L

Labare. II, 998 A, Quis labat de valetudine.

Laberius, poeta antiquissimus, qui suis in carminibus verba petulanter finxit. Sueton. Jul. cap. 39. Gell., N. A., lib. XVI, cap. 7.

Laborare. II, 322 D, Decet veritatem totis viribus 1323D uti suis, non ut laborantem. Laborat virtus, cum aut falsitate opprimitur, aut veri specie obducitur. Contingit etiam non raro, ut vera dicere periculosum sit, propter violentiam et impotentiam quorumdam.

Laciniosus. II, 362 A, Et a legis laciniosis operibus expeditum, i. e. multiplicibus et quae omnes occupationibus distinebant, sicut impedit gressum vestis laciniosa. II, 433 C, Expediti esse ab impedimentis laciniosae vitae et implicitae. II, 894 B, Quoniam sermo laciniosus, i. e. diffusus. I, 1225 B, Laciniosis pomparum et deliciarum ineptiis occupare, i. e. variis et redundantibus.

Lacryma, vocatur omnis humor ab arboribus distillans. Plin., Hist. Nat., XII, 14. I, 444 A, Arabicae arboris lacrymas, i. e. grana thuris.

Lacunaria, opera tabulata. I, 417 A, Alius lacunaria numeret. Pertinet ad gentiles, apud quos deaurata 1324A erant templorum laquearia. Vid. Lips., lib. III, de magn. Rom., cap. 5; Meurs., de Luxu, cap. 7; et Ricq. de Capitolio, pag. 200. In hos repercutit id quod Christianis et Judaeis objiciebant nubes numerare. Ipsi enim illi sacrificantes in Capitolio, manibus non tantum sursum levatis, sed et pedum digitis insistentes arrecti stabant, quasi lacunaria numerarent.

Laesura. I, 1260 C, Laesuras quoque earum computandas non esse, i. e. detrimenta sive dispendia, cum aliquid de re familiari amittitur.

Lamius. II, 545 B, Lamiae turres, et pectines solis. Fabellae pueriles apud Carthaginem tempore Tertulliani, quibus parvulos suos a clamoribus continebant nutrices.

Lana, ἔριον sive ὠάριον, fuit villosum sive densum ἐπίθημα, quo molliores cerebri partes obtegebant, caetera nudae. II, 912 A, Mitris enim et lanis quaedam non velant caput.

Lancea. II, 994 B, Sed totius solis lancea opus est, 1324B i. e. radio.

Lanceare, lancea transfodere ac occidere. II, 618 B, Qui ante norint lanceare quam lancinari, de infantibus ponticis, II, 338 A.

Lancinare, discerpere, secare in frusta. II, 247 B, Prometheus, deus omnipotens, blasphemiis lancinatur; alii laciniatur, i. e. quasi laciniatim distrahitur ac vellicatur. II, 618 B, Qui ante norint lanceare quam lancinari: infantes dentitione exasperati, mammas inter sugendum lancinant. II, 337, 806 B, Ipsisque stramentis lancinata.

Laniare. I, 274 B, Laniari jubere sacrilegum, subaud. tormentis. Verba priora forte ita interpungenda sunt: Sic enim soletis; dicere homicidae, Nega, i. e. vos estis auctores ut negent.

Lanicutis, laniger, εἰροπόκος, II, 1031 B.

Lanius. II, 199 A, Inter tabernarios et lanios. Rigaltio mendosum videtur, quod hic lanii separatim notantur, quoniam hi in matricula tabernariorum 1324C censebantur. Rhenan. et Jun. testantur, in exemplaribus antiquis scriptum fuisse janeos; quod Junius interpretatur de janitoribus mercenariis, et laudat Festum; Rhenan., de ganeonibus, quasi ganeos dixerit Septimius pro ganeonibus. Verumtamen, cum illius aevi Christianos tantum a sanguine et cruore abhorruisse sciamus, ut etiam a botulis et caeteris hujusmodi eduliis studiosissime abstinerent, facile mihi persuaderi patiar Tertullianum hoc loco lanios a generali tabernariorum appellatione exemisse, quo magis negotii, de quo agitur, foeditatem extolleret.

Lanositas. II, 1039 A, Quo muscosae lanositatis plautiores conchae comant.

Lanx. I, 300 A, II, 1048 A, Item qua lances centenarii ponderis Sulla molitur. Lances erant vasa escaria, facta ex centenis libris argenti. Plin., H. N., lib. XXXIII, cap 11.

