E

Ebibere. II, 723 B, Adam ante ebibit soporem, quam sitiit quietem. II, 1011 C, Si vis omnem notitiam, Apostoli ebibere. I, 481 A, Sed et mare Corinthium terrae motus ebibit.

Ebriamen. II, 965 B, Vinum et ebriamen non bibet; vox insolens, ficta ad graecum μέθυσμα exprimendum.

Ecstasis. II, 413 C, Gratiae ecstasin, id est amentiam, 1293D convenire. II, 491 A, In ecstasi, id est amentia. II, 665 B, Cecidit enim ecstasis super illum sancti Spiritus, vis operatrix prophetiae. II, 659 B, 725 B, Hanc vim ecstasin dicimus, excessum sensus et amentiae instar.

Ectroma, ἔκτρωμα, abortus, II, 20 A.

Ediscere. II, 175 A, Semper ediscebat, i. e. ἐμελετᾶτο. II, 764 B, Et judicare humanum genus ediscebat in carnis habitu non natae adhuc. II, 724 A, Dissimulatione praesentiae futuram absentiam ediscens.

Editio. I, 638 A, Inter quos etiam privatorum memoriis legatariae editiones parentant, i. e. munera et ludi editi ab haeredibus aut legatariis, quibus testator de suis bonis ad edendos ludos aliquid testamento legaverat.

Educere. II, 906 B, De virginibus educuntur, i. e. educunt sese virginum censu. I, 402 A, Nam nec ille se in vulgus eduxit.

1294A Edulis, tertiae declinationis. II, 521 C, Interdictionem quorumdam edulium.

Edurus. II, 878 C, Cum edurum, de cadavere.

Effectus. II, 589 B, Voluntatis enim vis utique effectum praestat cogitationi. Iren. Ἡ θέλησις τοίνυν δύναμις ἐγένετο τῆς ἐννοίας.

Effigiatus. II, 659 B, Omne enim effigiatum compositum et structile affirmat.

Effigies. I, 386 A, Effigies literarum indices custodesque rerum; non inventionem tantum literarum innuit, quam vetustus ille Cadmus ex Phoenice in Graeciam attulit, sed et literarum usum sculptis et effigiatis animalibus sensum animi efferebant. Porphyrius, qui et Malchus, in Vita Pythagorae, refert, triplex esse literarum genus: epistolicum scilicet, hieroglyphicum et symbolicum. II, 659 A, Quid nunc, quod et effigiem animae damus.

Effligere. II, 384 B, Spicas decerptas manibus efflixerant, i. e. fligendo excusserant eduxerantque.

Effumigare. I, 621 A, Tanquam coluber excantatus 1294B aut effumigatus, i. e. in cantatione enervatus, et fugatus certis fumi generibus.

Εἶδος, graece formam sonat, ab eo per diminutionem εἴδωλον deductum aeque apud nos formulam fecit. I, 665 A.

Elaborare. II, 585 A, De suffragio actus elaboremus, i. e. assiduo labore comparemus. II, 866 B, Cui ad illam elaborare mandatur. II, 988 B, Ego quoque homicidium nonnunquam moechia elaboro. Latin. legit moechiae elaboro. Hellenismus est, τῇ μοιχεία φονέομαι: de hac autem re, Apolog. cap. 15.

Elaeon, ἐλαιών, olivetum. II, 459 B, Ad noctem vero in elaeonem secedebat.

Ἔλαυνε τὴν μητέρα, agitavit matrem. I, 325 A, pro quo I, 581 B, rectius legitur: Ἔλαυνε εἰς τὴν μητέρα; de Macedonibus, qui cachinno spectaculum trucidati Oedipi exceperant, improbam hanc caussam derisus sui assessoribus suis in eodem theatro dederunt.

1294C Electio. II, 51 A, De sua electione sectati. Sensus totius loci est: Non dicuntur a Christo habendo Christiani isti, quam rem (nempe, se non Christianos esse) isti admittunt et probant de sua electione, i. e. suo ipsorum judicio sectati haereticorum nomina.

Electrum, metallum ex auro et argento mixtum, et tertiam quamdam speciem constituens. II, 220 A. Vid. Plin., H. N., lib. XI, cap. 40; lib. XXXIII cap. 4.

Elementitius. II, 703 A, Etiamsi secundum philosophos ex elementitiis substantiis censeretur.

