CAPUT VI.

Et est digressio declarans quare combustio sit corruptio violenta, et putrefactio naturalis est corruptio.

Est autem attendendum, quod licet putrefactio et combustio habent unum finem, et similem viam resolvendo corpora mixta, tamen putrefactio naturalis est, et generationi naturali ipsius mixti opposita, et combustio est violenta : cujus causa vera est, quia naturalis actio non est nisi fiat aliquo principiorum naturalium et intrinsecorum operante vel cooperante : putrefactio ergo erit una naturalis, cum fiat calore intrinseco educente humidum. Calor enim naturalis, sicut supra diximus,duo habet, scilicet vim naturae commixti corporis, et vim. caloris ignis. Est autem naturalis corruptio quoties emittit virtutem mixti corporis propter defectum alicujus vel aliquorum principiorum conservantiam mixti corporis commixtionem sub forma substantiali : tunc enim non retinet nisi proprietatem caloris ignis respectu mixti illius cujus ipse fuit calor naturalis. Est autem proprietas ipsius ignis dissolvere et educere subtile a grosso, quod facit calor ille humorem naturalem continue ad superficiem educendo : et tunc humescit extra mixtum, sicut ligna et animalia et lapides, quae incipiunt putrescere : cum autem humidum illud quod ante fuit continue eductum est, tandem relinquitur cinis in putrefacto. Combustio autem non sic agit, eo quod calor naturalis non adhuc a virtute naturae distinctus sit: et ideo fit ibi violentia, quia calor interior cum sit in vigore naturae, adhuc est mixti: et ideo in quantum talis, nihil coagit igni comburenti,sed reluctatur et vim patitur : unde totum principium combustionis est extra, cui nihil confert sive coagit calor naturalis in trinsecus, in quantum est naturalis, et ex hoc patet causa quare combustio violenta est, et putrefactio naturalis : nec est alia hujus causa quae vera sit.

Dixerunt tamen quidam, quod ideo combustio est violenta, et putrefactio naturalis, quia modum alium dissolvendi habet combustio, et alium putrefactio : combustio enim dissolvit subito vel cito, sed putrefactio paulatim : et quia opus naturae non est velox, ideo propter modum istum dixerunt quod combustio est violenta, et putrefactio naturalis. Sed nulla omnino solutio est: quia modus consequitur rem cujus est modus : et ideo non est causa rei quod sit naturalis, vel quod sit violentia.

Alii autem dixerunt quod ideo putrefactio est naturalis, quia naturalia ut quaedam animalia innascuntur putrefactis, sed non innascuntur talia combustis. Et hoc etiam nihil est ad propositum : quoniam si putrefactio naturalis est, tunc erit naturalis ei quod est subjectum ejus,et cujus generationi contrariatur : hoc autem est id. quod putrescit, et non id quod generatur ex putrefacto : et ideo tenendum est sicut dicit prima solutio.

Est autem dubium adhuc de ipsa secundum se considerata putrefactione. Cum enim omne naturale constitutivum sit naturae et appetatur a natura, ideo

enim est naturale, videbitur quod nequaquam putrefactio sit naturalis, eo quod ipsam naturam destruit et corrumpit, et a nullo desideratur animalium, sed fugitur ab omnibus. Et haec objectio similiter de omni corruptione secundum naturam. Est autem et alia objectio : quia non omnia mixta videntur putrefacta, ita quod corruptio ipsorum sit putrefactio : quia lapides et metalla non videmus extra humescere, et tandem arescere, et ultimo incinerari : et vivorum corruptio secundum naturam potius videtur esse mors quam putrefactio. Putrefactio enim non accidit vivis, nisi postquam corrupta sunt per mortem.