Lapidositas. I, 1311 A, Sicut et in piscium cerebris lapidositas quaedam est.

1324D Largiter. I, 462 A, Largiter ultionis. Hellenism. Largam ultionem.

Larissaeus heros, Achilles, II, 1041 A.

Laterculum, est libri nomen, in quo dignitatum omnium tam militarium quam civilium cognitio continebatur: hic erat penes primicerium Notariorum. Vide et Pancirol. in Notit. dignit. Imp. cap. 92. II, 584 A, Ex earum ergo laterculo.

Latere. II, 248 A, Ne cui lateat. Hellenism. II, 774 A, Dum id fit, cui latebat.

Laterensis. II, 466 A, Tot fere laterensibus uti solebat, i. e. honorariis comitibus et amicis honoris caussa prosequentibus, qui item a latere in civili jure appellantur. Alii sunt laterones, δορύφοροι, ex officio ministratorio sequentes et legentes latera principum virorum, non autem officio, ut illi, honorario.

Latrinae. II, 1044 B, Latrinarum antistes, quae 1325A Cloacinae deae praeest. II, 900 C, Praemeditatorium efficitur latrinarum. Hoc etiam imitatus est Hieronymus. Quale, inquit, jejunium est, aut qualis refectio post jejunium: pridianis epulis distendimur, et guttur nostrum meditatorium, seu potius praemeditatorium efficitur latrinarum. Qui etiam allegat Scripturas hic citatas, Exod. XXXI, et Deuter. XXXII et VIII. Item Isai. VI, excepto quod ibi etiam legi debeat, Deum, quod graece sit Θεὸν, et quod auctor sua utatur phrasi salvificatore, pro salutari.

Latus. II, 1034 A, Italiae latus, Magna Graecia. II, 798 A, Quia et hoc latere unio, divinitatis defendetur; metaph. sumpta a re militari. II, 443 B, Habes etiam nuptiarum, quoque latere velis, prospectorem, i. e. quamcumque in partem te vertas. II, 969 A, Quo itaque putas laterum confirmatum apud nos spiritum, i. e. utra parte argumenti, qua ratione, quam in partem. Utitur verbo confirmatum, ut ad latus tectum, in exercitu vel gladiatore referatur.

1325B Laureolus. II, 565 A, Quia nullum Catuli laureolum fuerit exercitata, λαυρέολον ἀσκηθεῖσα. Hellenism. Catullus mimographus mimos duos composuit, Phasma et Laureolum. In hoc Laureolo judex in crucem agebatur coram frequenti populo. Verum Domitianus reum quemdam crimine capitali postulatum damnatumque judicio serio penitus in crucem agi voluit, atque ibi ab ursa dilaniari. Sueton., Calig., cap. 57. Joseph., Antiq. Jud., lib. XIX.

Lectio, scriptura. I, 408 A, Et nunc lectionibus resonantibus carpunt, i. e. ex eorum scriptis, quae adhuc quotidie loquuntur. II, 697 B, Et lectionibus stylo quaestiones retractatus terminare, i. e. placuit lectionibus terminare quaestiones retractatas stylo sive hac scriptione mea, cum disputationibus illis quaestiones sermone ultro citroque tractatae non potuerint nec adhuc possent terminari.

Legatorius. I, 638 A, Inter quos etiam privatorum memoriis legatoriae editiones parentum, i. e. munera 1325C et ludi editi ab haeredibus aut legatariis, quibus testator de suis bonis ad editionem ludorum aliquid testamento legaverat.

Lemniscus. II, 647 B, Si et in carcere lemniscatas Anyti et Melyti palmas gestiens infringere, lemniscata palma proprie est, in qua majoris honoris caussa lemnisci sunt. Nam lemnisci sunt vittae, quae sunt in honoribus deorum usitate; vid. Auson., Ep. 20. In Decreto Berenices urbis Africae est στέφανος ἐλαἳνός καὶ λημνίσκος, majoris honoris caussa coronae additus, ap. Maffeum, Antiquit. Gallic. p. 7.

Leno. I, 1184 A, Et crinium lenonem operositatem. Sic I, 1151 A, Superducto Evangelio expunctore totius retro vetustatis. II, 1045 A, Sacerdos suggestus. IV. 190, Purgatrice aqua se purgabat. II, 716 A, Pro dominatricibus potestatibus. Ut adeo vix opus sit conjectura lenoninam operositatem.

Lenocinator. II, 272 B, Gratiae lenocinatorem.