Elicere. II, 698 B, Scimus etiam magos elicere explorandis occultis, etc. Verbum peculiare sacrificiis et evocationibus manium deorumque. Ita Ovid. Fast. III: Eliciunt coelo te, Jupiter; et Arnob lib. V: Quibus ad terram modis Jupiter possit sacrificiis elici.

Elidere, spiritum suffocare. I, 411 A, Si pueros in eloquium oraculi elidunt. Junius intelligit de sacrificiis puerorum, quae divinatio βρεφομαντεία vel 1294D paedomantia dicebatur. Nempe magi pueros in eloquium oraculi dicuntur elidere, i. e. ἀποτραχηλίζειν, cum eorum cervices frangunt, in eloquium oraculi, i. e. ut daemones quasi litato puerulorum sanguine ad eloquendum oraculorum suorum effata adducantur. La Cerda, Heraldus et Rigalt. ad vaticinantis morem, ut corrueret, referunt. Etenim incantati corruebant, velut caduci: posteaque nescientes sui excitabantur in eloquium oraculi, et multa praesagio praedicebant. II, 109 B, Non propter elidendum periculum proprio nomine persecutionis. I, 703 A, Si autem contenditis ad elidendos nos, i. e. elidendum fidem nostram. II, 797 C, Dum ante de resurrectione carnis eliduntur, quam de unione divinitatis elidunt. II, 863 A, Quod elisum est, suscitans. I, 651 A, Primos homines diabolus elisit. I, 1224 A, Tentationesque plenitudini et immoderantiae ventris oppositas abstinentia elidi.

1295A Elimator, purgator, II, 447 A, Christum esse verum disceptatorem et elimatorem humanarum macularum.

Ennoea, ἔννοια, cogitatio, II, 551 A.

Enorme, excurrens extra justam scribendi normam. I, 387 A, Non tam difficile nobis est exponere, quam enorme.

Enormitas. II, 961 A, Praeposuit corruptelae divitiarum edacitatis enormitatem. II, 248 B, Ipsa enormitate curiositatis. I, 1323 A, Quas enormitates subtilium atque textilium capillamentorum, i. e. enormia capillamenta, subtilia, textiliave, sive galericuli sint, sive substructiones repandae illorum, nam hoc duplex fuit capillamentorum genus. I, 640 A, Obelisci enormitas. II, 983 C, Disciplinae enormitate, i. e. eo quod discedunt a norma disciplinae.

Entelechia, ἐντελέχεια, II, 703 B, Et Entelechias Aritotelis. Vid Ernest. Clav.

Enubilare, lucem claram reddere. I, 459 A, Elatissimis et clarissimis lucernis vestibula enubilabant. Havercamp. 1295B mavult cum Fuld. nubilabant. Fuliginem eo atrociorem attraxerunt postes, quo majores et plures faces vel lucernae accensae essent. Respondet enim illi, quod dixit de laureis sertis, praestruebant. II, 450 C, Ut non prius hanc caecitatem hominis illius enubilasset. II, 652 A, Ea erunt Christianis enubilanda.

Enthimesis. ἐνθύμησις, cogitatio, consideratio. II, 20 A, 556 A, Et totam Enthymesin, id est animationem cum passione, etc. Iren.: deposuisse pristinam intentionem cum ea quae acciderat passione.

Ἐπερχόμενε, superventitie. Nam Christus ὁ ἐπερχόμενος. II, 416 B, 422 D.

Epicitharisma. II, 589 A, Velut epicitharisma post fabulam. Proverbialis formula a re scenica, quam symphonia plurima terminabat, aut synodia demulcendis auribus comparata.

Episcynium, supercilium. I, 1044 A, Episcynio disperso, i. e. supercilio minus adstricto contractoque, minus severo, quantum ad denotationem et increpationem.

1295C Epistates, ἐπιστάτης, praefectus et magister certaminum, quem auctor praesidem vocat certaminis, Scorpiace, cap. 6. I, 624 B, Itaque epistates vester Christus Jesus.

Erogare, exhaurire, consumere. II, 13 A, Erogando homini deputatam. Elegans metaphora; ut enim erogatio pecuniam, ita febris cruciatio exhaurit corporis vires. II, 807 A, Cum denique suppliciis erogatur. I, 645 A, Mox edicto dii inferiarum apud tumulos erogabant, i. e. expendebant in rogum atque consumebant. I, 496 A, Cum tot innocentes erogamur.

Erogator. II, 1012 C, Sic melius facere pronuntiat virginis conservatorem, quam erogatorem, i. e. qui virginem permittet marito.

