CAPUT II.

De differentia plantarum in genere.

Sed plantarum prima differentia est, quod quaedam videtur perfecta in organis et viribus vegetabilibus, quaedam autem imperfecta, sicut et animalium quoddam est imperfectum in organis et viribus sensibilibus, et quoddam perfectum: quoniam planta quae generat ex se sibi in specie similem, videtur esse perfecta, eo quod ultima virtus vegetabilis est generativa. Et quae hanc generativam non habet, videtur esse imperfecta, sicut fungorum genera : et illa quae super alias plantas ex plantarum aliqua putrefactione generatur, sicut illa quae filariter, et ut lana quaedam egreditur de truncis plantarum, et illa quae invenitur in antiquitate plantarum pullulare ex ramis, quae habet viscosum humorem, de qua etiam supra fecimus mentionem. Imperfectior autem hac nulla invenitur planta quoad numerum virtutum vegetabilium : quoniam substantia non est sine nutritiva, et quantitas debita non est sine augmentativa : et ideo altera istarum non potest deficere plantis, sicut sensus tactus et aliquis gustus numquam deficiunt animali.

Est autem de plantarum differentia, quod arbores in genere suo durae sunt et herbae molles sunt secundum genus suum propter vicinitatem ipsarum ad siccum.

Adhuc autem, quod medulla in arboribus mollior pars est, post hanc cortex in- terior, deinde cortex exterior, et durissima lignum. In herbis alitem mollior pars est caro herba , et durior est cortex.

Cum autem quaedam herbarum antiquantur, durior efficitur interior quae est loco medullae, et mollior quae est pars quae illi circumponitur, et media in mollitie et duritie est cortex, sicut patet in petrosilino et lino et urtica, quae omnia lignescunt antiquata: sed petrosilinum lignescit in medio suae radicis, et tunc minorantur ejus folia quae sunt in stipite. Linum autem et urtica et quaedam aliae herbae lignescunt in medio stipitis sui. In genere autem plantae debilior videtur esse herba secundum suum genus, et post hoc olus, et deinde frutex, et fortissima est arbor : quoniam quod herba non statim producit stipites, ideo est, quia succum trahit valde aquosum, et ille sua tenuitate non statim potest habere sustentationem stipticitatis : et ideo non admittit nisi teneritudinem foliorum. Deinde vero cum succus diu in radice steterit, et per calorem melius constiterit, efficitur terrestrior et robustior, et tunc exsurgit, in stipitem : et tunc planta quae vocatur herba, rationem accipit oleris. Hoc autem patet in coriandro, petrosilino, et in apio, et in aliis herbis multis, et in his differunt species et genera plantarum. Similiter autem est de frutice : haec enim planta siccam videtur habere et frigidam radicem in genere suo : et ideo elevato uno stipite, statim deficit materia propter frigiditatem : et tunc paulatim alius succus attractus a radice, congregatur in ipsa : et cum juvatur calore solis, erumpit in alio loco : et sic profert multos stipites planta illa, sed qui in altum non exsurgunt, nec ramusculos multos emittunt propter abundantiam frigoris et siccitatis suae. Arbor autem in genere suo est calida et humida : et calor quidem aperit meatum et impellit humidum : humidum autem abundans sufficienter ministrat materiam : et ideo statim exsurgit in stipitem, et auget illum et roborat, et emittit

in eo ramos multos, et in ramis plurimas virgas.

Fungus autem debilioris est essentiae omnibus dictis : et ideo etiam istae species non sunt per eamdem rationem recipientes nomen plantae, sed per prius et posterius. Licet enim earum multae participent animam vegetabilem quoad omnes virtutes suas, hoc est, secundum nutrire, et augere, et generare : tamen istae virtutes non sunt aequalis potestatis in eis, nec aequalium operationum. Et ideo cum anima sit actus corporis, non est per unam et eamdem rationem participatum nomen commune impositum.

In genere autem etiam differunt plantae in hoc quod una est concava, sicut arundo, et altera solida. Causa autem hujus est, quod semen concavorum multam indiget spiritu pingui ad maturitatem et nutrimentum : et ideo ne ille spiritus digestus ad semina transeat, facit natura concavitatem in stipite : et hoc fit in stipite fere in omnibus quae sunt de genere granorum, sicut triticum, et siligo, et hordeum, et faba, et pisa: sed concavitas stipitum eorum secundum plus et minus. Hoc autem non est praetereundum, quod in animalibus est aliquid transiens a cerebro, aut ab eo quod est loco cerebri, per corpus quod est cerebri vicarius, quod vocatur nucha, et transit per totam corporis longitudinem, aut in dorso animalium, aut inferius per pectus et sub ventre, sicut in cancro et scorpione et aliis quibusdam. Sed a radice qua , est loco cordis in plantis, non videtur illi aliquod simile in aliqua plantarum nisi medulla, aut concavitas quae nunc dicta est : et ideo semen ut frequenter in plantis sequitur naturam radicis : quia per vicarium radicis usque ad summum plantae deductum, proprietates radicis accipit per vicarium ejus et naturam.

Multae autem aliae differentiae plantarum ex omnibus quatuor libris antecedentibus inductae sunt.