Lenocinium. II, 221 C, Sine ullo lenocinio pronuntiationis. I, 1274 A, Aut lenociniis negotiantes 1325D uxorem potestatibus subjicit. Phrasis est jureconsultorum. Nam, teste Ulpiano, de iis qui notantur infamia, cap. I, Athletas, «Lenocinium facit qui quaestuaria mancipia habuerit, sed et qui in liberis (adde, ex auctoris sententia, uxorem) hunc quaestum exercet.»

Leo. II, 77 B, Novi et pastores eorum in pace leones, in praelio cervos. Proverbialis locutio in eos qui praepostere se gerunt: ubi res postulat audaciam et virtutem, ibi timidi; feroces, ubi nihil ferocitate opus. Livius: «In otio tumultuosi, in bello segnes.» Synesius: ἐν μὲν εἰρηνῇ θρασεῖς, ἐν δὲ πολέμῳ δειλοί.

Lex. II, 586 B, Leges quoque Julias intervenire, sicut et Cainam. Jun. legit Caniam, sive Canuleiam. Lex Julia agebat de maritandis ordinibus, et caelibem esse quemquam non patiebatur, etc. Lex Canuleia, de maritandis ordinibus, ut plebeii cum patriciis possent 1326A connubia jungere promiscue, ut tradit Livius principio lib. IV. Hac lege autem fuit opus ut inferiores, qui sub pleromate, connubio cum superioribus intro pleroma jungi possent. II, 952 A, Aliud est, si et apud Christum legibus Juliis agi credunt. Vid. Solidum. II, 327 B, Scilicet nauclero illi non quidem Rhodia lex sed Pontica caverat. Cavebatur Rhodia lege, ne cui in jactu plus fraudis cuiquam esset, quam prout aequalitas geometrica (ita vocant) latura esset, nec quisquam erraret in victoris ullius incommodum. Scilicet, inquit auctor, Pontica lege aliqua, unde nobis prodiit Marcion, itidem fuerit prospectum, ne Judaeis in Christum suum errare liceret.

Liare. II, 670 A, Et cisternam liare λειαίνειν accurate expolire, ne qua effundi aqua possit. Vid. Plin., H. N., lib. XXXVI, cap. 23.

Libens, placens, gratus, qui libeat spectantibus. II, 247 A, Sol nunquam libens: melius tamen forte: sol haud libenter adspicit hanc regionem.

Libenter. II, 151 A, Et solummodo columbae libenter 1326B errantes, i. e. incauta simplicitate aberrantes et avolantes a dominicis aedibus.

Liberalitas. II, 76 A, Liberalitas praestantissimorum imperatorum, i. e. liberale donativum militibus indulserunt imperatores L. Septimius Severus pater et M. Aurelius Antoninus Caracalla filius, ut Rhenan. observavit.

Libertas. II, 902 A, Ut honorem sanctitatis in libertate capitis ostendat: libertatem capitis dicit, quam paulo ante velaminis veniam, i. e. non habendi velamen in capite.

Libido, studia, appetitus. II, 27 A, Et omnem libidinem curiositatis effundas. II, 231 A, Aut libidines eorum. II, 758 A, Totum incertum libidinibus fastidii et gulae, i. e. appetitionibus aut voluntariis motibus fastidii aut appetentiae, quibus gravidae plerumque infestantur.

Libidinosus. I, 516 A, Gloriae libidinosi. II, 908 A, Ut gloriae libidinosum; quod fit ob libidinem et cupiditatem 1326C gloriae.

Librare, libramento impellere. II, 1031 B, Nemini libratum, i. e. a nemine libratum. II, 234 B, Ex vi librato impetu ferebatur.

Librator. II, 227 A, de spiritu, qui super aquas ferebatur.

Libripens. I, 291 C, Quasi libripens emancipati a Deo boni. Libripens, proprie qui aurum appendit, hic in emancipationibus plurimum adhibebatur, et in manumissionibus sacrorum caussa. De emancipatione auctor agit non personae, sed boni, quod Deus per emancipationem (non per coemptionem) aut hominis dignitatem ullam in hominem transtulit. Bonum ergo Deus homini dedit et emancipavit, i. e. de manu sua in manum hominis transportavit. Quemadmodum autem quadam fictione et repraesentatione juris libripens interveniebat in emancipationibus, qui rem ab emancipante expensam appenderet emancipato: ita, inquit auctor, fictione juris a Deo adscripta est homini libertas arbitrii, quasi libripendens quidam, 1326D qui bonum a Deo acceptum in hominem transportaret traderetque, ut dominus esset homo boni sui a Deo erogati.