Error. I, 1264 B, Ultio penes errorem, i. e. penes idolorum cultores. II, 648 B, Offenditur, prospero errore.

Erubescere. II, 247 A, Erubescunt armis suis, i. 1295D e. non pudet eos armorum, qui adeo Veneri dediti sint. I, 611 A, Ut vel tibi erubescant. Hellenism. αἰσχυνθῶσί σοι. Sic Cur. lib. V: erubescere fortunae.

Eructare. I, 1312 A, Et eructet a conscientia in superficiem. II, 700 A, Consilio exonerandae popularitatis in alios fines examina gentis eructant.

Eliquare, elicere, licium nendo educere. II, 1038 B, Tractu prosequente filum eliquat. II, 700 A, Paludes eliquantur. II, 251 A, In unum necesse est summitas magnitudinis eliquetur.

Elleborum. II, 656 A, Sic Chrysippus ad elleborum. Chrysippus, Cleanthis discipulus, homo acerrimo ingenio, de quo versiculus, Εἰ μὴ γὰρ ἦν Χρύσιππος οὐκ ἦν στόα. Refert. Valer. Maximus, lib. VIII, cap. 7, Carneadem cum Chrysippo disputaturum, elleboro se ante purgare solitum ad exprimendum ingenium suum attentius, et illius refellendum acrius. Idem A. Gell., lib. XVII, cap. 15; «Carneades scripturus adversus 1296A stoici Zenonis libros, superiora corporis elleboro candido purgavit.»

Elogia, vocabantur vinctorum singulorum nomina, aetas, forma, crimen, quae judicibus in tabeltis exarata offerebantur, quando illi pro cujusque elogio poenam ejus temperabant. I, 496 B, Qui sententiis elogia dispungitis. II, 620 B, Superstitionis et maledictionis elogio. II, 342 B, At quin ista etiam ignominiosa est ex elogio transgressionis et merito damnationis. II, 272 A, Totum denique Creatoris elogium in illam rescribetur, i. e. nomen, titulus transcribetur. II, 941 A, Non capit elogium adulterii. II, 986 C, Si adulterium et si stuprum dixero, unum erit contaminatae carnis elogium.

Eluctari, exercere, colere. II, 1040 A, Quas natura agro potius eluctando commodavit.

Emancipare, est per mancipationem sive imaginariam venditionem addicere alicui, vel quovis modo alienare et in alterius jura transferre, vel dono etiam dare. II, 291 C, Quasi libripens emancipati a Deo 1296B boni. Vid. Libripens. II, 372 C, Non ita Christo creatoris per prophetas emancipata.

Emancipatio. II, 114 C, Apud inferos emancipatio nostra est.

Ἐμβρυοσφάκτη. II, 692 A, Est etiam aeneum spiculum, quo jugulatio ipsa dirigitur caeco latrocinio: Ἐμβρυοσφάκτην appellant de infanticidii officio, utique viventis infantis peremptorium.

Emendator. II, 589 A, Ab emendatoribus Ptolemaei, i. e. qui de schola Ptolemaei sunt evecti, ut eam emendarent.

Emendicare. II, 736 A, Ita argumentationes emendicant.

Emereri. II, 447 A, Emeruisse medicinam a destructore legis, observatores legis.

Emicans. II, 223 B, Emicantior facta est arida, i. e. facilius conspici potuit.

Emigrare. II, 77 A, Nec dubito quosdam scripturas emigrare, intransitive, quemadmodum et Livius, lib. 1296C X, dixit migratu difficile, pro eo quod est exportatu. Scripturas vocat tabulas, codices, instrumenta.

Enarrare. II, 1031 B, Solemnia enarravit, i. e. solemnia effatus est, inaugurandae coloniae verba. Recte autem enarrare, quoniam utrumque complectitur, et liberationem a sacris prioribus, et posteriorum sacrorum effatum.

Endromis, vestis hirsuta et villi longioris, quae post cursum vel certamen in usu erat, ne frigus madidos sudore artus penetraret. II, 1042 B, Ita et endrominis solocem aliqua multitia synthesi extrusit

Energema, ἐνέργημα, effectus quod ex vi quapiam et efficacia prodit. II, 43 A, Cujus energemate circumventus.

