CAPUT XIV.

De digestione in genere et explanatione diffinitionis ejus.

Resumentes ergo diffiniamus singula istorum generum et specierum. Est ergo digestio completio a naturali et proprio calore facta ex passionibus contrajacentibus humorum, quae sunt propria materia singularum materierum corporum mixtorum. In hac quidem diffinitione completio est ut genus, et causa efficiens importatur per hoc quod diximus a naturali proprio calore, qui dicitur quidem naturalis, quia est uniuscujusque naturae instrumentum movens rans humidum in virtute naturae illius, sicut jam saepius diximus. Proprius autem dicitur ex proportione singulari quam habet ad humidum secundum subjectum in propria rei mixtione. Passiones autem contrajacentes sunt quae mixti corporis contrajacent, quia sunt dissimiles in humido : et ideo ex ipsis movet calor naturalis humidum : et ideo licet humidum non sit contrarium calori in quantum humidum, tamen in quantum est in qualitatibus dissimilitudinis quae sunt contrajacentes, habet oppositionem ad hunc calorem in quantum est naturalis, et sic indiget actione calidi et complexione quae fit per calorem. Quoties enim sive quot modis humidum digeritur secundum omnes dictas species digestionis, toties et tot modis completur ad formam mixti suscipiendam.

Et principium hujus completionis accidit a calore proprio et naturali, quamvis adminiculum aliquando accipiatur per

aliquod extrinsecum simul cum calore naturali completivum digestionis : sicut cibi digestio juvatur per balneum, et per moderatum motum, et per hujusmodi et similia : sed in omnibus his principium est caliditas naturalis, quae est essentialiter in ipso mixto. Licet enim taliter adminiculantia excitent calorem naturalem et acuant ipsum, tamen non dant ei speciem et proportionem quae movet, sed potius cum. movent cum ipso juvantia digestionem, speciem hanc accipiunt ab ipso : quia aliter non moverentur naturaliter ad naturae mixti complementum. Dicitur autem in omnibus physicis id esse principium movens, quod propria specie movet, et cujus specie movet secundum movens : et ideo patet in omnibus talibus, quod principium movens est calor naturalis in quantum est naturalis.

Finis autem completionis hujus motus est natura secundum speciem considerata, prout species utilis est, et digestum dicimus quod habet esse physicum in temporibus mixti. Nos autem hoc vocamus naturam speciem rei et substantiam : species enim dat esse, et substantia est quod est in actu essendi per formam : et hoc verissime finis est digestionis in pepansi. Quoniam, sicut diximus, ibi humidum seminale dirigitur ad formam : et est in fine complementi quando tale alterum secundum formam et substantiam potest perficere, quale est ipsum in virtute for marum. In alus autem digestionibus non idem est finis, sive exterius, sive interius sumantur. In illis enim finis completionis est ad hoc quod sit alimentum conveniens ad. alendum : et hoc est toties et tot modis, quoties et quot modis fit tale et tantum proportionaliter humidum et tam proportionaliter assum vel elixum, vel si est operatio caloris super humidum quod educi debet, ut si tam proportionaliter putrefa-

ctum, sive alio quocumque modo alteratur per calorem quantum sufficit naturae mixti corporis, cui praeparatur humidum: Tunc enim est utile et tunc dicitur esse digestum.