CAPUT III.

De locis in quibus bene proficiunt plantae, et de locis qui opponuntur illis.

Inlotis autem propter calidis convenientiam materiae plantarum et loci bene apte plantae proveniunt. In talibus enim locis dulcis est aqua et subtilis, et bene digesta: eo quod a calore talis loci a profundo terrae attrahitur et bene commiscetur,et bene digeritur a calore loci terminante : a calore enim multo non adurente provenit humidi decoctio. Calor autem in talibus locis abundat ex duabus causis : quarum una est calor loci retinentis calorem. Secunda autem est calor solis, qui ex aliqua reverberatione multiplicatur super locum illum. Et loci quidem calor est sicut instrumentalis : calor autem solis est sicut terminans et formalis et quasi vivificus : et ideo continue formatur humidum in plantis. Aer enim immixtus est humido locorum talium, et ille juvat ad hoc quod humidum sursum spirando educatur in plantae figuram.

Montes autem eo quod sunt subtus concavi et vaporosi, attrahunt a suis concavitatibus humorem, et adjuvat ad hoc claritas, multa quae est radiorum solis, et stellarum multa ad convexum montis reverberatio, et praecipue in locis clivosis montium : quia ad illa fit ab utroque latere clivi reverberatio : et ideo festinat in his humidi decoctio in latere converso circa calidum solis, hoc est, circa meridiem.

Propter quod plantae multae et bene decoctae proveniunt in montibus, et praecipue vinum : humidum enim attractivum ad montis superficiem ex figura devexitatis continue defluit : et ideo superius vinum remanens optime decoquitur, quia melius vincitur a calore quando non est superfluum : nec omnino siccatur, quia continue extrahitur ex concavo montis, et fovetur pluviis et roribus. Et haec est causa, quod in alto devexo montis crescunt vina odorifera, et plantae aromaticae, et sunt sicciores aliquantulum : ad. pedes autem eorumdem montium sunt plantae et vina magis humida et minus digesta, et plantae spissiores et grossiores propter multum humidum a devexo montium ad talia loca continue defluens.

Quaedam tamen loca sive plana sive montuosa, perpetuae sunt sterilitatis : et haec sunt vincentem in se habentia salsedinem et siccitatem, ut praeostendimus : et inter arenulas locorum talium sunt raritates, eo quod partes arenarum sunt contigue et non continue sibi compositae : et haec raritas similis est per omnes et totum locum eremo. Planta autem non potest generari ex vapore continuo qui diffunditur ex. circuitu loci ex multis partibus loci continuis a virtute solis. In talibus ergo locis aut non generantur omnino plantae, aut rarae et debilis essentiae, sicut saxifraga, et quaedam alia gramina parva. Partibus enim loci non cohaerentibus propter adustionem, impossibile est partes vaporis esse solidae essentiae et cohaerentis : propter quod etiam exspirat inter arenas per diversas partes, et non formatur in plantam. In eremis igitur propter inductam causam non erunt species plantarum, nisi quasi similis essentiae sint cum ipso loco.

Nec terra tantum est locus plantarum continui existens et compactarum a qua, resolvi possit vapor continuus : sed etiam aqua stans quando est paludosa grossa ex multa terrestreitate admixta, sicut est aqua fovearum et fossatorum : haec enim aqua quia grossa est, et interclusum habet aerem calidum, et quia haec est immota stans, figitur in ea radius solis, et calidus aer ex ea exhalans, ad superficiem trahit subtile humidum putrescens : et ex illo formantur plantae in superficie ipsius. Primo enim provenit ex humido in superficie aquae quasi nubes quaedam pinguis, et retinet illa aliquid aeris : et tunc humor paulatim putrescit per attrahentem calorem solis : et expressus a profundo aquae et expulsus dilatatur in superficie, et formatur in plantam. Haec autem planta ut frequentius duarum est figurarum : aliquando enim est sicut fila viridia extensa in aquae superficie, vel sicut valde parvula folia, quasi figuram lentis habentia, quae etiam a vulgo in aliquibus locis lentes paludum vocantur : et hae plantae radicem nullam habent a superficie ad fundum aquae deductam : radices enim plantarum non fiunt nisi ex partibus terrae duris : et tales partes aqua non habet, sed potius disgregata nutriuntur, aut ex vapore qui ex calore solis educitur de ipsa. aquae grossitie et putrefactione. Evenit etiam et generatur haec planta cum calore et putredine, quae nascuntur in aquae superficie : propter quod etiam folia expressa non habet, quia (sicut supra diximus) folia non fiunt in planta nisi sint in loco temperato. Locus autem talis longe est a temperamento : et ideo sicut animalia nata ex putrefactione, imperfecta sunt in figura et numero organorum animalium, ita etiam plantae natae ex putrefactione, imperfectae sunt in numero et figura partium plantarum : nec partes habent compactas plantae hujusmodi, eo quod nec partes aquae sunt compactae : et ideo nascitur haec planta sine stipite et radice in similitudine foliorum parvorum : cum tamen in veritate folia non habeat. Plantae autem compactas habentes partes, supra aliquam terram nascuntur, cujus fundus est compactarum partium solidarum .