Erudire. II, 890 A, Eruditur in mansuetudinem saporis, i. e. cruditate et acerbitate sua evehitur. II, 788 B. Et ex flore omnis fructus, eruditur in fructum. II, 706 B, Etiam praeter naturam eruditis bestiis, i. e. ad saevitiam informatis et impulsis. II, 994 C, Erudito 1296D mox utroque corpore, i. e. expolito utroque panno. In veteribus glossis polita dicuntur γεγραμμένα, rudia ἄγραφα.

Eruditus, i. q. eruditio. II, 584 A, Sed eruditu hujus fides augetur.

Eruere. II, 105 B, Sed erue nos a maligno, investigare. II, 524 B, Leges malos erui jubent. I, 276 A, Qua eruimus tempora ista, i. e. tempestive depromimus, non intempestivis repetitionibus ut imperiti faciunt, obruimus.

Eruptio, cogitati facinoris executio. I, 458 A, Sub ipsa usque impietatis eruptione.

Escatilis. I, 1259 A, Post mannae escatilem pluviam. II, 247 A, Qui non ita discesserint, ut escatiles fuerint maledicta mors est.

Esurire. II, 125 A, Degustata martyria in carcere esuriunt, i. e. exoptant martyria consummare, quae tantum degustaverint fustibus vel ungulis, verberatique, 1297A quasi extrema tantum cute perstricta. II, 87 A, Per eos in quibus esurierunt.

Euripus, est maris pars inter Aeolidem Boeotiae portum, et Euboeam insulam. Livius, lib XXVIII, cap. 6. Euripi etiam dicuntur fossae atque incilia cum aquis in hortis et praetoriis. Sic Euripi etiam dicebantur fossae in Circo, quae impletae subito aquis per occultos canales ex aquaeductibus, totam arenam ad naumachiam inundabant. Vid. Diod. Sicul., lib. LXI; Senec., Epist. 90; Sueton. Caes., 39; Plin., H. N., lib. VIII, cap. 7; Salmas. ad Solin., f. 638. II, 226 A, Et statuae super Euripum. I, 640 A, Ea (mater magna) itaque illic praesidet Euripo.

Evehere. II, 1164 A, Sed evehe nos a malo.

Eventus. II, 40 B, Nullus inter multos eventus unus est exitus, etc. Sens.: Quum tam multi sunt, ad quos res una eademque affertur, si errant, fieri non potest, ut sit eventus unus, i. e. ut tam multi uno errore errent: 1297B exitus varius esse debuerat, prout error est varius et multiplex, et varium ordinem doctrinae Ecclesiarum efficere.

Eversio. II, 30 A, Nisi plane ut aut stomachi quis ineat eversionem, aut cerebri. Haec explicari videntur istis mox sequentibus: Et tu quidem nihil perdes, nisi vocem in contentione, nihil consequeris, nisi bilem de blasphematione; dixit autem, ut stomachi quis ineat eversionem, quemadmodum lib. IV, adv. Marcion.: Necesse est omnis demutatio veniens ex innovatione diversitatem ineat cum his quorum fit.

Evigescere. II, 717 A, Denique derogatis eis (alimentis) evigescat anima.

Evigorari. vigorem perdere, I, 376 B, Licet libidinibus ac concupiscentiis evigorata. II, 1042 A, Nisi diu mollitas et evigoratas et exeduratas.

Evolvere. II, 840 A, ( Jonas) de alvo piscis evolvitur.

1297C Evomere, II, 994 A, Errorem omnem traducta diversitas evomet. Ostendet male conciliata fuisse colorum temperamenta. Lanas dicit evomere, colores, quales imbibere.

Ex, cum substantivo adverbialiter. I, 456 A, Religiosi ex fide, i. e. fideliter. I, 504 A, Qui eam ex fide praestat.

Examen, multitudo, I, 332 A, Totum gentis examen. I, 482 A, Judaeum ab Aegypto examen. II, 251 C, Examen divinitatis, de XXX Valentini aeonibus.

Examinate, II, 35 B, Sufficit unicuique examinate credenti, i. e. postquam demum ipse examen habuerit.

Exancillare, perpetuo ac religioso cultu quasi exhaurire. Ancillare enim est Festo ministrare. I, 376 A, Licet falsis diis exancillata.

Exarmare, II, 971 B, Ita exarmata sunt jura. I, 691 A, Omnem postea militem Dominus in Petro exarmando 1297D discinxit.

Exasperari. I, 400 B, Ita exasperabantur.

Exauctorare. II, 324 A, Quam et ipse postmodum exauctoravit, auctoritate destituit, infirmavit. II, 1007 C, Ut sacramento benedictionis exauctoraretur. II, 1044 A, Quae ita sese exauctorasset.

