et in Apocalypsi, quod in tempore antichristi habebit diabolus maximam potestatem ad tentandum et vexandum: ergo non videtur, quod per passionem amiserit posse super genus humanum.
3. Item, potestas diaboli maxime in duobus consistit, videlicet in obsessione corporum et excaecatione mentium: sed post Christi passionem adhuc multi a diabolo fuerunt obsessi, multi etiam fuerant gravissime excaecati: ergo videtur, quod potestas diaboli non sit in aliquo diminuta per passionem Christi. Quod autem diabolus multorum corpora obsideat, docet experientia: quod iterum multorum mentes excaecet, probatur per illud quod dicitur secundae ad Corinthios quarto : Deus huius sacculi excaecavit mentes infidelium.
4. Item, potestas diaboli vel est ad nocendum, vel est ad tentandum ; sed nunquam potuit nocere nisi permissus, nunquam etiam potuit in peccatum praecipitare, nisi praeberetur ei voluntas consensus ;et hoc ipsum potest modo: si ergo ab initio nihil potuit amplius, videtur idem quod prius.
CONCLUSIO.
Per passionem Christi liberati sumus a potestate diaboli, omnes quidem quoad sufficientiam, sed tantum membra Ecclesiae quoad efficaciam.
Respondeo: Dicendum, quod, sicut dicit Magister in littera " per passionem Christi sumus a potestate diaboli liberati ", omnes quidem quantum ad sufficientiam, sed illi soli, qui sunt de eius corpore, quod est Ecclesia, quantum ad efficaciam.
Et hoc patet sic. Diabolus enim ante passionem Christi habebat duplicem manum, videlicet attrahentem et impellentem : manus attrahens erat potestas trahendi ad limbum etiam iustos et sanctos: manus impellens erat potestas praecipitandi in malum vel per fallaciam, vel per violentiam, quia tentabat ut draco, tentabat ut leo . Et prima manus, scilicet attractiva, erat tantae potentiae, ut nullus posset ei resistere: et haec fuit ei omnino amputata per passionem. Iam enim nullum iustum potest ad limbum trahere, quia per passionem Christi deletum est chirographum peccati Adae .
Manum autem impellentem habebat ita fortem, ut cum magna difficultate posset quis ei resistere. Et ideo in multis regnabat, immo fere in omnibus: omnes enim vel superabat per fraudulentiam, vel per violentiam. Et haec potestas debilitata est per passionem, per quam lumen veritatis aperitur contra diabolicam fraudulentiam, et adiutorium virtutis tribuitur contra diabolicam violentiam. Apparuit autem lumen veritatis et interius per divinam inspirationem et exterius per humanam instructionem. Iam enim fere omnibus est veritas propalata, et ideo destructa est idololatria, quae prius regnabat .
Adiutorium etiam virtutis tribuitur per gratiae infusionem, quae reprimit concupiscentiam, et per angelicam protectionem, quae comprimit et reprimit potestates adversas : et hoc idem virtute passionis, merito cuius mittitur nobis Spiritus sanctus, mittuntur etiam et ipsi angelici spiritus, ut superetur adversarius. Unde diabolus super omnia abhorret memoriam passionis et figuram crucis, per quam sumus a potestate eius liberati.
Rationes igitur hoc ostendentes concedendae sunt.
1. Ad illud ergo quod primo obiicitur. quod adhuc restat nobis adversus mundi rectores colluctatio: dicendum, quod quamvis nobis incumbat pugna, non tamen elongamur a victoria, nisi interveniat nostra negligentia, secundum quod dicitur primae ad Corinthios decimo : Fidelis Deus, qui non patietur, vos tentari etc, sed. faciet cum tentatione proventum ; et ideo ex illa auctoritate non potest haberi, quod nobis praesideat potestas diabolica, quamvis nos exercere non desistat.
2. Ad illud quod obiicitur, quod in novissimis diebus instabunt tempora periculosa; dicendum, quod quamvis per passionem sit potestas diabolica superata: tamen in nobis est vires dare hosti et nos subiugare potestati diaboli. Et quia in novissimis diebus abundabit multorum perversitas, et refrigescet caritas ;vires sumet diabolica potestas, et iusto Dei iudicio permittetur amplius ad malum impellere, quam permissus fuerat in tempore praecedenti.
3. Ad illud quod obiicitur, quod adhuc potest in vexationem corporum et excaecationem mentium: dicendum, quod hoc non potest modo, nisi quis ei ex culpa sua vires tribuat, sicut sunt illi qui Sacramenta Christi contemnunt: qui vero humiliter et de-: vote Sacramentis et sacramentalibus se subiiciunt, quae a passione Christi habent virtutem, non formidant diabolicam potestatem. Tanta est enim virtus Sacramentorum Ecclesiae, ut etiam se extendat usque ad infideles: unde non tot hodie diabolus obsidet, quot diabolus consueverat obsidere. Scribit enim Gregorius in Dialogo de quodam Iudaeo, qui cum vellet dormire in loco deserto, munivit se signo crucis, et daemones supervenientes, cum vellent ipsum offendere, a signo crucis repulsi sunt et dixerunt, ipsum esse vas vacuum, sed signatum.
4. Ad illud quod obiicitur, quod nihil poterat nisi per Dei permissionem, ante sicut et nunc: dicendum, quod Deus ipsum amplius permittebat ex iusto suo iudicio, et consensus noster amplius ei subiacebat ex vitio nostro, pet hoc quod regnabat ignorantia, regnabat etiam concupiscentia, deficiebat etiam veritas, deficiebat et gratia: sicut enim dicitur Ioannis primo : Lex per Moysen data est, gratia et veritas per Iesum Christum facta est. - Et sic patet, qualiter per passionem Christi liberamur a potestate diaboli .