CAPUT XX.

Et est digressio declarans quid est quod perculit de nube.

Oportet autem nos hic quaerere quid est illud quod in ictu descendit, eo quod id est suppositum in praemissis : aut enim illud est vapor, aut aer, aut utrumque, aut neutrum horum. Videtur autem quibusdam neutrum horum esse, quia tenue facile cedens non comminuit corpora dura et fortia : descendens autem de nube corpora dura et fortia comminuit : videtur ergo vapor vel aer non esse. Amplius enim qui facillime a quolibet impellitur, non videtur esse quod impellat fortissime quaelibet alia : aer autem et vapor facillime ab omni corpore alio impelluntur : videtur ergo quod non impellant alia. Probant autem hoc quidam per experta : eo quod lapides et ferrum et quaedam alia mineralia, aliquando ab alto descendunt, quorum ex simplici vapore non est generatio : aliquando etiam constat cecidisse de nube corpus animalis perfecti sicut vituli, licet esset corpus mortuum. Omnia autem haec faciunt ad hoc quod fulmen sit res divina, et in ictu fulminis Deus utatur rebus quibus fuerit voluntas ejus, et ut timeant inferiores, sicut Pythagoras dixit Iovem tonare quatenus timeant illi qui sunt in Tartaro. Si autem haec concedantur, pro nihilo erit opus naturae, quod ante diximus, ubi ostendimus diversitatem vaporis qui exit de nube. Pro nihilo etiam erit quod dicit Aristoteles in libro de Anima, quod aer cum tonitrui ictus scindit lignum. Propter haec et his sinuati dicendum, quod Deus sublimis natu-

ras regit et administrat per naturales causas, et illas hic quaerimus postquam divinas, quia non sunt proximae, non de facili possumus eas investigare. Dico ergo quod aliquando est vapor cum aere ictus, et aliquando solus : nihil enim ita percutit sicut id quod primi percutientis ictum maxime recipit : nihil autem ita recipit ictus percutientium sicut aer et vapor qui aliquid habet de forma aeris propter raritatem : et ideo fortissime percutit aer : vapor autem nunquam percutit sine aere, quia semper vapori aer est immixtus : aer autem aliquando percutit sine vapore, quia vapor usque ad terram non percutit. Hujus autem signum est ventus et terraemotus, quae talibus ictibus aeris fiunt et vapor.

Quod ergo objicitur primo et secundo, facile solvitur : quia aliud est de aere et vapore in se consideratis, et aliud de eis consideratis in impetu et violentia : secundum se enim nihil violentiae inferunt: percussa autem inferunt maximam violentiam : et hujusmodi causa est, quia nullum aliorum corporum intus et extra subjectum efficitur violentiae nisi aer et vapor qui in profundum, et propria materia recipit omnem ictum violentum : et haec est causa, quod omnia quae impelluntur, impelluntur aere vel vapore, et nulla violentia potest esse tam fortis sicut violentia vaporis et aeris : et ideo scindit cum tonitru aer, ut dicit Aristoteles, alia enim corpora non effi.ciu.ntur subjectum formar quae figuratur ab ictu percutientis corporis : eo quod spissitudine sua resistunt et violentiam in interius sui non recipiunt. Quod autem mineralia cadunt de nube, contingit propter mixtionem vaporum elevatorum, quorum natura tendit ad naturam argenti vivi et sulphuris terrestris non desiccati, et argenti vivi luculenti : unde praecipue ferrum cadit quando cadit, quia illud fit ex terrestri luculento et viscoso : et quia multum decoquitur ab igne nubis, propter hoc cadit in specie calibis optimi, quod est ferrum durum et depuratum : et quia cum con- gelatur, ferro congelatur in interioribus nubis, et per modum guttarum distillat ab interiori vapore, et ideo est massa sicut ex granis milii et caeteris composita. Corpora autem animalium perfectorum raro formantur in nube : licet hoc semei dicat Avicenna contigisse, quod corpus vituli cecidit : et hoc ipse maxime attribuit virtuti stellarum in tempore illo formam vituli imprimentium. Mineralia autem quae cadunt, adeo sunt exsiccata, quod nec liquescunt, nec fabricabilia sunt : sed cum in ignem ponuntur, evaporant in cineres : et per hoc patet causa naturalis omnium praehabitorum.