Excantare. I, 621 A, Tanquam coluber excantatus aut effumigatus, i. e. incantatione enervatus aut fugatus certis fumi generibus.

Excedere, de aeterna generatione Filii Dei. I, 399 B, Et a matrice non recessit, sed excessit.

Exceptaculum. I, 632 C, Et aures ad exceptaculum maliloquii.

Exceptio. II, 555 C, Sed et hoc exceptio personarum est, προσωπόληψις. I, 392 A, Neque devictus exceptionibus.

1298A Excerebratus. II, 382 B, Excerebratus es novo vino.

Excessus, digressio in oratione. II, 44 A, Sed ab excessu revertar. II, 327 A, Et ab omni post matrimonium excessu. I, 426 A, Quorum vitio excessum mortis non ante Cybele cognovit, i. e. obitum, mortem.

Excetra, dicta est hydra ab excrescentibus capitibus, uno reciso, I, 1258 C, Talis igitur excetra delictorum.

Excidere. II, 233 A, Et hic a lineis tuis excidisti. II, 400 C, De magistri regula excidere. I, 529 B, Qui malumus damnari, quam a Deo excidere. II, 960 C, Quo ipsum sibi hominem excidere solemne est.

Excitare. II, 396 B, Et omnem dentem excitatura. Qui excitatur, loco fere movetur. Itaque eleganter ait, pugno in maxillam incusso dentem omnem excitari. Nec inane est votum illius miseri in rixa pugnati: Ut liceat paucis cum dentibus inde reverti.

1298B Excludere. II, 996 B, Sic et haeretiei easdem fabulas quo volunt tribuunt, non quo debent aptissime excludunt. II, 247 A, Ubera excludunt.

Excondere. II, 517 A, Vere eum et invisibilem excondis praeliatorem, i. e. condis et fingis eum ex illis prophetarum locis.

Excruciare. I, 1297 A, Aut re excruciata, i. e. extorta expressaque tormentis per judicem.

Excutere. I, 137 C, Conditionales minas regis excutiunt, i. e. depellunt a se.

Excusare. II, 899 A, Quarum flos etiam humanam libidinem excusat, h. e. recusat. Excusat libidinem virgo, quae virginitatis suae flore gaudet, ita ut nolit decerpi, qualis ille Catulli flos intactus et illibatus: Ignotus pecori, nullo contusus aratro, qui nondum tenui captus defloruit ungui, etc. Credibile est, inquit Tertullianus, talibus puellis angelos potius quam maculatis jam corporibus exarsisse. II, 803 B, Ita et Deo licuit carnis aurum de limi sordibus excusato censu 1298C eliquasse. Excusatus dicitur, extra causam legis, oneris aut criminis positus, qui scilicet docuit, in ea se caussa non esse, ut onere aliquo sive accusatione aliqua premi, sive lege aliqua censeri aut teneri debeat. Carnis itaque census dici videtur excusatus limi sordibus, quasi sordium exsors limosarum. Verumtamen Septimio nostro mentem fuisse aliam credimus; et aurum et carnem de terra esse ait; utrumque autem manibus artificis perfectum transire in materiam longe aliam, splendidiorem atque nobiliorem de obsoletiore matrice, ut jam non amplius terra, sed aurum et caro dicantur. Itaque, ut licuit artifici aurum de terra excudere, ac prunae violentia coctum adeo purgare, ut tandem in perfectissimam proficiat bonitatem, ita etiam licuisse summo omnium artifici Deo, carnis nostrae aurum de limo excudere, ac virium divinarum fornacibus excoctum et eliquatum in nobilissimae materiae censum referre pristino illo terrae seu limi censu sordibus excusato. Censum materiam dixit, qualiscumque censeatur. Excusatum 1298D vero, excusum, ab eo quod est cudere et excudere, unde cusare et excusare, quemadmodum ab eo quod est quatere, jacere, premere, dicimus quassare, jactare, pressatum, quod alias quassum, jactum et pressum. II, 884 B, Nos quoque ut possumus, os cibo excusamus. I, 1246 A, Emolumento curationis offensam sui excusant. II, 1002 B, Cur ergo cervicem nostram a tanto jugo excusant.

Exedurari, consumi, tabefieri. II, 1042 A, Nisi diu mollitas et evigoratas et exeduratas.

Exemplarium, exemplar. I, 232 C, Exemplarium antiquitatis. II, 264 B, Cum justius multo sit, aliquibus exemplariis annuere quam nullis.