Licentia. II, 942 B, Habet secum animi licentiam, ἐξουσίαν, potestatem. II, 117 A, Si tributo licentiam sectae compensaremus. II, 649 A, Nihil divinae licentiae servat, nimirum potestatis, ut exemplis ex Arnobio, lib. I et II, adv. gentes, Latinius confirmavit.

Licere. II, 231 A, Sed de motu et alibi licebit, pro liquebit. II, 133 B, Etiam Africae licuit. II, 781 B, Quanquam licuit jam et de nomine hominis. II, 683 A, Ita et animam licebit semine uniformem, i. e. liquebit.

Licite. II, 198 A, Pingit licite, i. e. licenter seu licentiose, contra quam Deus, pictoriam artem circumcripsit, vetans ne ea pingantur, quae adorari possint, aut imago Dei statuatur: sic legem Dei in artem contemnit.

Lignarius. II, 628 B, Ne forte lignarium aliquem regem 1327A significari putetis. II, 347 B, Nisi forte lignarium aliquem regem significari Judaeorum.

Limax, cochlea terrestris, a limo, quod in eo generetur et nutriatur, auctore Varrone et Festo. II, 663 A, Et spumante reptatu, quod limaces.

Limen. II, 939 A, Ecce statim quasi in limine duae nobis antistites christianae sanctitatis occurrunt, i. e. in ipso operis disputationisque congressu sese offerunt, II, 545 B, De limine offendere est locutio proverb. de iis qui initio rei, quam agendam susceperunt, peccant.

Limes. I, 526 A, Cum ergo finis et limes medius, etc. Sens.: cum ergo constitutum tempus et terminus ille extremus, qui inter temporalem et perpetuam aetatem est, aderit. Rigalt. putat, limitem medium vocari a Tertull. spatium annorum mille. II, 548 A, Mihi autem cum Archetypis erit limes principalium magistrorum, i. e. repagula et cancelli hujus meae disputationis hi futuri sunt, ut cum authenticis principum haereticorum scriptis congrediar.

1327B Linea. II, 200 B, C, Propter non intelligentes, quorum Hermogenes extrema linea est, i. e. summus ἀνοήτων, metaphora sumpta a pictorio opere. II, 232 B, Cujus linea extrema est. II, 233 A, Et hic a lineis tuis excidisti, i. e. contra te ipsum disputas, sive ab instituto et proposito aberrasti. II; 577 A, Horo signante lineam extremam. II, 175 C, Deus universitatis extrema linea est. II, 599 A, Et summam quaestionis ipsius certis lineis determinemus. II, 254 C, His interim lineis eam clusimus, metaphora a ludis sumpta. II, 276 A, His lineis deduximus, i. e. hac ratione et via docuimus. II, 781 B, Ad unam jam lineam congressionem dirigamus, i. e. in re una insistamus, eamque allatis utrimque rationibus disputemus. II, 659 B, Sed nos corporales quoque illi (animae) inscribimus lineam. II, 693 B, In nostras jam lineas gradum colligam. II, 78 C, Quamdiu per hanc lineam serram reciprocabimus, proverbialis locutio de inutili et vano labore. Metaphora sumpta a sectoribus lignorum, qui sic ducunt 1327C serram, ut aut non dimittant, aut in eadem tantum linea perseverent: nihil agent, vel certe non multum agent.

Liniamentum. II, 812 A, Talia interim virium divinarum liniamenta. II, 866 B, Secundum liniamenta Christi incedentes in sanctitate, etc., imitantes conversationem, quam Christus gessit in carne. Sic, adv. Marc., lib. II, lineas Dei habere dicitur, qua immortalis, qua libera et sui arbitrii, quae praescia plerumque, capax intellectus et scientiae.

Linum. I, 1314 B, Uno lino decies sestertium inseritur. Uniones intelligit, quibus pertusis in linea utuntur foeminae. Lineam margaritorum dixit Scaevola, lib. XXVI, ad L. Falcid. De unionibus in linea lex est Ulpiani, 27, ad L. Aquil.

Litare. I, 1265 A, Quem autem honorem litabimus Domino Deo.

Literatura. I, 515 A, Adhuc enim mihi proficit antiquitas praestructa divinae literaturae. I, 377 B, Instrumentum 1327D literaturae.

