CAPUT II.

In hoc probatur, quod in omni motu animalium aliquid oportet esse immobile circa quod est motus.

Dicamus igitur secundum Aristotelem, quod de. motu appetitivo quo animalia a seipsis moventur, jam alias provisum est a nobis et determinatum quot genera habeat, scilicet in libris Animalium, ubi volatilia et gressibilia et natatilia et reptilia et contrahentia et extendentia se distinximus, et in eisdem libris distinximus quae sunt causae eorum quae naturaliter accidunt singulis generibus motuum.

Nunc autem providendum est ignorantibus in hac scientia de universali causa quae est causa movendi in qualicumque motu praedictorum. Quia igitur omnium motuum principium est movens aliquod quod movet, et quia idem movens praecipue in motu animalis, ipsum sibi principium est movendi in hoc quod a seipsis moventur animalia, et quod primum movens quod est primo primum, est immobile, jam longe a nobis ante est determinatum, scilicet in octavo Physicorum, ubi etiam a nobis determinatum est de motu, utrum sit aeternus, vel non : et si est aliquis motus aeternus in omni tempore, determinatum est a nobis quis est ille: et ille habet conformitatem cum motu animalium, eo quod caelum sicut animalia movetur a seipso. Sed quae ibi dicta sunt de movente, universaliter dicta sunt : in physicis autem oportet non solum accipere universale movens primum secundum rationem communem, sed oportet descendere ut videatur movens primum in singulis, et praecipue in his quae sensibilia sunt animalia : quia in physicis per singularia inquirimus rationes universales : eo quod in physicis particularia digniora sunt universalibus : quia per singularia opinamur convenientes et necessarias esse rationes universalium et universales : quia eas quae conveniunt particularibus, acceptamus, et eas quae non conveniunt, abjicimus.

In his autem quae de universalibus moventibus in physicis diximus, manifestum est quod impossibile est moveri ea quae a se moventur, si nullum primorum moventium sit stabile. Igitur et in ipsis animalibus quae a se moventur, si debeant ex se moveri, oportet aliquam partium stabilem et immobilem esse : propter quod etiam membra mota in animalibus sunt inflexa et gyrativa : eo quod illo circa quod fit hujusmodi inflexio et gyratio, utimur in hoc animalis motu, sicut centro circa quod fit circularis motus : eo quod gyratio membri moti fit circa illud: et ideo totum membrum sive tota pars quae composita est ex immobili movente et eo quod movetur, sicut si dicamus totum crus aut totum brachium, fit etiam unum secundum aliquem modum, et duo

secundum alium modum, et curvum sive curvatum secundum alium modum : eo quod in ipso concomitatur potentia sive virtus movendi, et accidens mobilitatis et immobilitatis propter laxarum juncturarum curvaturas quae sunt in ipso. Cum enim flectitur et movetur, oportet quod aliquid ejus moveatur sicut id quod gyratur, et aliud stet sicut id quod est sicut signum sive centrum. Verbi gratia, per motum curvaturae sive gyrationis inflectatur tota diametris a d : in hoc motu D stabit, et a mota describit motum a c, quae est proportio circuli contra centrum. Quod ut melius intelligatur, sit diameter a D brachium quod movetur circa vertebrum armi sive scapulae, et punctum a sit pars adjutorii quae volvitur in pyxide armi, et sit punctum a initium motus superius, et descendat usque ad c : tunc enim moto brachio in pyxide describitur motus a c, et quanta est portio a c circuli circa pyxidem sive in pyxide, tantus est motus brachii totius. Sed hoc interest in diametro moto super centrum aliquod et brachio moto in pyxide armi, quod punctum super quod dicitur diameter moveri, secundum omnem modum est indivisibile : eo quod (sicut dicit Euclides) punctum est cui pars non est. Et in eodem omnino immobili secundum dici solum dicitur moveri diameter quae est linea indivisibilis : secundum veritatem autem nihil eorum movetur quae sunt mathematica, eo quod talia subtracta sunt a motu et a materia : et ideo haec posita sunt secundum imaginationem motus caelestium : sed immota illa sive immobilia qua sunt in membrorum animalium curvaturis, id quod est immobile virtute et accidente, fit aliquando unum indivisibile quando ponitur fixum, in quo et circa quod sit motus.

Quandoque autem dividitur et movetur, quando ponitur ipsum in ipso aliquo vel circa aliquid aliud moveri : et quandoque accipitur ut unum habens virtutem puncti continuantis media flexura sicut cubitus, quando totum brachium move- tur in junctura armi : quandoque autem accipitur ut duo divisa, quando media junctura movetur ut superior pars, sicut asseyd movetur in cubito : tunc enim extremitas quae est in cubito, accipitur in ratione immobilis : et inferior extremitas asseyd,accipitur ut mota circa ipsam, et sic cubitus dividitur in duo : et similiter est de aliis membris. Sic ergo in prius inducto exemplo principium motus designatum per a stat immobile : inferior autem pars diametri movetur, sicut in motu brachii inferior in quo sunt asseyd, stabilis est cubitus : in motu autem totius brachii cum adjutorio superiori stat armus sive humerus. Similiter autem in motu tibiae stat immobile genu : in motu vero totius cruris cum. coxa superiori stat immobile chion, quod est scya sive pyxis coxae : oportet enim et in membris totis habere principium aliquod juncturas stabile, unde erit principium virtutis moventis, quando movetur pars membri, et in illo stante est id quod est firmans motum et reducens gyrative circa idem per ligamenta et chordas et nervos et masculos, sicut diximus in libro de Motibus animalium : omnino enim sub tali immobili movetur omne quod movetur secundum aliquam animalis partem : et hoc palam est per ante dicta.