Aliquoties autem invenitur quidem locus ferreus, qui immixtus putredinibus lignorum vel stercorum vel urinarum

aut aliarum putredinum, et est ipse locus fumosus continens in se fumum putredinis et aerem soliditate sua, ita quod non paulatim exspirare possunt ex eo, et in loco illo quando multiplicatae fuerint pluviae et venti, sol facit apparere putredinum illarum vapores, et exsiccat eas, et coagulat radices ejus : et tunc nascuntur inde fungi, et Iuberes, etboleti, et similia. Et quaedam talium nascuntur in locis vehementer calidis. Calor enim aquam in interioribus terrae existentem digerit, et sol tenet et complet : et tunc evaporat in plantam. Ad hunc enim modum in omnibus locis calidis completur plantarum efficientia.

E contrario autem modo et per accidens hoc idem faciunt loca frigida. Frigidus enim aer propter loci calorem qui a sole generatus est in profundo terrae congregatae, humorem ibi praesentem inventum decoquit, et evaporare facit, qui vaporans et acutus scindit locum, et egreditur in plantam formatus. A locis autem dulcibus, ut supra determinavimus, sive sint aquosa, sive terrestria, ut frequenter non separatur aqua : eo quod calor loci continue ad ea de imo terrae trahit aquam. Cum autem aer intra viscera terrae inclusus fuerit, motus et concitatus a calore solis, aut ex. multiplicatione caloris loci, tunc movebit humidum, et facit ipsum manare vaporabiliter, et aer intra aquam coagulatur, et incorporatur ex frigiditate exterioris aeris quem incipit attingere : et tunc egreditur planta. Et hoc modo etiam in locis aquosis aut stantibus, aut etiam valde tarde fluentibus nascitur nenufar, et aliae species herbarum quae habent ramos, et nascuntur erectae super ramos et radices, non expansae super aquae superficiem, eo quod radices earum sunt super solidam terram, quae solidum praestat nutrimentum.

In locis etiam aquosis in quibus currit aqua calida thermarum, multoties plantae nascuntur, quamvis sint ultra temperamentum calida adurentia. Fit autem haec herbarum nativitas in ripis et talium aquarum aut non longe a ripa, ad quae loca calor ebulliens non attingit. Causa autem pro certo est, quod caliditas aquae vapores in terra retentos habet, et e vicina terra trahit humorem frigidum sursum, qui cum attingit aerem, coagulatur immixte et incorporato sibi aliquo aere : et quia digeritur calore thermarum ad. ipsum extenso, apparet ex eo planta, sed. indiget tempore longo, quod sit inter calorem aquae bullientis effusae super locum, et herbae nativitatem. Cujus signum est, quod si aqua bulliens super gramina effundatur, herba aduritur : et post longum tempus reviviscit melius convalescens, In illis autem locis sulphureis qua , habent aquas thermarum, apparent herbae quaedam, ut diximus : eum enim ventus flaverit super auripigmentum quod est in fundo terrae illius (ut alibi diximus) repercutitur ventus ad invicem terrae arctis visceribus, et ex tali collisione vehementis flatur concitatur aer et vapor loci, et calefit primo locus, et excitatur ignis postea, et ad fundum auripigm enti incensi descendit aliquid quod est quasi faex ejus : quod etiam cum alia putredine auripigmenti attrahitur calore loci ex igne calefacti : et tunc in loco alio circa non adurente formatur in plantaui. Haec autem planta ut frequenter aut nulla, aut non multa habebit folia propter hoc quod a temperantia remota est.