Localis. I, 701 B, Et deprecemur interim localem esse, i. e. ad singulum aliquem locum pertinere; opponitur universali.

Locare. I, 626 B, Quot otiosos affectatio armorum ad gladium locat, de iis qui affectatione quasi domina et magistra locantur ad operas gladiatorias, cum a nemine cogi possint; itaque non opus est Junii conjectura vocant.

Loculus. I, 1314 A, Brevissimis loculis patrimonium grande profertur. Loculi non sunt thecae et repositoria, quibus conditus asservatur mundus ille muliebris, sed loculamenta sunt in muliebri habitu, palae, fundae, et si quid est ejusmodi, in quo pretiosae illae res proferuntur, i. e. feruntur palam ab omnibus spectandae ambitiosa ostentatione.

Locus. I, 1043 B, Tunc locorum, i. e. tum temporum. I, 446 B, In aliquo loco casus invenimur, i. e. 1328A aliquis casus nos ferire potest. II, 103 B, Locum dabimus, i. e. alibi erit dicendi locus.

Λόγος. I, 398 A, Apud vestros quoque sapientes λόγον, id est sermonem atque rationem constat artificem videri universitatis; praeter quos nominat Plutarchus, Numerius, Plotinus et ipse Plato. Theodoret. Plotini verbis: Οὓτω δὴ ἐξ ἑνὸς νοῦ καὶ τοῦ ἀπ᾽ αὐτοῦ λόγου, ἀνέστη τόδε τὸ πᾶν καὶ διέστη. Et Numerii de Platone dictum exstat apud Hesychium, Illustr. Miles., qui hac nota illum perstrinxit: Ὡς ἐκ τῶν Μωσαικῶν βιβλίων τὰ περὶ Θεοῦ καὶ κόσμου ἀποσυλήσασαν, quare ab eodem vocatus fuit Moses atticisans. Τί γάρ ἐστιν Πλάτων, ἢ Μώσης ἀττικίζων. I, 400 B, Λόγος Dei, id est Verbum illud primordiale primogenitum. II, 160 A, Hanc (rationem) Graeci λόγον dicunt, quo vocabulo etiam sermonem appellamus.

Longinquare. II, 987 B, Nihil secundum longinquat a primo.

Lucar. II, 137 B, Contumeliosa caede truncatur in puellae salticae lucar. Lucar erat merces saltatorum 1328B et histrionum. Plutarch. vertit τὸ τελούμενον εἰς τὰς θείας. Charis. et Glossar. θεατρικόν, itemque μισθὸς ἀπὸ φισκοῦ. Ex eo lucare dabatur pecunia in sumptus et impensas scenicas; unde θεατρικόν vertunt grammatici, quibus impensis modum factum fuisse, et lucar histrionum coercitum temporibus Tiberianis refert Tacit, Annal. I.

Lucernatus. I, 1298 A, Et procedit de janua laureata et lucernata. Antiquitus in omni publica privataque laetitia mos erat januam ornari lauris et lucernis. Ejusmodi lucernae pensiles erant, suspendebanturque catenulis ad aedium januas aut fenestras accensae. Vid. Apolog. cap. 35.

Lucifugus. II, 545 A. Lucifuga bestia, de serpente.

Ludere. II, 1038 A, De corio suo ludere. Proverb. de iis hominibus, qui ad omnia commodissime aptissimeque se habent. Vid. Corium.

Ludum. I, 1262 A, Cum denique ludo et castris sese 1328C locant, ludum gladiatorium intelligit.

Lumen. II, 1030 C, Luminis concilio. Vid. Concilium.

Lunenses. II, 590 A, Vetus Hetruscorum oppidum significat, a quo Marmor Lunense. Vid. et Plin., II. N., lib. XI, cap. 42.

Lusio. II, 550 A, Congressionis lusionem deputa, lector, i. e. praelusionem. Alludit ad praelusiones gladiatorum, quae fiebant rudibus.

Lusius. I, 280 B, Quam lusius. Pamel. legit qui Lucius. Cod. Ursini et Scriverii habent lascivus. Havercamp. vult Tertullianum scripsisse pusus vel forte pusius, unde pusio, infantulus.

Lymphatus, I, 1205 B. Festus: Lymphae dictae sunt a nymphis, vulgo autem memoriae proditum est, quicumque speciem quamdam e fonte, id est effigiem nymphae viderent, furendi non fecisse finem, quos Graeci νυμφολήπτους vocant, Latini lymphatos appellant.