Sed ad haec plane solvitur per ante dicta : quia motus naturalis non uno modo dicitur naturalis, sicut nec privatio, nec habitus. Dicitur enim generatio naturalis, eo quod per naturalia agentia et patientia sit via in naturam : et dicitur corruptio naturalis, eo quod per naturalia sit via extra naturam. Non autem uno modo se possunt habere naturalia agentia et patientia in generatione quae est via in naturam, et in corruptionem quae est via extra naturam : sed potius cum in generatione agant et patiantur informata virtutibus quae dicuntur formativae ipsius naturalis rei quae generatur, oportet quod in corruptione agant et patiantur destituta a virtutibus illis : retinent tamen virtutes proprias secundum quod sunt qualitates simplicium elementorum : et ideo licet utraque naturalis sit, tamen generatio magis est naturalis quam corruptio : naturale tamen est quod leve discedat a gravi, et calidum a frigido, et humidum a sicco : et haec natura est simplicium, non mixtorum. Sicut enim ad mixti naturam non movet aliquid habens motum rectum, sed potius id quod habet motum obliqui circuli in coaelo, sicut sol, et planetae, et secundum periodum illius motus attenditur tempus generationis '': ita necesse est quod qualitates mixtorum destitutae virtutibus periodi, moveant ad corruptionem : et secundum recessum ab illis virtutibus erit tempus naturalis corruptionis : unde secundum istam sententiam., non est verum quod omne naturale semper rem constituat: quia privatio quaedam naturalis est, et rem destruit. Similiter non est verum quod omnis res naturalis appetatur a re cui ipsa est naturalis, eo quod non uno modo, ut dictum est, dicitur naturale. Ex his etiam liquet quod falsum est quod dicunt quidam, quod corruptio naturalis sit rei delectabilis, quia hoc in nullo reperimus, et est contra rei operationes : quia omne quod corrumpitur, corrumpentibus resistit quantum potest, eo quod non desiderat aliquid suam destructionem et corruptionem, sicut dicit Philosophus. Patet etiam ex dictis, quod eadem res violenter corrumpitur per combustionem, et tamen naturale est ei comburi quando ponitur in ignem : corruptio enim violenta fit propter causam superius dictam, sed componentibus naturale est resolvi per agens ad dissolutionem eorum calidum ignis.

Quod autem objicitur de lapidibus et aliis quae raro putrefieri videntur per viam supra assignatam, dicendum quod res commixtae diversimode se habent in humido. Quaedam enim parum habent ultra humidum continuans, sicut lapides : et quaedam habent multum, sed constant per frigidum coagulans, sicut metallica, et quidam lapides : et ideo in lapidibus qui putrescunt, non multum invenitur vestigium humoris, cum tamen In veritate educatur quando putrescunt. In metallis autem difficulter educitur Impediente frigido, eo quod frigida coagulata non cito putrescunt, ut infra dicemus: tamen quando putrescunt educitur : et hoc apparet in rubigine metallorum. Quod autem de morte quae est vivorum corruptio quaeritur, solvendum est per hoc, quod non est intentio hujus libri loqui nisi de effectibus primarum qualitatum in mixtis

corporibus. Mixta autem corpora composita ex contrariis in rebus naturalibus tres habent differentias. Sunt enim quaedam mixta quae sunt ex contrariis mixtis. Et quaedam sunt complexionata supra mixtionem, quae complexio est multiformis secundum dominium vel aequalitatem humorum, qui sunt frigidi ex contrariis permixtis. Et quaedam sunt mixta et composita ex partibus heterogeniis, sicut est manus, et pes, et cor, et hepar, et hujusmodi : et haec apud Philosophos vocantur corpora composita, quia magis composita sunt, eo quod modum habent omnem compositionis. Mors autem et vita non sunt mixti In quantum est mixtum, sed potius complexionati et compositi: sed cum. putrefactio sit resolutio naturalis commixti In quantum est mixtum ex elementis et qualitatibus eorum, oportet hic agere de ea absque dubio, eo quod fiat mentio de morte et vita : unde cum post mortem relinquatur corpus mixtum, illius proprio est resolutio naturalis putrefactio. Et per haec dicta facile intelligitur id quod dicturi sumus de putrefactione.