Exemplum, figura, imago. I, 459 A, Et in aliena solemnitate exemplum atque imaginem spei suae inaugurarent. II, 849 A, Nullum vero exemplum majus est eo cujus exemplum est. II, 488 A, Haec autem exempla nobis sunt facta. II, 871 C, Servi igitur exemplo, 1299A et conserva speculum ejus carni. II, 476 A, Non enim exemplum est, sed veritas. II, 139 A, Ad exemplum prophetarum.

Exemptus. II, 1031 D, Ut senium non fastigium exemptis. Constructio Tertullianea, exemptus fastigium, ut erepta Pompeios. Sens.: Vobis senio confectis, non tamen summa inter caeteras Africae urbes potestate detrusis.

Exequiae. II, 706 A, Quod exequias convivium patitur, i. e. quod convivio infertur non sepulchro, quod coenae impenditur non funeri.

Exercitus. I, 417 A, Ut Plato Jovem magnum in coelo comitatum exercitu describit deorum pariter ac daemonum. II, 1013 A, Adversus exercitum sententiarum instrumenti totius armari.

Exerte, diserte, expresse, palam. II, 52 B, Exerte et palam. I, 978 A, Sicuti nos non dubitamus exerte mandare. I, 1290 A, Jam non suadet, sed exerte jubet.

Exertus, graec. δῆλος. I, 462 A, Hostes exerti. I, 1299B 1292 A, Detractata et exerta sententia est. II, 1006 C, Quam exerta acies machaerae spiritalis, quam quasi plenae juris, auctoritatis et potestatis habenae, effunduntur in aperta objurgatione. Apud Virgil.: Ense incluso ibat. Cui contrarium est illud Cicer. I in Catil.: At nos vigesimum jam diem patimur hebescere aciem horum auctoritatis. Habemus enim senatusconsultum, verumtamen inclusum in tabulis tanquam gladium in vagina reconditum: Sic in Appio: Dentes exerti ad vulnera infligenda acuti et erumpentes.

Exaurire. II, 647 A, Jam cicutis damnationis exhaustis, i. e. jam audita damnationis suae sententia, quasi ab eo temporis momento mortem Socrates bibere coepisset, cum ab eo quoque judices vitam custodiis ademisse censeantur, ex quo mortis sententiam dixere. II, 522 C, Sed exhausit semetipsum. II, 799 C, Ergo Dei Filius in tantum humilitatis exhaustus.

Exhibere, edere, emittere, II, 246 B, Et exhibuit frequentiae.

1299C Exhibitio. I, 668 B, Quibus exhibitionis nostrae gratia obligati sumus, i. e. praestationis alimentorum. I, 677 B, Male nobis de necessitatibus humanae exhibitionis supplaudimus, si post fidem obsignatam dicimus, non habeo quo vivam. II, 87 B, Per communia ista instrumenta exhibitionis humanae. II, 951 B, Exhibitionis caussa nubentem. II, 827 B, Ad usque tempora exhibitionis omnium, i. e. τελειώσεως.

Eximere, dimittere, absolvere. I, 277 A, Debito poenae nocens expungendus est, non eximendus.

Exitus, evulgatio in publicum. II, 246 B. Exitium, mors. II, 49 B, Ubi Paulus Joannis exitu coronatur. I, 702 A, In illo exitu Byzantino, i. e. exitio et eversione oppidi per milites Severi facta. I, 633 A, Non in exitum operum constat condidisse quae damnat. Exitus hic non exitium sonat, quod putavit Pamelius, sed eventum et consecutionem. Sensus est: Deum non condidisse res, ut inde exirent et consequerentur ex iis mala opera, quae damnat. Nam per se bonae erant, nec nisi bonum facturae, conditionis lege, sed in opera 1299D mala per accidens traductae sunt. II, 152 A, Sensusne an exitus Apostolorum: mox explicat, nihil enim passi fuissent, quod non prius patiendum esse sensissent.

Exomologesis est qua delictum Domino nostrum confitemur, I, 1243 B.

Exorbitare. II, 995 A, A vero lumine exorbitant ejus comparationis. I, 298 A, Elementorum munia exorbitant. II, 16 C, Qui ad haereses non exorbitaverint.

