CAPUT IX.

De his quae impediunt putrefactionem, et de causis propter quas impediunt.

Quod autem caliditas alia continentis loci causa sit putrefactionis corporum mixtorum, optime liquebit si impedimenta putrefactionis consideremus : quae quidem multa sunt, sed quinque nobis sufficiunt ad propositi declarationem. Res enim minus putrescunt in frigoribus quam in aestu, et hoc ideo est, quia in hyeme in loco aeris continentis corpora mixta paucum est calidum et multum frigidum : paucum autem calidum non praevalet corrumpere et evocare calorem naturalem, et multum frigidum repressivum est calidi naturalis intus, et clausivum pororum corporis ne spiritualiter exhalet naturale humidum : et haec faciunt ad rei conservationem a putredine : sed in aestate oppositis de causis res magis putrescunt. Unde autem potest contingere, quod frigus est mortificans calidum naturale et expellens ipsum ad interiora, ita quod ibi condensatus m humido destruit rei mixtae naturam et complexionem, ita quod recedente frigore res putrescit sicut putrescunt membra frigore mortificata : sed tamen non erunt motus putrefactionis nisi recedente frigido, sicut patet in mortuis in frigido, congelante: stant enim ad multos annos, et non foetent, nec putrescunt : et hoc est in Alpibus, ubi sunt perpetua frigora.

Adhuc etiam si contingat quod calidum est condensatum in aliquo loco, posita corpora citius putrescunt : et ideo sub terra posita in qua condensatur calor, citius putrescunt quam stantia in aere : quia in aere saepe succedit frigus calori, quod repercutit calidum putrefaciens ad interiora corporum. Hac de causa ossa albiora efficiuntur sepulta quam non sepulta : quoniam calor condensatus in terra fortior est, ut diximus in tertio hujus scientiae libro : et ideo decoquendo extrahit ab ossibus humidum pingue, quo extracto efficiuntur albiora.

Similiter ea quae frigido sunt coagulata, non cito putrescunt: et hoc ideo est, quia coagulatum frigido, sicut sunt metalla, magis est frigidum quam aer continens sit calidum : et ideo ad effectus frigidi non praevalet aer, quia frigus coagulans claudit poros et constringit intus calidum. complexionale sive naturale, in tantum quod calor aeris ea non valet aperire, nisi parum, et in quibusdam : et ideo quaedam eorum rubiginosa efficiuntur, et quaedam non, sicut aurum rubiginem non contrahit. Si autem calidum exterius esset movens et alterans coagulatum, tunc vinceretur, sed hoc non praevalet facere calor aeris, sed potius calor ignis, et ille non putrefacit: quia aut solvit et non facit plus, aut elexat ea, sicut infra dicemus : aut comburit: et nullo istorum modorum fit putrefactio.

Amplius si aliquid est quod ferventem habet calorem intra, et illud non putrescit, sicut materia ignea et aqua fervens quamdiu manet fervens. Tunc enim calor aeris circumstantis minor est quam calor rei: ergo sic tunc non praevalet calor aeris ad evocandum calorem interiorem, nec ad. vincendum ipsum antequam faciat in eo aliquam permutationem. Hac de causa calida naturaliter quando sunt excellentem habentia calorem, sicut est piper, et galanga et hujusmodi, non cito putrescunt, praecipue cum exsiccantur : sed zinziber putrescit citius illis propter conjunctum sibi humidum. Similiter id quod movetur et id quod fluit, sicut liquor aquae vel vini, minus putrescit quam id quod non movetur. Excitatur enim calor qui est naturalis, a motu, et diffundit se per partes mixti: et ideo motus quo aer alterat tale corpus, infirmior et debilior est quam sit motus caloris naturalis : id autem quod est debilius, non trahit ad se id quod est fortius : et ideo exterior calor aeris non facit permutationem in calore qui inhaeret immixto et est ei naturalis. Haec est causa quod vinum longe ductum, melius efficitur ex motu convalescente in ipso calore naturali propter percussionem et motum partium magis, et subtilius digeritur humidum, et ipso magis digesto magis conveniens et sapidum efficitur. Etiam eadem causa pendulum vinum et bene percussum et motum, revertitur aliquando in statum. Ex opposita autem causa non motum vinum et praecipue si soli opponatur, putrescit vel convertitur in acetum : quia calor solis vel aeris extrahit ab ipso partes ignis, et humidum subtile exhalat cum illis, et perit vinum.

Eadem causa multum tardius putrescit quam quod parvum est et paucum : quia multum si sit continuum et homogenium, multum habet calidum : quia

omnis virtus naturalis, sicut calidum, multiplicatur sua propria materia multiplicata : et ideo in multo continuo, et homogenio, multum est calidum, et illud non potest alterari et corrumpi calido aeris, eo quod non excellatur ab ipso aeris calido : et ideo non putrefacit ipsum. Est autem in. tali multo et magno etiam plus de frigiditate essentiali, quae partes materiae plus potest continere, quam calor aeris valeat dissolvere.

Et hac de causa mare simul stans non facile putrescit : divisum autem in partes paludales citius putrescit. Et in aliis quibus non dissimiliter ista inveniuntur : quia omnis aqua divisa citius putrescit, eo quod frigus essentiale ejus non resistit calido aeris habenti extra se partes subtiles et putrefacienti eas. Est autem dubium circa istud : quoniam videmus quod grana multa composita simul, citius putrescunt quam rara : et ideo saepe oportet revertere frumenta ne putrescant. Similiter autem est de palea et de gramine quando in multitudine componuntur. Sed hoc solvendum est, quoniam grana et gramina non sunt continua : et cum parva sint, in compositione ipsorum generatur calor propter egrediens ab unoquoque ipsorum calidum naturale, quod secum trahit humidum, et id incenditur propter undique adveniens ab omnibus calidum : et ideo fumant talia omnia quando putrescunt. Eadem causa prorsus dicta est in fimo, qui calet subtus : et praecipue quando extrinsecus constringitur frigore repercutiente calorem ad interiora, et ideo tunc magis putrescit : obvians enim sibi undique calidum, undique facit confluere humidum et putrefacit ipsum : cujus signum est, quod fimus in medio est humidus et calidus, et in extremis est frigidus et siccus.