Exordium. II, 831 A, Et totam Christianae spei frugem in exordio saeculi collocent. Rectius legit Rigaltius, in exodio saeculi, h. e. in fine saeculi. Exodium, exitus, finis. Glossae veteres, ἐξόδιον, exsequies. Lucilius, Principio exitus dignus, exodiumque sequetur. Juvenal. Sat. III, Tandemque redit ad pulpita notum exodium. Vetus interpres, Exodiarius apud veteres in fine ludorum intrabat, et quidquid lacrymarum atque tristitiae coegissent ex tragicis affectibus, hujus spectaculi 1300A risus detergebat. Argute igitur Septimius finem saeculi nuncupavit exodium, tunc enim aderit tempus, quo fidelibus christianis omnium laborum et aerumnarum tristitia vertetur in gaudium, quale Septimius describit sub finem libri de Spectaculis. II, 1306, Et illum ipsum nigrum pulverem, quo oculorum exordia producuntur.

Exornare. I, 1326 A, Velut exornatam, i. e. ornamentis destitutam et exutam, ut exonerare, exarmare, etc.

Expandere. II, 274 A, Ad alienum coelum, alii deo expanditur, i. e. qui brachia orans ad coelum extendit.

Expavescere. I, 472 A, Ad unam lucem expaverunt veritatis, i. e. quasi ex carcere tenebrarum, mortis et peccati ad lucem veritatis pertracti affliguntur et toti tremunt.

Expedire. I, 670 A, Eodem crimine expediunt, i. e. conficiunt, adornant. II, 683 B, Opimitas sapientiam impedit, exilitas expedit.

1300B Expeditio. II, 356 A, Denique expunctum est orientali expeditione, quum expeditio in Parthos institueretur denuo, qui Mesopotamiam occupaverant, ut ex Dione Xiphilinus narrat. Nam eo tempore, cedentibus repente Parthis, Severus Orientem lustravit et Aegyptum, et Judaeos ita graviter est persecutus, ut, Spartiano teste, Judaeos fieri sub gravi poena vetuerit. I, 1282 B, In illa die expeditionis qua Deus corpora e vinculis mortis, et suos omnes omnino ex malis omnibus expediturus est. II, 650 B, Quod implicationes expeditionum, i. e. solutionum, quibus quaestiones expediri possunt.

Expeditus. I, 364 A, Aegypto expeditos, de profectione Judaeorum ex Aegypto, qui expediverant sese injuriis et oneribus et intolerabilibus.

Expetere. II, 1030 C, Sed nec cingulo sinus dividere expeditum; sens.: Olim non expetebant nec curabant Carthaginienses sinus vestis dividere. Alii, forte melius, expeditae: sed nec cingulo sinus dividente 1300C expeditae; sens.: Expeditae, non impedimento fuere istae tunicae, ac ne cingulo quidem adstringente et dividente sinus vel strias et strigas dispescente ipsarum opus habuisse, ut expeditiores essent.

Expiatus, expiatio. II, 563 A, Conjunctae passionis expiatum.

Expingere. I, 1317 A, Quae non velit idcirco se expingere, i. e. exornare quasi pigmenti.

Exponere. II, 556 B, Et totam enthymesin exposuit, i. e. deposuit, abjecit a se. Ibid., Quibus forma mutuaretur exponendi, i. e. foetum suum abjiciendi.

Expositio, depositio. II, 1046 B, Nullius profecto alterius indumenti expositio quam togae gratulatur.

Expostulare. II, 551 A, Sed ut sit expostulo, i. e. hoc etiam adversus eos contendo, Deum ante omnia fuisse; quod tamen ipsi negant, qui coaetaneum Deo comitem tribuunt Ennoeam sive Sigen.

Exprimere. I, 457 A, Qui faucibus ejus exprimendis, Antonino Commodo strangulando.

Expumicare, expurgare quasi pumice et expolire. 1300D II, 570 A, Et ab omnibus injuriis passionis expumicat.

Expunctio, complementum. II, 24 B, Ubi expunctio inveniendi. II, 686 A, Officii et operae meae expunctio, i. e. persolutio et praestatio. I, 613 A, Post vitae expunctionem.

Expunctor. I, 1151 A, Superducto Evangelio, expunctore totius retro vetustatis, i. e. consummatore.

Expungere, delere. I, 276 A, D, 277 B, not. (a). Debito poenae nocens expungendus est, non eximendus. Nam in peragenda cognitione exactor poenarum de tabella damnati cujusque nomen cum elogio seu caussa citatum simul sumpto supplicio expungebat. Conf. Dispungere. I, 363 A, Thure flagrante libidinem expungi, i. e. perficere, consummare. I, 391 A, Dum expungitur, i. e. dum habetur completum, de vaticiniis. I, 400 A, Adventus Christi expunctus. I, 1301A 453 A, Qui vota probi expungimus, i. e. implemus, perfungimur. I, 527 A, Ad expungendum, i. e. ad perficiendum, perfecte praestandum. II, 605 A, Et legis veteris abolitio expuncta suis temporibus demonstratur. Expuncta nempe fuit lex vetus, nova superveniente. II, 524 B, Et si qua in hoc opus dilata erant, expunxerimus, i. e. absolverimus, effecta reddiderimus. II, 813 A, Judicum resurrectio expunget. I, 627 A, Imo et omni contumelia expuncti, i. e. nihil contumeliae omissum, quod illi non sint perpessi. I, 663 B, In idololatriae tamen crimine expungitur, i. e. perficitur, consummatur. II, 76 A, Liberalitas praestantissimorum imperatorum expungebatur in castris. Donativum significat. Singuli milites ex catalogo seu tabella citati adibant, et singulorum nomina, prout quisque accipiebat, expungebantur. Itaque absoluto cunctis donativo, omniumque nominibus expunctis, tota illa tabella, qua nomina continebantur eorum quibus donativum distribui convenerat, expuncta apparebat: ac per hoc liberalitas imperatoris 1301B absoluta quoque et expuncta. Praestantissimorum imperatorum, nempe L. Septimii Severi patris, et M. Aurelii Antonini Caracallae filii, sub quibus Tertullianum floruisse D. Hieronymus auctor est in illustribus Ecclesiae viris.

Exsecutio. II, 604 B, Et hostis exsecutionem, i. e. persecutionem.

Exsufflare. I, 677 B, Fumantes aras despuet et exsufflabit, i. e. profitens se Christianum fumi idololatrici aversatione.

Exstructio, est, I, 1294 A, capilli strues, suggestus; quo Juvenal. Satyr. VI, Altum aedificat caput.

Extare, I, 1331 B, Et extamus inter demersos, i. e. eminemus. Sunt autem demersi, in profundo siti, qui celsis atque eminentibus opponuntur.

Extendere, de canibus, cum in pedes se conjicientes spe praedae internodia corporis laxant, et spiras extendunt. I, 313 A, Quae illos ad eversionem luminum extendant. I, 1279 B, Extendamur in priora. 1301C I, 1319 B, Illae sibi formositatem et datam extendunt, et non datam conquirunt. I, 676 B, Diligentiam extendunt observationis.

Exterminium. II, 612 A, Exterminii civitatis Hierusalem, id est vastationis ejus.

Extimare. II, 82 B, Contactum in manibus extimavit, i. e. contactum extremum sive extimum sensum in manibus collocavit, et quidem extimis, nam extrema digitorum tactuum differentias maxime percipiunt ac sentiunt.

Extra. I, 512 A, Christianus etiam extra fidelis vocatur, i. e. erga exteros et ab extraneis, a Gentibus.

Extranaturale. II, 721 B, Non utique extranaturale est somnus.

Extraneus. I, 446 B, Liceat extranei a turbis in aliquo loco casus invenimur, i. e. licet nullis turbidis rebus nos immisceamus, tamen cum concutitur imperium, nos quoque concutimur, et aliquis casus nos ferire potest, itaque patimur vobiscum. Construitur saepe cum genitivo. I, 1317 B, Cujus te profiteris 1301D extraneam. I, 1250 A, Nullum opus Domino complacitum perpetrare extraneus patientiae possit. II, 727 A, Quis autem tam extraneus humanitatis.

Extremus. II, 708 A, Quia nihil plenius, quam quod extremius. I, 387 A, Extremissimi tamen eorum.

Exul. I, 1247 A, Sed exules a libertatis et laetitiae felicitate.

Ezechiel. II, 790 C, Legimus quidem apud Ezechielem de vacca illa quae peperit et non peperit. Cum in Ezechiele propheta nusquam mentio fiat illarum vocum quae hic laudantur ab auctore, merito dubitant interpretes, quae sit hujus loci explicatio. Pamelius et alii putant id esse quod habetur Job II, Vacca peperit et non est privata foetu suo. Junius hoc ex scripto aliquo apocrypho depromptum esse suspicatur. Nisi quis forte de Ezechielo poeta acceperit 1302A tragoedo, qui a Clemente Alexandrino, Strom. II, et ab Eusebio saepe libris de Praeparat, Evang. adducitur.